Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιεροθέου, Πατερική και Σχολαστική θεολογία και το περιβάλλον τους με βάση τις προφορικές παραδόσεις του π. Ιωάννη Ρωμανίδη, έκδ. Ιεράς Μονής Γενεθλίου της Θεοτόκου (Πελαγίας), έκδοση Α΄ 2021, σσ. 652.
Του θεολόγου κ. Ανδρέα Κυριακού
=====
Στην Βαβυλώνα του 6 π.Χ. μας μεταφέρει, τηρουμένων των αναλογιών, ο οτρηρός συγγραφέας με την απόπειρά του να αποκωδικοποιήσει τη σκέψη και τη θεολογία του π. Ιωάννη Ρωμανίδη, που τάραξε όντως τα νερά και ταρακούνησε, χωρίς ίχνος υπερβολής, τα θεολογικά πράγματα στον Ελλαδικό χώρο τον εικοστό αιώνα.
Δεν είναι σχήμα λόγου, μήτε υπερβολή, ότι η θεολογία βρισκόταν σε μια ιδιότυπη βαβυλώνια αιχμαλωσία, όχι εβδομήντα χρόνια αλλά δύο
και πλέον αιώνες.
Μάλιστα οι λεγόμενοι «στύλοι είναι» απολάμβαναν την αιχμαλωσία αυτή και δεν είχαν καμία διάθεση να το κουνήσουν από τη Βαβυλώνα. Δεν αποτελεί υπερβολή, ούτε ψέμα ότι οι ημέτεροι θαύμαζαν απεριορίστως (με ελάχιστες επαινετές εξαιρέσεις) και μιμούνταν, δουλικώ τω τρόπω την «πεπολιτισμένην» Δύση, ήγουν τον Παπισμό και τον Προτεσταντισμό. Θα μπορούσε να συγκριθεί άνετα η προσπάθεια του π. Iωάννη Ρωμανίδη με το κίνημα των ιεροπρεπών Κολλυβάδων του 18ου αιώνα και την ανάλογη κίνηση του Αγίου Παΐσιου Βελιτσκόβσκυ. Ο Ρωμανίδης «εισβάλει» σαν πύρινος μετεωρίτης και σείει εκ θεμελίων το οικοδόμημα που κτίσανε με τόση περίσκεψη οι αιχμαλωτισθέντες από το δυτικό τρόπο ζωής και σκέψεως.
Βασικά σημεία του τωόντι περισπούδαστου αυτού συγγράμματος είναι, κατά πρώτον λόγον, η εμπειρική διδασκαλία των Πατέρων της Εκκλησίας, που γνώρισαν τον ζώντα Θεόν παθόντες και ου μαθόντες τα θεία, σε αντιδιαστολή με τους αιρετίζοντες που στηρίζονταν στη φιλοσοφία και την κενήν απάτην για να ερμηνεύσουν το μυστήριο της Πίστεως.
Άλλο βασικό σημείο του βιβλίου αποτελεί η σχολαστική θεολογία που άνθησε στη Δύση. Αυτή βασίστηκε, όχι στην εμπειρία των Πατέρων της Εκκλησίας, αλλά στην «παράδοση των αρχαίων αιρετικών και χρησιμοποιώντας κατά βάση την αρχαία ελληνική φιλοσοφία, ιδίως τον νεοπλατωνισμό του ιερού Αυγουστίνου, και τον στοχασμό, που ήταν η βάση των αρχαίων αιρετικών.Έτσι από τη σχολαστική θεολογία η Δύση πέρασε στη Μεταρρύθμιση, στην Αναγέννηση, τον Διαφωτισμό και τα νέα ψυχολογικά, υπαρξιακά και κοινωνικά ρεύματα
που κυριαρχούν».
Κύριοι εκπρόσωποι της σχολαστικής θεολογίας, που ξεκίνησε από τον ιερό Αυγουστίνο, είναι οι Ανσέλμος Καντεβουρίας, Θωμάς ο Ακινάτης, Σκότους, Όκαμ και Βαρλαάμ ο Καλαβρός.
Αυτά που προέκυψαν από τη σχολαστική θεολογία (Νομιναλισμός, Αναγέννηση, Μεταρρύθμιση, Διαφωτισμός, Γερμανικός ιδεαλισμός, Υπαρξισμός) δεν μας άφησαν ανεπηρέαστους διότι επέδρασαν και την Ελληνική επανάσταση του 1821 αλλά και το νεοελληνικό κράτος, με επακόλουθα αυτά που συνέβηκαν και συμβαίνουν και μας κατατρύχουν τα τελευταία διακόσια χρόνια.
Ο Σεβασμιώτατος συγγραφέας ενέσκυψε στο θέμα του με πολλή αγάπη κι αφοσίωση και μας παρουσίασε την προφητική μορφή και τη διδασκαλία του πατρός Ρωμανίδη που με τόση δύναμη και διορατικότητα ξεχώρισε τα δικά μας από τα ξένα, τη Ρωμιοσύνη από τη Φραγκοσύνη.
Θαυμάζουμε το σεβασμιώτατο συγγραφέα, όχι μόνο επειδή είναι λαμπρός θεολόγος, καλός στο γράψιμο και λόγιος επίσκοπος, αλλά διότι αρνήθηκε ενσυνειδήτως παρά τις πιέσεις που του ασκήθηκαν να υπογράψει το διαβόητο κείμενο 6 της Συνόδου της Κρήτης και απέρριψε εν τη πράξει το μεταθετόν. Όντως εις τόπον και εις τύπον Χριστού.
No comments:
Post a Comment