Η ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΕΤΕΡΟΔΟΞΩΝ ΩΣ ΒΑΣΗ ΜΙΑΣ ΝΕΑΣ ΕΚΚΛΗΣΙΟΛΟΓΙΑΣ
Ζ΄
«Βαπτισματική Ἑνότητα» καί ἡ Πανορθόδοξος Σύνοδος
Του Πρωτοπρεσβυτέρου Πέτρου Χίρς
=====
Ὁ κανόνας ἀναφέρει ἀποδοχή, ὄχι ἀναγνώριση, τοῦ βαπτίσματος τῶν σχισματικῶν. Ὑπάρχει σημαντική διαφορά! Τό πρῶτο, ἡ ἀποδοχή, χρησιμεύει στό πλαίσιο τῆς ἐπιστροφῆς συγκεκριμένων προσώπων ἐν μετανοίᾳ, δηλαδή γίνεται μέ σεβασμό στήν ποιμαντική διαχείριση τῆς σωτηρίας τους. Τό δεύτερο, ἡ ἀναγνώριση, ὅπως χρησιμοποιήθηκε ἀπό τόν μητροπολίτη Μεσσηνίας καί τόν καθηγητή Τσομπανίδη, χρησιμεύει στό πλαίσιο σχισματικῶν καί αἱρετικῶν ὁμάδων, δηλαδή ἀφορᾶ στήν εκκλησιολογία [28]. Στήν πρώτη περίπτωση, τό πλαίσιο εἶναι ἡ ἀποδοχή ἑνός αἱρετικοῦ, ὁ ὁποῖος ἐπέστρεψε στήν Ἐκκλησία, στή δεύτερη περίπτωση τό πλαίσιο εἶναι ἡ ἀναγνώριση τοῦ βαπτίσματός τῆς ὁμάδας τῶν ἑτεροδόξων αὐτῆς καθαυτήν. Ἑπομένως, ἡ φράση «κατ’ οἰκονομίαν ἀναγνώριση τοῦ ‘ὑποστατοῦ καί ἐγκύρου του βαπτίσματος’ τῶν ἑτεροδόξων» εἶναι ἕνα ἀπαράδεκτο καί παραπλανητικό συνονθύλευμα οιμαντικῆς θεολογίας καί ἐκκλησιολογίας. Δέν νοεῖται «κατ’ οἰκονομίαν» ἀναγνώριση τοῦ βαπτίσματος μόνον «κατ’ οἰκονομίαν» ἀποδοχή! Ἡ φρασεολογία αὐτή, ἐπίσης, φαίνεται πώς εἶναι ξένη πρός τήν πατερική σκέψη, στό μέτρο πού ἀναφέρεται στήν ἀναγνώριση τοῦ ‘ὑποστατοῦ καί ἐγκύρου του αἱρετικοῦ βαπτίσματος’, δηλαδή στήν ἀναγνώριση καθεαυτή. Εἶναι παντελῶς ἀμάρτυρη: στούς ἱερούς κανόνες τῆς Ἐκκλησίας δέν θά βρεῖτε νά ἀναφέρεται κατ’ αὐτόν τόν τρόπο αἱρετικό βάπτισμα.
Παραδείγματος χάριν, στόν 47ο κανόνα του [29] ὁ Μέγας Βασίλειος ἀποδίδει τήν πρακτική της Ρώμης – νά δέχεται κάποιους μεταστραφέντες αἱρετικούς στήν Ἐκκλησία δίχως βάπτισμα σέ τυχόν ἀνάγκη γιά ἄσκηση «οἰκονομίας» (οἰκονομίας τινός ἕνεκα), ἀλλά ὅμως ἐπιμένει νά βαπτισθοῦν, παρά τό γεγονός ὅτι βάπτιζαν στό ὄνομα τοῦ Πατρός, τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Μέ τό νά ἀφήνει μέν περιθώριο γιά «οἰκονομία», ἀλλά ταυτόχρονα νά καλεῖ σέ βάπτισμα, ὁ ἅγιος ἀποκλείει τήν πιθανότητα ἀναγνώρισης καθεαυτό «βαπτίσματος» αἱρετικῶν καί σχισματικῶν. Ὅταν, σέ μεταγενέστερες συνοδικές ἀποφάσεις ἤ πατερικά κείμενα, στή διάρκεια τῆς δεύτερης χιλιετίας, οἱ βαπτίσεις τῶν Λατίνων χαρακτηρίζονται ὡς ἔγκυρες, αὐτό ἀναφέρεται στό κατά πόσον τηρήθηκε ἤ ὄχι αὐτός ὁ τύπος τοῦ βαπτίσματος. ἡ τριπλή κατάδυση. [30] Σκοπός τῆς ἀναγνώρισης ἑνός βαπτίσματος ὡς «ἔγκυρου», στήν περίπτωση τῶν Λατίνων, ὅταν γινόταν διά καταδύσεως, ἦταν νά ἀποφασιστεῖ ἄν συνέτρεχαν οἱ προϋποθέσεις γιά οἰκονομία καί ὄχι γιά νά ἀναγνωριστεῖ αὐτό καθεαυτό τό βάπτισμα [31]. Στήν ἐφαρμογή οἰκονομίας, ἡ Ἐκκλησία δέν ἀναγνωρίζει τήν «πραγματικότητα» τῶν αἱρετικῶν τελετουργιῶν, [32] ἀλλά ἐξετάζει μόνον τήν ἐγκυρότητά του, μέ τήν ἔννοια τῆς διατηρήσεως τῆς ἀποστολικοῦ τύπου. [33]
(Συνεχίζεται)
