ΣΧΟΛΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΤΑΣΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΗΜΙΑΥΤΟΝΟΜΗΣ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΗΣ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ

ΣΧΟΛΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΤΑΣΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΗΜΙΑΥΤΟΝΟΜΗΣ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΗΣ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ

Του Παναγιώτη Τελεβάντου

=====

Δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω αν, όντως, οι προθέσεις του Πατριαρχείου είναι να δημιουργήσει Αρχιεπισκοπή Δωδεκανήσου.

Άκουσα, όμως, -κατ’ επανάληψη- κατά καιρούς, να συζητείται η δημιουργία ημιαυτόνομων Αρχιεπισκοπών περιφερειών. Όπως, δηλαδή, υπάρχει η ημιαυτόνομη Αρχιεπισκοπή Κρήτης, έτσι να υπάρχει και των Δωδεκανήσων, της Ηπείρου, της Θράκης, της Ανατολικής, Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας, της Πελοποννήσου, της Στερεάς Ελλάδος, της Θεσσαλίας, των νήσων του Αιγαίου, των Επτανήσων κτλ..

Δεν μπαίνουν όλες οι περιπτώσεις στο ίδιο καλάθι. Οι Μητροπόλεις της Δωδεκανήσου δεν έχουν καμία σχέση με την Εκκλησία της Ελλάδος. Μνημονεύουν τον Πατριάρχη και εκλέγονται από την Ιερά Σύνοδο του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Αν, λοιπόν, το Οικουμενικό Πατριαρχείο δώσει καθεστώς ημιαυτονομίας στις Μητροπόλεις της Δωδεκανήσου, όπως έκανε με τις Μητροπόλεις της Κρήτης, δεν θα δυσκολευτεί ιδιαίτερα να εφαρμόσει το σχέδιο. 

Το πράγμα, όμως, είναι εντελώς διαφορετικό αν ο Πατριάρχης θελήσει να αυτονομήσει τα Επτάνησα ή την Ήπειρο ή την Πελοπόννησο.

Τότε θα έχουμε καθαρή εισπήδηση στα της Εκκλησίας της Ελλάδος, η οποία αφ’ ενός μεν θα επισύρει ουνανομήκεις διαμαρτυρίες και ποικίλες αντιδράσεις που θα φτάσουν μέχρι τα άκρα και το σπουδαιότερον αποκλείεται να γίνει αποδεκτή.

Το ίδιο ισχύει με τη δημιουργία ημιαυτόνομων Αρχιεπισκοπών στο γεωγραφικό χώρο των Νέων Χωρών, οι οποίες διοικητικά ανήκουν στην Εκκλησία της Ελλάδος και μόνον πνευματικά στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. 

Γιατί είναι εξαιρετικά δύσκολο ή σχεδόν αδύνατο να δοθεί καθεστώς ημιαυτονομίας σε περιφέρειες του Ελληνικού Κράτους; 

1.) Καταρχήν επειδή η Πατριαρχική και Συνοδική Πράξις του 1928, που καθορίζει το καθεστώς των Νέων Χωρών, είναι κατοχυρωμένη από το Σύνταγμα και η μεταβολή άρθρων του Συντάγματος ποτέ δεν είναι εύκολη υπόθεση.

2.) Επιπλέον οι πλείστοι ιεράρχες των Νέων Χωρών -για πολλούς λόγους- δεν θέλουν να αποτελούν μέρος μιας ημιαυτόνομης Αρχιεπισκοπής, αντί να ανήκουν στην Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ελλάδος.

3.) Υπάρχει, όμως, και τρίτος παράγοντας που δεν ευνοεί τέτοια μεταβολή.  Όλες οι Ορθόδοξες Εκκλησίες -και δη οι των Βαλκανίων και της Ρωσίας- ποτέ δεν θα υποστηρίξουν τέτοια διευθέτηση, επειδή θα φοβούνται ότι, αν το Πατριαρχείο πετύχει τα σχέδια του με την Εκκλησία της Ελλάδος, σε μεταγενέστερη φάση και η δική τους Αυτοκεφαλία θα βρίσκεται υπό απειλή.

Όχι αδικαιολόγητα θα φοβούνται ότι το Πατριαρχείο θα μπορεί να επικαλεστεί το επιχείρημα ότι το Αυτοκέφαλο δεν τους το παραχώρησε Οικουμενική Σύνοδος, αλλά το Οικουμενικό Πατριαρχείο, άρα το Οικουμενικό Πατριαρχείο μπορεί και να τους το αφαιρέσει.

Με αυτά τα δεδομένα, πώς μπορεί το Πατριαρχείο να δώσει ημιαυτόνομο καθεστώς στις διάφορες γεωγραφκές περιοχές των Νέων Χωρών, αφού 

1.) Το Σύνταγμα της Εκκλησίας της Ελλάδος του το απαγορεύει, 

2.) Η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος στη συντριπτική της πλειοψηφία -αν όχι στην ολότητά της- διαφωνεί με τέτοια διευθέτηση, και 

3.) Οι Αυτοκέφαλες Ορθόδοξες Εκκλησίες δεν θα την υποστηρίξουν;