AΓΝΩΣΤΟΙ ΜΑΡΤΥΡΕΣ ΤΗΣ ΑΡΑΒΟΚΡΑΤΙΑΣ ΕΝ ΚΥΠΡΩ

AΓΝΩΣΤΟΙ ΜΑΡΤΥΡΕΣ ΤΗΣ ΑΡΑΒΟΚΡΑΤΙΑΣ ΕΝ ΚΥΠΡΩ

Του θεολόγου κ. Ανδρέα Κυριακού

=====

“Αγιοι μάρτυρες οι καλώς αθλήσαντες και στεφανωθέντες, πρεσβεύσατε προς Κυριον ελεηθήναι τας ψυχας ημών.” Αυτά τα αγιασμένα λόγια μου έρχονται στο μυαλό τώρα που προσπαθώ να σύρω μερικές γραμμές ατέχνως και παραχόρδως για αγίους που γιορτάζουν σήμερα κι είναι, κατ’ άνθρωπον, λησμονημένοι και αγνοούμενοι από τους πολλούς.

Τι θυμήθηκα; Τον μακαριστό θεολόγο Χαράλαμπο Ασσιώτη, που μετροφυλλώντας αρχαίους κώδικες στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος στην Αθήνα εντόπισε στο χειρόγραφο 163, που είναι ευαγγελιστάριο του 12ου αιώνος την εξής σημείωση: “Μηνί τω αυτώ (εννοεί τον Οκτώβριο) δ΄ των αγίων μαρτύρων Δομετίου, Θεοτέκνου και Διογένους και Γρηγορίου, νέων μαρτύρων Κύπρου”. Το πράγμα είναι σαφές. Στις 4 Οκτωβρίου μέχρι και το 12ο αιώνα τιμούσαν τη μνήμη των μαρτύρων αυτών. Επειτα η μνήμη τους λησμονήθηκε από τους ανθρώπους μέχρις ότου ο μακαριστός φίλος και δάσκαλός μου τους ανέσυρε από τη λησμονιά και τους παρουσίασε ξανά.

Οι πιο πάνω Αγιοι ονομάζονται στον κώδικα νέοι μάρτυρες Κύπρου. Αυτό τι σημαίνει; Απλούστατα ότι μαρτύρησαν στην Κύπρο, αυτό είναι σαφέστατο, κατά την περίοδο μεταξύ του 649 μ.Χ. και του 965 μ.Χ.. Γιατί επιμένω στα πιο πάνω χρονικά πλαίσια; Διότι στα 649 έχουμε την πρώτη επιδρομή των οπαδών του Μωάμεθ στη νήσο υπό τον Μουαουία. Πόσα δεινά προξένησαν στους χριστιανούς της Κύπρου μόνο ο Θεός ξέρει. Ο γράφων έχει μόνο τούτο να πει: Οι αρχαίες πόλεις της Κύπρου σβήστηκαν από το χάρτη για δυο λόγους. Ο ένας είναι οι σεισμοί κι ο άλλος οι επιδρομές των Μωαμεθανών. Αν στην Κύπρο συναντά κανείς κτίσματα μετά τον 10 αιώνα κύριο αίτιο είναι οι “ειρηνικές επισκέψεις” των γειτόνων μας Μωαμεθανών.

Την εποχή αυτή η Κύπρος έχει να παρουσιάσει μάρτυρες σαν το ναύαρχο Θεόφιλο, τον οποίο βασάνισαν μέχρι θανάτου οι Αγαρηνοί και τον μάρτυρα Κωνσταντίνο τον εν Ορμητεία και τους σύν αυτώ και τον παιδομάρτυρα Σώζοντα που μαρτύρησε στα χέρια τους στα μέρη της Πάφου, όπου τον έκαψαν ζωντανό.

Τι έχουμε να προσθέσουμε σχετικά με τους τέσσερις αυτους μάρτυρες; Είμαι της γνώμης ότι οι Δομέτιος και Θεότεκνος μαρτύρησαν μαζί. Αναρωτιέμαι αν η περιοχή Αγιος Δομέτιος, στο δυτικό τμήμα της Λευκωσίας μας θυμίζει τον Αγιο αυτό του Θεού. Καθόλου απίθανο. Οι υπόλοιποι δύο -δηλαδή ο Διογένης κι ο Γρηγόριος- μαρτύρησαν κάπου άλλου μεμονωμένα. Για ένα όμως είμαστε βέβαιοι. Δηλαδή ότι οι τέσσερις τους είχαν το αναγκαίο υπόβαθρο του μαρτυρίου, με άλλα λόγια την αταλάντευτη τους πίστη στο Σωτήρα Χριστό. Ετσι μπόρεσαν να βαδίσουν “αγαλλομένω ποδί” πρός το μαρτύριο αψηφώντας τις απειλές των Αγαρηνών.

Η κυπριακή γη κρύβει ζηλότυπα τα τίμια τους λείψανα κι εμείς, που έχουμε την ευλογία να γνωρίζουμε, πλέον τα ονόματά τους ας τους παρακαλούμε να μας ενισχύουν, ας τους ικετεύουμε να ρίξουν σπλαχνικό βλέμμα στη χειμαζόμενη νήσο αφού βρίσκονται κοντά στο θρόνο της μεγαλωσύνης. “Πολλά γαρ ισχύει δέησις δικαίου ενεργουμένη”.

Εχω την εντύπωση ότι είναι καιρός η κατά Κύπρον Εκκλησία, κι όχι μόνον, να τιμήσει τους νέους αυτούς και νεοφανείς μάρτυρες εορτάζοντας τη μνήμη τους την 4η του μηνός Οκτωβρίου. Εξάλλου γι’ αυτούς υπάρχει σαφής αναφορά στις πηγές.

Κλείνω εδώ την διήγηση, την παρουσίαση μάλλον των ονομάτων των Αγίων, σιγοψάλλοντας πρός τιμήν τους, ατέχνως, παραχόρδως έστω αλλά μετά πόθου πολλού, το παρακάτω Απολυτίκιο:

                 

                            Απολυτίκιον

         Τον συνάναρχον Λόγον. Ηχος πλ. α΄

                       

Την τετράριθμον φάλαγγα ευφημήσωμεν, 

Διογένην τον θείον συν Γρηγορίω πιστοί, 

τον Δομέτιον ομού τε καί Θεότεκνον. 

Αγωνισθέντες γαρ καλώς, 

το στέφος είληφον 

και εγένοντο ημίν βοηθοί και αρωγοί 

πρεσβεύοντες τω Κυρίω καθικετεύοντες τούτω 

ελεηθήναι τας ψυχάς ημών.