ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΣ ΕΛΕΝΗΣ ΛΩΡΙΤΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΡΤΗΣΗ “ΑΚΡΑΙΟ “ΚΑΙΡΙΚΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ”: ΒΡΑΔΥΝΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ!
Του Παναγιώτη Τελεβάντου
=====
Η κυρία Λωρίτου καταχώρησε τα ακόλουθο σχόλιο για την ανάρτηση του ιστολογίου “Χριστιανική βιβλιογραφία” ΑΚΡΑΙΟ “ΚΑΙΡΙΚΟ” ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ»: ΒΡΑΔΥΝΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ! που αναδημοσιεύσαμε στο ιστολόγιό μας.
Οι θέσεις της κυρίας Λωρίτου είναι αξιοπρόσεκτες. Η δική μου ανάγνωση του σχολίου του π. Αθανάσιου Λαγουρού είναι ότι δεν είναι εναντίον των ημιαγρυπνιών, αλλά της βραδυνής Θείας Λειτουργίας από τις 8 μέχρι τις 10 το βράδυ.
Οι ημιαγρυπνίες που τελούσε ο Γέροντας Επιφάνιος Θεοδωρόπουλος στους “Τρεις Ιεράρχες” τελείωναν γύρω στις 1.30.
Ο π. Συμεών Κραγιόπουλος -μάλιστα- πήγαινε ένα βήμα παραπέρα και άρχιζε τις ημιαγρυπνίες του νωρίτερα και έκανε την Αγία Αναφορά στις 12.
Ο π. Αθανάσιος Λαγουρός προς επίρρωση των θέσεων του παραπέμπει στον Ι. Φουντούλη.
Σε κάθε περίπτωση ο σχολιασμός της κυρίας Ελένης Λωρίτου δείχνει ποιμαντική έγνοια για τη σωτηρία του ανθρώπου και αξιολογεί με ισχυρή επιχειρηματολογία τη σχέση του χρόνου με τη Θεία Λατρεία.
*****
Η ΚΥΡΙΑ ΕΛΕΝΗ ΛΩΡΙΤΟΥ ΓΙΑ ΤΙΣ ΒΡΑΔΥΝΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ
=====
Δεν αξίζει καν να κολλήσουμε στις βραδυνές Θείες Λειτουργίες κ. Τελεβάντο. Ας θυμίσουμε τις αγαπημένες ημιαγρυπνίες, κατ' ουσίαν βραδυνές Θείες Λειτουργίες, που τελούσε ο π. Επιφάνιος στους Τρεις Ιεράρχες. Δεν είναι κακό να προσαρμόζεται η Θεία Λατρεία στις κοινωνικές συνθήκες και συνήθειες. Δεν είμαστε δούλοι του χρόνου. Ας μην ξεχνούμε ότι ακόμα και η Κυριακάτικη Θεία Λειτουργία καθιερώθηκε με βάση το πρόγραμμα μιας αγροτικής κοινωνίας συνδεδεμένης με τον ήλιο. Σπανίως σήμερα τηρείται αυτό το πρόγραμμα. Σπανίως οι άνθρωποι κοιμούνται στις 10 το βράδυ για να ξυπνήσουν στις 6 το πρωί.
Με τα σημερινά δεδομένα κάποιοι δίνουν την εντύπωση ότι γρήγορα γρήγορα θέλουν να τα μαζεύουν στις εννιάμισυ το πρωί γιατί ακολουθεί πρόγραμμα, καφές στην παραλία κ.τ.λ.. Θα έπρεπε να μας προβληματίζει η απουσία του εκκλησιάσματος από τον όρθρο. Το πρόβλημα δεν λύνεται με τις δεύτερες Θείες Λειτουργίες, που συνήθως είναι και "δεύτερης" ποιότητος καί ασφαλώς χωρίς όρθρο. Προιόντος του χρόνου, δηλαδή της ηλικίας, όλοι οι άνθρωποι κοιμούνται πιό αργά, έως και επικίνδυνα αργά για ορισμένους.
Ας μην αποδίδουμε πάντα πονηρά κίνητρα σε αυτά που λέμε, ότι δηλαδή αυτός που ξενυχτά οπωσδήποτε βλέπει τηλεόραση ή γλεντά. Προσωπικώς θεωρώ ότι η Θεία Λατρεία είτε πρόκειται για πρωινές, είτε για βραδυνές, είτε για Κυριακάτικες, είτε για καθημερινές θείες Λειτουργίες πρέπει να προσαρμόζεται στα κοινωνικά δεδομένα, γιατί δεν είμαστε δούλοι του χρόνου. Κυρίως η Κυριακάτικη θεία Λειτουργία της αξίζει περισσότερο "γλέντισμα" και ας πάρει και μέχρι αργότερα. Τι άλλο σπουδαιότερο έχουμε να κάνουμε μέχρι το μεσημέρι της Κυριακής, είτε πρόκειται για μονήρεις, είτε για οικογένειες, είτε για νέους που χρειάζονται περισσότερο ύπνο, είτε για ηλικιωμένους που έχουν αυπνία; Οταν η Κυριακάτικη Θεία Λειτουργία τελειώνει στις 9.30 ή στις 10 ή στις 10.30 δημιουργείται ένα κενό μέχρι να πάει κανείς το μεσημέρι στο σπίτι του που συνήθως -εάν δεν ακολουθεί αρχονταρίκι ενταγμένο στη θεία Λατρεία τύπου π. Θεοδώρου Ζήση- σπαταλάται σε καφέδες και κοινωνικές υποχρεώσεις.
Ακόμα και οι νοικοκυρές έχουν την δυνατότητα να προετοιμάσοιν το φαγητό πριν να πάνε στην εκκλησία αν σηκωθούνε λίγο πιο νωρίς και όχι να τρέχουν βιαστικές μετά την Θεία Λειτουργία. Οπωσδήποτε είναι πολύ δύσκολο να μπορέσουν να συμπέσουν οι συνήθειες όλων των ανθρώπων γι' αυτό μιλάμε για τις γενικές τάσεις.
Για να επιστρέψουμε στο θέμα των βραδυνών ακολουθιών, θεωρώ ότι είναι ιδιαίτερα κατανυκτικές, δημοφιλείς και εξυπηρετικές από πλευράς προγράμματος. Ας μήν ξεχνούμε ότι και οι Πατέρες είχαν αυτή την ευελιξία, τουλάχιστον να δημιουργούν αντιπερισπασμό στις κοσμικές και εφάμαρτες συνήθειες. Πολλοί άνθρωποι -και ιδιαίτερα νέοι- έχουν την ανάγκη της βραδυνής εξόδου, τι το καλύτερο να πάνε στην εκκλησία; Άλλωστε είναι κάτι που κανείς το συνδέει με το γλέντισμα και όχι απαραίτητα με το ξυπνητήρι.
Φυσικά, κ. Τελεβάντο, δεν εννοώ ότι πρέπει να εξυπηρετείται η προχειρότητα με Θείες Λειτουργίες part time, αλλά πρέπει νά εξυπηρετούνται οι πραγματικές ανάγκες. Έχουμε υιοθετήσει τις ημιαγρυπνίες που στις ο.οο μπαίνει το "ευλογητός”. Όταν όμως τα μέσα συγκοινωνίας δεν εξυπηρετούν εκείνη την ώρα; Σε κάθε περίπτωση το κριτήριο πρέπει να είναι το συμφέρον και να μην υπηρετούμε με μία δουλικότητα τον χρόνο.
Ως προς τα υπόλοιπα του άρθρου συμφωνώ απόλυτα, ότι δηλαδή γίνεται μία κατάχρηση των ιερών εικόνων και κειμηλίων σε βαθμό “εικονολατρείας" εις βάρος μιας ποιοτικής σχέσεως με την πίστη. Μερικοί μάλιστα θέλουν να αποσπούν το ενδιαφέρον από τα πραγματικά θέματα της πίστεως επιδεικνύοντας μία εικονοκαπηλεία .....
Ταπεινώς διαφωνώ με την κα Λωρίτου. Το πρόβλημα για τις κυριακάτικες Θ. Λειτουργίες δεν είναι ο χρόνος. Μπορεί να μην ξυπνάμε στις 6 πλέον για τα χωράφια αλλά οι μαθητές δεν ξυπνάνε απ τις 7μιση; Οι νέοι π δουλεύουν σε καφετέριες, φούρνους και σουπερ μάρκετ δεν ξυπνάνε απ τις 6 και τις 6μιση; Οι παππούδες δεν ξυπνάνε απ τις 6 να πάνε στα ATM να βγάλουν χρήματα ή για να δουν Παπαδάκη; Πώς λοιπόν σηκωνόμαστε νωρίς για χίλιους δυο ασήμαντους λαι σημαντικούς λόγους και δεν σηκωνόμαστε για τον όρθρο; Το πρόβλημα είναι ποιμαντικό. Όταν δεν έχουμε μάθει να ξυπνάμε νωρις πριν τις δουλειές μας για να κάνουμε την προσευχή μας, υπάρχει περίπτωση να το κάνουμε αυτό για να προσευχηθούμε στο ναό;
ReplyDeleteΩς προς τις βραδυνές express, ψεκάστε σκουπίστε τελειώσατε, ουδέν σχόλιον. Ούτε νηστεία προ Θ. Κοινωνίας ούτε τίποτα. Το ξεφτιλίσαμε το πράγμα.
Τό μοναστήρι της Σουρωτής , όπου βρίσκεται ο τάφος του αγίου Παισίου , τελεί την Κυριακάτικη Θεία Λειτουργία ως αγρυπνία 9.00--3.00 και μάλιστα μέ απαραίτητη είσοδο στίς 9.00 Ύστερα κλείνουν οι πόρτες Εχουν τους λόγους τους γι αυτό Γιατί πρέπει νά έχουμε αυτή την μονοσήμαντη αντιμετώπιση του θέματος Γιατί σέ κάθε μεγαλούπολη ή σε κάθε επαρχιακή πόλη νά μήν καθιερώνονται εναλλακτικές Οι χώροι και τα παρεκκλήσια υπάρχουν , επάρκεια παπάδων υπάρχει , ψαλτάδες και λαρύγγια , νέα παιδιά , που αναζητούν ένα ψαλτήρι αμειβόμενοι -- πολύ καλώς , η διακονία του ψάλτη πρέπει νά είναι θεσμός -- ή ερασιτεχνικώς υπάρχουν , η αγάπη του κόσμου για τις κατανυκτικές βραδυνές ακολουθίες υπάρχει Κατά την γνώμη μου θα έπρεπε νά έχει καθιερωθεί , σέ κεντρικό Ναό κάθε πόλης νά γίνονται συχνές αγρυπνίες, προσεγμένες μέ κάθε μεγαλοπρέπεια , ακόμα και Κυριακάτικες Τώρα θα μου πεί κανείς από φαί που δεν τρώς τί σε ενδιαφέρει. Αντε και θα το κάνουν στόν μητροπολιτικό του αγίου Νικολάου , θά πάς ; Σίγουρα μέ τους προσκυνημένους παπάδες που έχουμε η εκκλησία δεν πάει μπροστά Στόν άγιο Νικόλαο δεν θα πάω , πάντως όχι από δική μου υπαιτιότητα , στον ναό της Αναλήψεως όλο και κάποιος θα υπάρχει μέ ευφάνταστους νεωτερισμούς για νά σε εκνευρίζει κ.ο.κ. Τά πράγματα δυστυχώς δεν προβλέπεται νά καλυτερεύουν , αλλά όλο και χειρότερα θα γίνονται Δέν υπάρχει τίποτα που νά μας εγγυάται οτι αύριο θα μπορούμε νά πατάμε τό ποδαράκι μας στους καθεστωτικούς (θού Κύριε! , από ανθρώπινης πλευράς ) ναούς, είτε πρόκειται για βραδυνές , είτε για πρωινές θείες ακολουθίες Δηλαδή με δυό λόγια υπάρχουν πολύ ουσιαστικότερα προβλήματα , απλά εδώ κάναμε λόγο για το θέμα των Ιερών Ακολουθιών και μάλιστα της Κυριακάτικης Θείας Λειτουργίας και μέ το κατά πόσον αυτή είναι στερεότυπα συνδεδεμένη μέ τον καθιερωμένο χρόνο που έχουμε συνηθίσει
ReplyDeleteΜέ ό.τι είπα θέλω νά επισημάνω οτι είναι ανάγκη νά προσαρμόσουμε την θεία λατρεία στις ανάγκες και συνήθειες των ανθρώπων , ώστε νά υπηρετείται το ποιμαντικό συμφέρον Καθόλου δεν αμφισβητώ οτι η ημέρα του Κυρίου , η Κυριακή , σφραγίζεται και παίρνει τό χρώμα της από την Θεία λατρεία , οτι τό κέντρο της είναι η θεία Λειτουργία και η αργία ώστε νά υπηρετείται η αφιέρωση της ημέρας στον Θεό και μέ άλλες ευκαιρίες όπως είναι το κήρυγμα του θείου Λόγου , όπου ο ναός γίνεται μία πνευματική κυψέλη Μέ τόση νοσταλγία θυμόμαστε τά μαθήματα του π. Αθανασίου Μυτηλιναίου στη Λάρισα !Όταν λέω νά μήν τελειώνει η Κυριακάτικη Θεία Λειτουργία στις 9.30 αυτό εννοώ Αν στην Ελλάδα το καλοκαίρι έχουμε καύσωνες , δέν είναι κακό νά κάνουμε αγρυπνίες
Ζητώ συγγνώμη άν διετύπωσα κάτι τό ανάρμοστο Σίγουρα όταν πρόκειται ως εκκλησία νά υιοθετήσουμε κάποια τροποποίηση των καθιερωμένων , πρέπει αυτό νά γίνεται μέ μεγάλη προσοχή και όχι με νεωτεριστικό πνεύμα , αλλά νά είναι ενταγμένο στό εκκλησιαστικό πνεύμα και βίωμα δηλαδή νά είναι εκδήλωση του εκκλησιαστικού βιώματος
Με τις βραδυνές ημιαγρυπνίες είναι ευκαιρία να μάθουμε σε Ελλάδα και Κύπρο να τελούμαι σωστά και πλήρως τον όρθρο. Και ειδικά όταν δεν πρόκειται για εορτάσιμες μέρες. Λαμπρή ευκαιρία να ειπωθούν οι ωδές και η ξεχασμένη παρακλητική ως διέταξαν οι άγιοι πατέρες στο τυπικό της Εκκλησίας. Φαντάζομαι μια ημι-αγρυπνία που ξεκινά με έναν τέτοιο όρθρο στις 10 και τελειώνει 1:30. Ότι πρέπει. Στις ωδές αν θέλεις κοιμάσαι και λίγο :)
ReplyDeleteΑγαπητέ Γεράσιμε , στην ουσία δεν διαφωνώ μέ ό.τι λές και μέ τό πνεύμα που τό λές , δηλαδή οτι πρέπει κανείς νά καταβάλει κόπο και νά προσαρμοζόμαστε εμείς στό πρόγραμμα της εκκλησίας και όχι τό αντίθετο Διαφωνώ όμως οτι μία αγρυπνία των κοντά 6 ωρών ή ακόμα και λιγότερο είναι express και γίνεται χάριν προχειρότητος Γιατί δέν μπορεί κανείς νά νηστέψει , μήπως δέν νηστεύουμε για τις προηγιασμένες της Μ.Σαρακοστής ; Στην πράξη express καταλήγουν νά γίνονται οι πρωινές Και βέβαια δέν μιλάμε για κατάργηση των πρωινών , αλλά για εναλλακτικές Βλέπουμε τις οικογένειες και μάλιστα τις πολύτεκνες , πρέπει νά ντύσουν τόσα ποδαράκια και τόσα χεράκια , νά χτενίσουν τόσα κεφαλάκια , νά φορέσουν τόσα παπουτσάκια Κύριε ελέησον ! Θα μου πείς τό ίδιο γίνεται κάθε πρωί για νά πάνε στό σχολείο Άλλωστε μίλησα για λίγη καθυστέρηση , νά μήν τελειώνει τό καλοκαίρι στίς 9.30 λές και οι παπάδες βιάζονται νά τά μαζέψουν Δηλαδή τί θα γίνει άν τελειώσει στις 11.00 και όχι μόνο όταν είναι αρχιερατική Τέλος πάντων, υπάρχουν άνθρωποι πρωινοί που ξυπνάνε στις 5.00 και άλλοι που κοιμούνται στίς 5.00 Για νά μιλήσουμε πρακτικά η συνήθεια των βραδυνών ακολουθιών δέν είναι κάτι ξένο πρός την εκκλησιαστική πρακτική Τό ερώτημά μας είναι, γιατί μέσα σέ μία πόλη νά μήν γίνονται και βραδυνές , είτε για ουσιαστικούς λόγους , είτε απλά για ψυχολογικούς , εάν κάποιος πνευματικός κύκλος νέων μέ αυτό τον τρόπο εξυπηρετείται, είπα ψυχολογικά και όχι γκομενικά , εάν αυτά τα φαινόμενα σέ κάποιους χώρους προωθούνται Είναι και η εκκλησία ένα πεδίο δράσης για το σπόρ !Είναι ανάγκη νά γίνουν γάμοι έ! και νά γεννηθούν παιδιά Εχεις δεί κάτι μαμάδες νά κινούνται στούς χώρους μέ ένα άγχος νά !? Ανθρώπινα πράγματα ! Όσο όμως και άν είναι πράγματα της ζωής δέν μπορούν να γίνονται κριτήρια Από αυτό το σημείο όμως μέχρι νά δημιουργούμε στόν άνθρωπο κάθε ηλικίας μία ψυχολογική άνεση , υπάρχει μία απόσταση Νομίζω οτι υπάρχουν κάποια περιθώρια προσαρμογής που δέν είναι μεμπτά , αρκεί νά μήν καταστρατηγούνται κάποια δεδομένα που είναι απαραβίαστα και πάμε στην αυθαιρεσία Τό θέμα είναι οτι βλέπουμε τους επισκόπους νά μήν προβληματίζονται για προσαρμογές που εξυπηρετούν πραγματικές ανάγκες , αλλά νά επινοούν νεωτερισμούς που από κανέναν δέν έχουν τεθεί , παρά μόνον επιβάλλονται άνωθεν όπως είναι η " λειτουργική μεταρρύθμιση " μέ μεταφράσεις των εκκλησιαστικών κειμένων κ.τ.λ. τάχα για νά έρθουν οι νέοι στην εκκλησία και σιγά μήν τους ένοιαξε ! Είχαν μία σκορδοκαίλα ! Τούς συμβουλεύουμε νά φοράνε επάνω τους σκόρδα μήν τους ματιάσουμε για ποιμένες !
ReplyDelete