ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΣΙΑ, ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΙΕΡΩΝ ΝΗΠΤΙΚΩΝ, ΤΟΜΟΣ Ζ΄

ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΣΙΑ

_________

Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών, Τόμος Ζ΄, Εν Αρκαδία, 2016, παρά τη Ιερά Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Μπούρα, σσ. 476.

Του κ. Ανδρέα Κυριακού, Θεολόγου

=====

Οι φιλοκαλούντες και άντλημα έχοντες, χάραξαν τις γραμμές αυτές αντλήσαντες από φρέαρ βαθύ, ήγουν εκ των πηγών του σωτηρίου και ποτίζουν, όχι τα πρόβατα του Ιοθώρ, αλλά το λαό του Θεού ύδωρ ζωηρόν. Μιλάμε πάντα για τη Φιλοκαλία των ιερών νηπτικών. 

Ο Ζ΄ στη σειρά τόμος αποτελεί ως και προ αυτού, έργον των χειρών της καλής συνοδείας της Ι. Μονής Κοιμήσεως της Θεοτόκου Μπούρα, που επιμελήθηκαν και της γλαφυρής νεοελληνικής μεταφράσεως. Από την άλλη τα σχόλια και οι περιλήψεις έχουν να κάνουν με τον κάλαμο του διαπρεπούς Καθηγητού κι ομολογητού της Πίστεως κ. Δ. Τσελεγγίδη. 

Στο α΄ μέρος παρουσιάζονται οι θεοφιλείς διδαχές του μοναχού και πρεσβυτέρου Νικήτα του Στηθάτου, μαθητού γενομένου του Αγίου Συμεών του Νέου Θεολόγου. Προτάσσεται η Πρώτη πρακτικών κεφαλαίων εκατοντάς κι ακολουθεί η Δευτέρα εκατοντάς φυσικών κεφαλαίων. Από αυτή παρουσιάζουμε ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα: “Η αδιακρισία στα φαγητά και η πολυδάπανη δίαιτα και αυτή η ακράτεια της γλώσσης και η έλλειψη φυλακής στα μάτια διώχνουν το φως του Αγίου Πνεύματος από τη ψυχή και μας κάνουν σκοτεινούς. Όταν δε εμείς γεμίσουμε από το σκότος τότε «όλα τα θηρία του αγρού» της καρδίας μας και τα μικρά λιονταράκια, οι λογισμοί των παθών, περνάνε μέσα μας από αυτή με βρυχηθμούς, ζητώντας να φάγουν την τροφή της εμπάθειας και να «αρπάζουν» το θησαυρό που έχει αποθέσει μέσα μα το Άγιο Πνεύμα» (Β΄ Φυσικών Κεφαλαίων εκατοντάς, 47).” 

Τα κείμενα του Οσίου περαίνονται με την Τρίτη εκατοντάδα γνωστικών κεφαλαίων. Ο χειμάρρους της τρυφής, που φέρει το όνομα Θεόληπτος Φιλαδελφείας, μας δροσίζει με τη σειρά του με δύο Λόγους. Ο πρώτος “Την εν Χριστώ κρυπτήν εργασίαν διασαφών και δεικνύων εν βραχεί του μοναδικού επαγγέλματος τον κόπον”, ενώ ο δεύτερος τιτλοφορείται “Περί μοναδικού επαγγέλματος”. 

Ο εν λόγω ιεράρχης αφού ασκήθηκε στον Άθωνα και ανεδείχθη επίσκοπος εχρημάτισε καθοδηγητής και μυσταγωγός του εν Αγίοις Πατρός ημών Γρηγορίου του Παλαμά. 

Ο παρών τόμος περαίνεται με κείμενα του Αγίου Νικηφόρου του μονάζοντος, που έζησε το 14ο αιώνα. Καταγόμενος από την Ιταλία νέος απέπτυσε τη λατινική κακοδοξία και τη δυτική ανταρσία κι ασκήθηκε στον Άθωνα. Εκεί εχρημάτισε διδάσκαλος της νοεράς προσευχής. Από τον αγιασμένο του κάλαμο προήλθε «Λόγος περί νήψεως και φυλακής καρδίας, μεστός ου της τυχούσης οφελείας», στον οποίο παρατίθενται, συν τοις άλλοις, πλείστες όσες θέσεις Αγίων Πατέρων, από τον Άγιο Αντώνιο το Μέγα μέχρι τον Άγιο Συμεών το Νέο Θεολόγο. Επειδή πάσα απόπειρα επαίνου της Φιλοκαλίας προσομοιάζει αναντιλέκτως με παραβίαση ανοικτής θυρας τούτο λέγω μόνο. Προ ημών ευρίσκεται της άνωθεν σοφίας θησαύρισμα.