ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΣΙΑ, ΑΡΧΙΜ. ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΥ, Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΨΥΧΗ

ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΣΙΑ

________

Αρχιμανδρίτου Ιωαννικίου Καθηγουμένου, Η ελληνική ψυχή, Αρετές και ελαττώματα, Σάλπισμα ενότητας και ομοψυχίας, Έκδ. Ι. Μονής Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Σοχού Λαγκαδά, σσ. 91.

Του θεολόγου κ. Ανδρεα Κυριακού

=====

                                       

Σήμερα, εποχή κατά την οποία ο Ελληνισμός αντιμετωπίζει μια άνευ προηγουμένου οικονομική, αλλά κυρίως ηθική και αξιακή κρίση, ο π. Ιωαννίκιος επιχειρεί να αναλύσει, χωρίς περιττές και προ πάντων αχρειάστες ωραιολογίες ή εθνικιστικές κορώνες, τα χαρακτηριστικά των Νεοελλήνων, θετικά κι αρνητικά. 

Ο συγγραφέας δεν βλέπει το αντικείμενό του σαν ιατροδικαστής, δεν επιχειρεί την ανατομία ενός πτώματος. Τουναντίον βλέπει με συμπάθεια, ενδιαφέρον και αναμφίβολα με αγωνία την ελληνική ψυχή, που είναι μεν ζώσα, αλλά δείται ιατρού διότι οι πληγές, τα έλκη και τα τραύματά της δεν είναι λίγα, ούτε ήσσονος σημασίας. 

Στόχος του σεβαστού π. Ιωαννίκιου είναι (χωρίς να παραλείπει τις ελληνικές αρετές) κατά κύριο λόγο να αποκαλύψει τα τρωτά, τα πάθη και τις αδυναμίες της ελληνικής ψυχής, ώστε αυτή να διορθωθεί, να ορθοποδήσει πριν είναι πολύ αργά. Αποδεικνύεται επαρκής γνώστης των θέσεων θεολόγων σαν τον π. Ιω. Ρωμανίδη όπως και πλείστων όσων λογοτεχνών και ποιητών ημεδαπών και αλλοδαπών, που ασχολήθηκαν με το υπό εξέτασιν αντικείμενο.

Εντυπωσιάζει η περιγραφή του εγωισμού. Σημειώνει μεταξύ άλλων πολλών: «Ο εγωισμός της Ελληνικής ψυχής έχει πολλά και διάφορα παρακλάδια, γεννάει πολλά παραπλήσια, ομοιόμορφα πάθη: Αλαζονεία, έπαρση, περιφρόνηση του άλλου, σκληρότητα, αχαριστία, κατάκριση, καυχησιολογία, κομπορρημοσύνη, δολοπλοκία, ραδιουργία, κομματισμό, φατριασμό, φιλοδοξία, καχυποψία, πολιτικολογία, πολιτικοπληξια, κακία, διαφθορά πάσης φύσεως, φθόνο, ζηλοφθονία «το έλκος της ψυχής», αυταρέσκεια, ανθρωπαρέσκεια, φιλαρχία, διχόνοια». 

Κλείνω με μια ευστοχή, κεφαλαιώδους σημασίας παρατήρηση από τον Πρόλογο του Καθηγητή του ΑΠΘ Ιακώβου Μιχαηλίδη: «Η μόνη αποτελεσματική θεραπεία, υποστηρίζει [ο π. Ιωαννίκιος] είναι η θεία επέμβαση, η θεία Χάρη, η επιστροφή δηλαδή στα ελληνορθόδοξα ιδεώδη, κυρίως σ’ εκείνα που έχουν σχέση με την τιθάσευση των παθών μας, την μετάνοια και την ταπείνωση».