ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΗΜΕΡΙΔΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΤΕΙΧΙΣΗ

ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΜΕ    ΘΕΜΑ: «15ος ΚΑΝΩΝ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΔΕΥΤΕΡΑΣ ΣΥΝΟΔΟΥ ΚΑΙ ΔΙΑΚΟΠΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ»

ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ

Α΄

______

1.) Στὴν Ὀρθοδοξία εἶναι σημαντικὴ ἡ μνημόνευση τοῦ ἐπισκόπου ἑκάστης τοπικῆς Ἐκκλησίας, ὡς ἐγγυητοῦ καὶ φύλακος τῆς Ὀρθοδόξου πίστεως, ἀλλὰ καὶ ὡς ἐκφραστοὺ τῆς ἑνότητος τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ σώματος, ἡ ὁποία (ἑνότης) πραγματώνεται καὶ διαφυλάσσεται ἐν τῇ Θεία Εὐχαριστία. Ὅταν ἀθετεῖται ἡ πίστις διὰ τῶν αἱρέσεων, τότε ἡ Ἐκκλησία, διὰ τῶν ἁγίων καὶ θεοφόρων Πατέρων της ἐπισημαίνει τὶς ἀποκλίνουσες αἱρετικὲς διδασκαλίες καὶ στὴν συνέχεια, ἀκολουθοῦσα τὴν μακραίωνα Κανονικὴ καὶ Συνοδικὴ Παράδοση, προχωρεῖ στὴν καταδίκη της αἱρέσεως ὡς καὶ τῶν ἀμετανοήτως ἐπιμενόντων στὶς αἱρετικὲς διδασκαλίες αἱρετικῶν μὲ τὴν συγκρότηση Ὀρθοδόξων Συνόδων σὲ τοπικὸ ἢ καὶ σὲ οἰκουμενικὸ ἐπίπεδο.

2.) Ἡ ραγδαία ἐξάπλωση τῆς παναιρέσεως τοῦ Οἰκουμενισμοῦ καθ’ ὅλη τὴν διάρκεια τοῦ 20ου αἰῶνος μέχρι τῶν ἡμερῶν μας γέννησε τὴν ἀνάγκη σὲ ὁμάδες κληρικῶν καὶ λαϊκῶν ἀναζητήσεως ἐρεισμάτων στοὺς Ἱεροὺς Κανόνες καὶ στοὺς ἁγίους Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, προκειμένου νὰ στηρίξουν σ’ αὐτοὺς τὴν ἀποφυγή των ἀπὸ κάθε ἐπικοινωνία μὲ τὴν αἵρεση, διακόπτοντες κάθε ἐκκλησιαστικὴ κοινωνία μὲ αἱρετίζοντες ἐπισκόπους. Ἔτσι ἦλθε γιὰ μιὰ ἀκόμη φορά, ἐδῶ καὶ μερικὰ χρόνια, στὸ προσκήνιο τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἐπικαιρότητος ὁ 15ος Κανὼν τῆς Πρωτοδευτέρας Συνόδου τῆς συγκληθείσης ἐπὶ τῶν ἡμερῶν τοῦ μεγάλου Φωτίου τὸ 861.

3.) Ὁ ἐν λόγω Ἱερὸς Κανών, (καὶ ἀκριβέστερα το δεύτερο μέρος, ἢ παράγραφος τοῦ ἐν λόγω Κανόνος), ἐπιτρέπει τὴν διακοπὴ τοῦ μνημοσύνου, (ἀποτείχιση), τοῦ ὑφισταμένου κληρικοῦ ἀπὸ τὸν προϊστάμενό του ἀκόμη καὶ πρὸ συνοδικῆς κρίσεως αὐτοῦ, μόνον ὑπὸ τὴν προϋπόθεση, ὅτι κηρύσσει δημοσίως αἵρεση «παρὰ τῶν ἁγίων Συνόδων ἢ Πατέρων κατεγνωσμένην». Ἡ προϋπόθεση αὐτὴ εἶναι πολὺ σημαντική, διότι  μᾶς ὑποχρεώνει νὰ βαδίσουμε «ἑπόμενοι τοῖς Ἁγίοις Πατράσι» καὶ νὰ στηριχθοῦμε στὴν διάγνωση, πού ἐκεῖνοι ἔκαμαν, μὲ τὴν δύναμη καὶ τὸν φωτισμὸ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ὡς πρὸς τὴν ἐν λόγω αἵρεση, ἀκολουθοῦντες καὶ ὄχι προπορευόμενοι τῶν Ἁγίων Πατέρων καὶ προαρπάζοντες τὴν κρίση αὐτῶν σχετικὰ μὲ τὴν αἵρεση. Καὶ τοῦτο διότι δὲν εἶναι ἁρμόδιό το κάθε μέλος τῆς Ἐκκλησίας νὰ ἐπισημάνει καὶ νὰ διαγνώσει μὲ ἀσφάλεια τὴν αἵρεση, διότι δὲν ἔχει τὶς ἀνάλογες πνευματικὲς προϋποθέσεις. Μὲ τὴν παρὰ πάνω φράση: «παρὰ τῶν ἁγίων Συνόδων ἢ Πατέρων κατεγνωσμένην», οἱ συντάκτες τοῦ ἐν λόγω Ἱεροῦ Κανόνος, ἐπιδιώκουν νὰ τονίσουν ἐπίσης τὸν σεβασμὸ πρὸς τὸν συνοδικὸ θεσμὸ τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλὰ καὶ τὴν αὐθεντία τῶν ἁγίων Πατέρων.

4.) Ὁ ἐν λόγω Ἱερὸς Κανὼν ὀφείλει νὰ ἑρμηνευθεῖ στὸ πνεῦμα καὶ στὴ συνάφεια τῶν δύο προηγουμένων, τοῦ 13ου καὶ 14ου, μετὰ τῶν ὁποίων ἀποτελεῖ μία θεματικὴ ἑνότητα. Ὅπως δηλαδὴ οἱ δύο παραπάνω κανόνες (13ος καὶ 14ος) ὡς καὶ τὸ πρῶτο μέρος τοῦ 15ου, κρίνουν ἀπαραίτητη τὴν συνοδικὴ κρίση καὶ ἐξέταση τῶν ἠθικῶν παραπτωμάτων ἢ ἄλλων ἀδικημάτων τοῦ Ἐπισκόπου, πρὶν ἀπὸ τὴν διακοπὴ τῆς  μνημονεύσεώς του, ἔτσι καὶ πολὺ περισσότερο τώρα, ὅταν δηλαδὴ πρόκειται γιὰ τὸ σοβαρότατο παράπτωμα τῆς ἐκπτώσεως σὲ κάποια αἱρετικὴ διδασκαλία, θεωρεῖται ἀναγκαία ἡ συνοδικὴ κρίσις καὶ ἐξέτασις τοῦ αἱρετικοῦ ἐπισκόπου, διότι τὸ ἀπαιτεῖ ἡ συνάφεια μὲ τοὺς δύο προηγουμένους Ἱεροὺς Κανόνες, ἀλλὰ καὶ ἡ ὅλη Συνοδικὴ Παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἡ μόνη διαφοροποίησις δὲ σχέση μὲ τοὺς δύο προηγουμένους Ἱεροὺς Κανόνες ἔγκειται στὸ ὅτι, ὅταν ἡ αἰτία τῆς ἀποτειχίσεως εἶναι ἡ ἔκπτωσις σὲ «κατεγνωσμένη» αἵρεση, τότε ἐπιτρέπεται ἡ ἀποτείχιση ἀκόμη καὶ πρὸ συνοδικῆς κρίσεως τοῦ ἐκπεσόντος αἱρετικοῦ ἐπισκόπου. Ἡ ἀποκοπὴ ἀπὸ τὸ σῶμα τῆς Ἐκκλησίας δὲν γίνεται κατὰ τρόπο ἀόρατο καὶ αὐτόματο, ἀπὸ μόνη της, μόλις δηλαδὴ ἐκπέσει ὁ αἱρετικὸς στὴν αἵρεση, ἀλλὰ μὲ τὴν συγκεκριμένη καταδικαστικὴ συνοδικὴ ἀπόφαση. Ἂν ἡ ἀποκοπὴ τοῦ αἱρετικοῦ γινόταν αὐτόματα, ἀπὸ μόνη της, θὰ ἦταν περιττὴ ἡ συνοδικὴ καταδίκη του.

(Συνεχίζεται)