Ο ΑΡΧΙΜ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΨΑΝΗΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΓΙΟ ΓΡΗΓΟΡΙΟ ΤΟΝ ΠΑΛΑΜΑ, ΚΑΙ ΤΗΝ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΑΚΤΙΣΤΟΥ ΘΕΙΑΣ ΧΑΡΙΤΟΣ

Ο ΑΡΧΙΜ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΨΑΝΗΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΓΙΟ ΓΡΗΓΟΡΙΟ ΤΟΝ ΠΑΛΑΜΑ, ΚΑΙ ΤΗΝ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΑΚΤΙΣΤΟΥ ΘΕΙΑΣ ΧΑΡΙΤΟΣ

Του Β. Χαραλάμπους, θεολόγου

=====

Ενθυμούμαι τον Αρχιμανδρίτη Γεώργιο Καψάνη, στο Μετόχι της Μονής Γρηγορίου στη Σταυρούπολη Θεσσαλονίκης, αλλά και σε ομιλίες του στον Άγιο Δημήτριο, που συχνά μας ομιλούσε για το πόσο μεγάλη θεολογική πλάνη, είναι να θεωρείται κτιστή η Θεία Χάρις. Και πάντοτε την Ορθόδοξη θεολογική ανάλυσή του, συνόδευε εκείνο το ‘’αν η Θεία Χάρις είναι κτιστή πως θα θεώσει εμένα;’’ 

Επέμενε πάντοτε στην Ορθόδοξη ακρίβεια.  Γι’ αυτό σημείωνε ότι «οι παρεκκλίσεις από την πίστιν δεν αλλοιώνουν την Θεολογίαν μόνο της Εκκλησίας, αλλά και διαστρέφουν και αυτήν την πνευματικήν και εκκλησιαστικήν ζωήν». 

Όσον αφορά την θεολογική πλάνη, ότι είναι κτιστή η Θεία Χάρις, ο μακαριστός Γέροντας Γεώργιος έγραφε: «Η έλλειψις της εμπειρίας του Θαβωρείου Φωτός και των ακτίστων ενεργειών εις τους δυτικούς, δια των οποίων ο άνθρωπος θεούται και κοινωνεί της Αγίας Τριάδος, τους ωδήγησεν εις την πεπλανημένην διδασκαλίαν, ότι  η Θεία Χάρις είναι κτιστή και συνεπώς είναι αδύνατος η εμπειρία του Θεού και η θέα της δόξης του» (“Ορθοδοξία και Παπισμός”). 

Είναι μεγάλη κακοδοξία η βαρλααμική αυτή πλάνη.  Τούτο καταδεικνύεται και από αυτά που αναφέρονται στην Ζ΄ Ωδή από την Ακολουθία «Την ρομφαίαν και τα τόξα κακοδόξων τε, όλως συνέτριψας και την οφρύν Βαρλαάμ και πάσαν την δύναμιν αιρετικών ως ιστόν, διεσκόρπισας, οία περ λίθος μέγιστος της αράχνης Ιεράρχα».

Ακολουθώντας την διδασκαλία του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, πολλάκις δίδασκε για την άκτιστες ενέργειες της Θείας Χάριτος και συχνά ομιλούσε για τον μεγάλο αυτόν Άγιο της Εκκλησίας μας. 

Τα ψαλλόμενα κατά την δευτέραν Κυριακήν των νηστειών, κατά την οποίαν επιτελούμε την μνήμην του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, δίδουν επακριβώς το μεγαλείο της προσφοράς του. Αναφέρομε ενδεικτικά αυτό που ψάλλομε στην Εκκλησία μας στην Ε΄ Ωδή: «Δρεπάνη των λόγων σου, και ιεροίς συγγράμμασιν έτεμες αιρέσεις ακανθώδεις και ζιζανίων νόθα βλαστήματα της Ορθοδοξίας δε ευσεβή κατέβαλον σπέρματα, Ιεράρχα Γρηγόριε».

Ο π. Γεώργιος Φλωρόφσκυ στο σύγγραμμά του ‘’Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς’’ αναφέρει ότι «ημπορούμεν να θεωρούμεν τον Γρηγόριον Παλαμάν ως οδηγόν μας και διδάσκαλον εις την προσπάθειαν μας να θεολογούμεν από της καρδίας της Εκκλησίας». 

Θα επαναλάβω τα λόγια του Αρχιμανδρίτη  Γεώργιου Καψάνη: ‘’αν η Θεία Χάρις κτιστή πως θα θεώσει εμένα;’’ Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς λέγει σχετικά: «Έστιν ουν και ο Πατήρ και ο Υιός και το Πνεύμα το Άγιον ομού πηγή του ζώντος ύδατος, τουτέστιν της Θείας Χάριτος».