ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΠΡΟΪΟΝ ΕΠΙΜΟΝΗΣ Ο ‘’ΣΥΜΒΙΒΑΣΤΙΚΟΣ’’ ΟΡΟΣ ‘’ΕΤΕΡΟΔΟΞΕΣ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ’’ ΚΑΙ ΟΧΙ ΟΡΟ ‘’TERMINUS TECHNICUS’’

ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΠΡΟΪΟΝ ΕΠΙΜΟΝΗΣ Ο ‘’ΣΥΜΒΙΒΑΣΤΙΚΟΣ’’ ΟΡΟΣ ‘’ΕΤΕΡΟΔΟΞΕΣ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ’’ ΚΑΙ ΟΧΙ ΟΡΟ ‘’TERMINUS TECHNICUS’’

Του Β. Χαραλάμπους, θεολόγου

=====

Όσα και αν έχουν εφεύρει οι στηρίζοντες τον πρωτόγνωρο όρο της Συνόδου της Κρήτης ‘’ετερόδοξες εκκλησίες’’, ο οποίος συνεπικουρείται και από τη Δήλωση του Τορόντο (εδάφιο 5), δεν πείθουν το πλήρωμα της Εκκλησίας. Η πρόσφατη ‘’ερμηνευτική’’ δικαιολόγηση του όρου αυτού ως όρου τύπου ‘’terminus technicus’’ δεν πείθει. Μη λησμονούμε ότι ο όρος ‘’ετερόδοξες εκκλησίες’’ δεν τέθηκε εξ υπαρχής στα κείμενα. Ο όρος αρχικά ήταν ‘’εκκλησίες’’, με βάση τη δημοσιευθείσα απόφαση της Συνάξεως των Προκαθημένων των Ορθοδόξων Εκκλησιών, που πραγματοποιήθηκε στο Ορθόδοξο Κέντρο του Οικουμενικού Πατριαρχείου στο Σαμπεζύ Γενεύης (21-28 Ιανουαρίου 2016). 

Παρόλες τις διαφωνίες πολλών, δεν αποσύρθηκε όρος ‘’εκκλησίες’’. Και φυσικά δεν αποτελούσε όρο ‘’terminus technicus’’ ο όρος ‘’εκκλησίες’’. Aν και αντίβαινε στην προλογική ομολογία του κειμένου, όπου αναφέρετο ότι «η Ορθόδοξος Εκκλησία, είναι η Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία» (Παρ. 1), και οι θεολογικές ενστάσεις ήταν αρκετές, η επιμονή ‘’μετακύλησε’’ τον όρο στη Σύνοδο της Κρήτης ως είχε. Η μόνη ‘’τεχνικότητα’’ που υπήρξε, ήταν η εκ περισσού επιμονή να παραμείνει ο όρος ‘’εκκλησίες’’.

Τελικά ο όρος ‘’συμβιβαστικά’’ μετατράπηκε σε ‘’ετερόδοξες εκκλησίες’’. Ήταν όρος τύπου ‘’terminus technicus’’, η μετατροπή του σε ‘’ετερόδοξες εκκλησίες’’, ή όρος που φανέρωνε την εκ περισσού επιμονή; Ήταν όρος ‘’terminus technicus’’ ή αποτέλεσμα ‘’συμβιβασμού’’ στην ορολογία. Όταν ο αρχικός όρος ‘’μετατρέπεται’’ συμβιβαστικά, δεν υπάρχει περιθώριο να χαρακτηρισθεί ως ‘’terminus technicus’’, για τον λόγο ότι η επιμονή, ‘’μετακυλύει’’ έστω και μερικώς την αρχική έννοιά του. Οι όροι που αποτελούν προϊόντα ‘’συμβιβασμού’’, δεν διαφοροποιούνται εντελώς από την αρχική έννοιά τους. Ήθελαν επίμονα να παραμείνει ο όρος  ‘’εκκλησίες’’, γι’ αυτό και εξευρέθηκε ο συμβιβαστικός όρος ‘’ετερόδοξες εκκλησίες’’.

Όσοι προβάλλουν λοιπόν τον ισχυρισμό για όρο τύπου ‘’terminus technicus’’, στη χρήση του εκκλησιολογικού όρου ‘’εκκλησίες’’, ας προσέξουν ξανά τις εκκλησιολογικές προϋποθέσεις της Δήλωσης του Τορόντο (εδάφιο 5) και θα αντιληφθούν ότι συνεπικουρείται και από τη Δήλωση αυτή. Η Δήλωση του Τορόντο δεν έπρεπε να υπογραφεί λόγω των εκκλησιολογικών στρεβλώσεών της. Αντί τούτου γίνεται αναφορά τις εκκλησιολογικές της προϋποθέσεις, κατά τη Σύνοδο της Κρήτης. Δηλαδή δεν έφτανε το λάθος της υπογραφής της δήλωσης της αυτής, έπρεπε να γίνει και αναφορά σ’ αυτή και στη Σύνοδο της Κρήτης; 

Έχουν παρατηρήσει τι αναφέρει το εδάφιο 5 της Δήλωσης του Τορόντο; «Οι εκκλησίες – μέλη του Π.Σ.Ε. αναγνωρίζουν στις άλλες εκκλησίες στοιχεία της αληθούς εκκλησίας» (Δήλωση του Τορόντο, εδάφιο 5). Μάλιστα αυτό το εδάφιο παρασιωπήθηκε λες και μια δήλωση την οποία υπογράφεις, δικαιούσαι κατότιν να παίρνεις επιλεκτικά εδάφια, και ακολούθως μόνο αυτά να προβάλεις ως εκκλησιολογικές της προϋποθέσεις. Οι εκκλησιολογικές  προϋποθέσεις επεξηγούνται από την ολότητα του κειμένου της Δήλωσης του Τορόντο. 

Η αναφορά επίσης στη Δήλωση του Τορόντο, που ‘’επεξηγεί’’ ότι «οι εκκλησίες (μέλη του Π.Σ.Ε.) αναγνωρίζουν ότι το να αποτελεί κάποιος  μέλος της εκκλησίας του Χριστού, είναι πιο περιεκτικό από το να αποτελεί  μέλος της ίδιας του της εκκλησίας», πόσο μεγάλη στρέβλωση καταδεικνύει η αναφορά για την Ορθόδοξη Εκκλησία, η οποία είναι η Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία; Υπογράφοντας οι Ορθόδοξοι που παρευρέθηκαν στο Π.Σ.Ε. αυτή τη δήλωση, παραδέχονται ότι υπάρχει μια Εκκλησία στην οποία είναι πιο περιεκτικό να ανήκουμε, παρά να είμαστε μέλη της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Τι κακόδοξη εκκλησιολογική στρέβλωση είναι αυτή; 

Συνεπώς για ποιές τις εκκλησιολογικές προϋποθέσεις μπορούμε να ομιλούμε; Όλα τούτα συνηγορούν στο εκλάβουμε το ‘’συμβιβαστικό’’ όρος μιας επιμονής που προκάλεσε τόσο τάραχο στην Εκκλησία, ως όρο τύπου ‘’terminus technicus’’; Η επιμονή να μην εγκαταλειφθεί ο όρος ’’εκκλησίες’’, επέφεραν τον ‘’συμβιβαστικό’’ όρο ‘’ετερόδοξες εκκλησίες’’, με τη συνεπαγόμενη σημασία του, παρά τις αναφορές σε όρο τύπου ‘’terminus technicus’’. Επιπλέον τούτων, επήλθε και ο τάραχος στην Εκκλησία.