ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΣΙΑ- ΧΡ. ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗ, ΑΘΗΣΑΥΡΙΣΤΕΣ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ

ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΣΙΑ

_______

Χριστόδουλου Βασιλειάδη, Διδάκτορος Θεολογίας, υποψήφιου Διδάκτορος Μουσικής, Αθησαύριστες επιστολές του διδασκάλου της Ψαλτικής Τέχνης Οικονόμου Χαραλάμπους, Εκδόσεις Αγία Ταϊσία, Λευκωσία-Κύπρος 2015, σσ. 80. 

Του θεολόγου κ. Ανδρέα Κυριακού

======

Το βιβλίο προλογίζει με περιεκτικό  και κατατοπιστικό πρόλογο ο αρχιμ. Νεκτάριος Πάρις, επίκουρος Καθηγητής πανεπιστημίου. Αν μελετήσει κανείς με προσοχή το αποθησαυρισμένο υλικό, που συνέλλεξε με περρισή φροντίδα ο συγγραφέας από την εβδομαδιαία εφημερίδα «Πάφος» μεταξύ των ετών 1935-46, θα διακρίνει, κάτω από την οξύτητα του ύφους των επιστολογράφων της κάτι πιο βαθύ και σημαντικό. Τη διαμάχη μεταξύ Ορθοδόξων υπερασπιστών των πατρικών παραδόσεων στον τομέα της εκκλησιαστικής μουσικής και «εκσυγχρονιστών». Έγραφε ο αοίδιμος Οικονόμος Χαράλαμπος για την τετραφωνία ότι «σκοπός της είναι να τέρπη τας αισθήσεις, ενώ οι ήχοι της Βυζαντινής Μουσικής εισέρχονται εις τα βάθη της καρδίας, συντρίβουν και αγιάζουν αυτήν. Λόγω όμως της αγνοίας πλείστοι ναοί κατήντησαν θυμέλη του θεάτρου και μόνον τα μουσικά όργανα της Δυτικής Εκκλησίας έμειναν εκτός». Και αλλού: «Ας παύση η ξενομανία, εισάγουσα και συνιστώσα επιπολαίως τα οθνεία και τα αλλότρια». 

Όντως θεολογικότατα και σοφά τα επιχειρήματα του ευλαβούς ιερέως της Πάφου. Και αυτά το πρώτο ήμισυ του 20ου αιώνος. Τι θα έλεγε ο αείμνηστος λευΐτης αν άκουγε για τις φραγκοχορωδίες της Αρχιεπισκοπής Αμερικής, όπου συμμετέχουν αλλόδοξοι, ήγουν αιρετικοί αλλά και αλλόθρησκοι χωρίς οι αρμόδιοι να συγκινούνται το παράπαν; Μέσα από τις σελίδες του υπό κρίσιν πονήματος παρελαύνουν και οι αντίθετες φωνές, με προεξάρχοντες τους θαυμαστές του Σακελλαρίδη, που χρησιμοποιούσε «το του πενταγράμμου Δο, Ρε, Μι, Φα, Σολ της Ευρωπαϊκής». Προξενεί εντύπωση στον αναγνώστη η παχυλή άγνοια των δυτικοφρόνων αντιπάλων του θαρραλέου λευΐτη, αλλά κι ο απροσχημάτιστος θαυμασμός τους προς το Σακελλαρίδη. Έγραφε στα 1939 ένας έξ αυτών, τον οποίο γνώρισα εις τας δυσμάς του βίου του. Ήταν καλός άνθρωπος, αλλά εντελώς αμύητος εις τα της πατρώας μουσικής. «Η προσπάθεια του αρχιεπισκόπου Αθηνών δεν θα τελεσφορήσει, διότι ικαναί των εν Αθήναις εκκλησιών έχουν, κατ’ απαίτησιν του κοινού των, μουσικήν του Σακελλαρίδη και την τετράφωνον ευρωπαϊκήν». Και συνεχίζει με απροκάλυπτη περιφρόνηση προς την διαχρονική εκκλησιαστική μας μουσική: «Σήμερον, όμως, πολύ φοβούμεθα ότι η αμανοειδής μουσική ουδεμίαν ευχαρίστησιν προξενεί». Και πιο κάτω, στο ίδιο ύφος: «η εκφραστικότης, η απλότης, η σαφήνεια και η γλυκύτης της Σακελλαριδείου μουσικής είναι πράγματα ξένα προς την ρινόφωνον και αμανοειδή Βυζαντινήν». Του απάντησε ο θιασώτης των πατρικών παραδόσεων κληρικός, τονίζοντας μεταξύ άλλων: «επειδή γνωρίζεις την ευρωπαϊκήν, τι με τούτο, φρονείς ότι δικαιούσαι ως πρωτοψάλτης ή μάλλον ως κανταδόρος να την εισάξης εις την ελληνικήν ορθόδοξον εκκλησίαν; Η εκκλησία δεν είναι θέατρον, κύριε, είναι οίκος Θεού». Θαυμάζει κανείς το εύρος των γνώσεων του ταπεινού λευΐτου κι ότι συνέλαβε το μήνυμα της Ορθοδοξου παραδόσεως. Από την άλλη λυπείται  για τους πολέμιους του δυτικόφρονες. Σήμερα οι δυτικόφρονες αντιπροσωπεύονται από τους οικουμενιστές κι από την άλλη οι φραγκοχορωδίες στις ΗΠΑ, αλλά και στην Ελλάδα, καλά κρατούν. 

Συγχαίρουμε το συγγραφέα για την παρουσίαση του άγνωστου αυτού πρόμαχου της Ορθοδοξίας, του φλογερού Οικονόμου της Πάφου. Πώς θα έβλεπε την εισήγηση σε μελλοντική β΄έκδοση να παρουσιάσει συνοπτικά, σε επίμετρο, τη σύγκρουση των δυό αυτών κόσμων: των ξενολατρών της κακόδοξης Δύσεως και των ζηλωτών των πατρικών παραδόσεων με το αλάθητο ορθόδοξο αισθητήριο;