1. Η ΓΕΝΕΣΗ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ: "ΣΧΕΣΕΙΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΜΕ ΤΟΝ ΛΟΙΠΟΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΝ ΚΟΣΜΟΝ" ΣΑΜΠΕΖΥ 2015

Του π. Αναστάσιου Γκοτσόπουλου

=====

1. Η ΓΕΝΕΣΗ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

=====

Η Σύναξη των Προκαθημένων των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών (Κωνσταντινούπολη, 6-9 Μαρτίου 2014), στα πλαίσια της προετοιμασίας συγκλίσεως της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου αποφάσισε την επεξεργασία και αναθεώρηση των εγκεκριμένων κειμένων της Γ΄ ΠΠΔ (1986), και ιδιαιτέρως των δύο κειμένων που αφορούσαν στις σχέσεις της Ορθοδοξίας με τον χριστιανικό κόσμο[6]. Το έργο αυτό ανέλαβε η Α΄ Ειδική Διορθόδοξη Επιτροπή (29.9-4.10.2014) της οποίας τα πορίσματα υποβλήθηκαν στην Ε΄ Πανορθόδοξη Προσυνοδική Διάσκεψη (Ε΄ ΠΠΔ) (Σαμπεζύ 11-17.10.2015) προς συζήτηση και έγκριση, για να εισαχθούν στην Αγία και Μεγάλη Σύνοδο (Κρήτη, Πεντηκοστή 2016).

Η Ε΄ ΠΠΔ (2015) αποφάσισε να συνενώσει τα δύο θέματα των Α΄ και Γ΄ ΠΠΔ,                          8)«Σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας προς τον λοιπόν χριστιανικόν κόσμον» και                           9)«Ορθόδοξη Εκκλησία και Οικουμενική Κίνηση» σε ένα, υπό τον τίτλο «Σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας προς τον λοιπόν χριστιανικόν κόσμον». Στο υπ’ αριθμ. 8 κείμενο της Γ΄ ΠΠΔ υπήρχε αναλυτική αξιολόγηση των διμερών Θεολογικών Διαλόγων που διεξάγει η Ορθόδοξη Εκκλησία με τις λοιπές Χριστιανικές Κοινότητες, ενώ στο υπ’ αρ. 9 κείμενο είχαμε αποτίμηση της συμμετοχής της Ορθοδόξου Εκκλησίας στην Οικουμενική Κίνηση και ιδιαιτέρως στο ΠΣΕ.

Το παρόν, λοιπόν, κείμενο της Ε΄ ΠΠΔ (2015) υπό τον τίτλο «Σχέσεις Ορθοδόξου Εκκλησίας προς τον λοιπόν Χριστιανικόν Κόσμον» αποτελεί συγκερασμό και συγχώνευση των ανωτέρω κειμένων της Γ΄ ΠΠΔ (1986).  Οι βασικές τοποθετήσεις του Κειμένου της Ε΄ ΠΠΔ (2015) δεν αφίστανται των θέσεων και προτάσεων της  Γ΄ ΠΠΔ (1986).

Σημαντική όμως διαφοροποίηση του Κειμένου τής Ε΄ ΠΠΔ από τα κείμενα της Γ΄ ΠΠΔ αποτελεί η μη αναλυτική κριτική αξιολόγηση της έως τώρα πορείας ενός εκάστου των διμερών θεολογικών διαλόγων με τις Χριστιανικές Κοινότητες, που υπήρχε στα κείμενα της Γ΄ ΠΠΔ. Ως αιτιολογία για την αποσιώπηση αναφέρθηκε το γεγονός ότι δεν έχει ολοκληρωθεί κανένας διμερής διάλογος, και έτσι εκρίθη σκόπιμο να μην εισαχθεί στη Μ. Σύνοδο όχι μόνο προς τελική κρίση, αλλ’ ούτε καν προς συζήτηση. Αυτό όμως το δεδομένο της μη ολοκλήρωσης των διαλόγων υπήρχε και στην Γ΄ ΠΠΔ (1986)[7], και εν τούτοις η Διάσκεψη προχώρησε στην αξιολόγηση των διαλόγων και συνέταξε το κείμενό της παραπέμποντάς το (ad referendum) στην Αγία Σύνοδο. Μάλιστα ο Γραμματέας της Γ΄ ΠΠΔ (1986) Σεβ. Ελβετίας Δαμασκηνός εκφράζοντας τη Διάσκεψη είπε ότι η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος «θα εξετάσει το σύνολον των Διαλόγων και εν τη ουσία του και εν ταις λεπτομερείαις του»[8].

Συνεπώς η αιτιολογία της μη αξιολογήσεως της μέχρι τούδε πορείας των διμερών διαλόγων από την Ε΄ ΠΠΔ δεν φαίνεται να ευσταθεί! Τι συνέβη λοιπόν και άλλαξε τόσο πολύ η συγκρότηση του κειμένου στο βασικό αυτό ζήτημα; Επιπλέον, διερωτόμαστε καλόπιστα: δε θα έπρεπε η Ορθόδοξη Εκκλησία στην  κορυφαία αυτή στιγμή της συνοδικής εκφράσεώς Της να ενημερωθεί και αποφαινομένη Πανορθοδόξως να προβεί σε μια έστω μερική -και ασφαλώς όχι οριστική, διότι οι διάλογοι δεν έχουν ολοκληρωθεί - αξιολόγηση της μέχρι τώρα πορείας των διαλόγων, όταν μάλιστα οι διμερείς ανεπίσημοι ή και επίσημοι διάλογοι διεξάγονται από 35 έως και πλέον των 50 ετών; Μάλιστα σε ορισμένους εξ αυτών έχουν συνταχθεί σημαντικά δογματικά (χριστολογικά και εκκλησιολογικά) κείμενα τα οποία θα έπρεπε να τεθούν προς αξιολόγηση στην ύψιστη διαδικασία έκφρασης της εκκλησιαστικής συνειδήσεως που αποτελεί η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος. Για ποιο λόγο να μην επιτραπεί στην Εκκλησία εν Συνόδω να ενημερωθεί και να λάβει υπεύθυνη θέση για τα μεγάλα και σοβαρά θέματα των διαλόγων, όχι γενικόλογα και αόριστα,  αλλά πολύ συγκεκριμένα;  

Μήπως να υποθέσουμε ότι δεν ενδιαφέρει πλέον το αποτέλεσμα των διαλόγων, διότι, ανεξάρτητα από την έκβασή τους, η «μερική κοινωνία» (βασικός εκκλησιολογικός όρος της Β΄ Βατικανής) μεταξύ των «Χριστιανικών Εκκλησιών και Ομολογιών» καλά προχωρεί; Ή μήπως κάποιοι φοβούνται ότι αν στη Μ. Σύνοδο έλθει προς συζήτηση η πορεία ενός εκάστου των διμερών θεολογικών διαλόγων θα γινει πασιφανές αυτό που όλοι οι Προκαθήμενοι πολύ καλά γνωρίζουν, αλλά δεν τολμούν expressis verbis να δηλώσουν: Όλοι οι διάλογοι βρίσκονται πλέον σε αδιέξοδο, κοινώς έχουν «βαλτώσει»! Και αυτό, όχι μόνο λόγω της εμμονής των αιρετικών στις παλαιές κακοδοξίες για τις οποίες αποσχίστηκαν από την Εκκλησία, αλλά και λόγω νέων φοβερών κακοδοξιών και πρακτικών, ακόμα και στην ηθική διδασκαλία, που έχουν αναφυεί (χειροτονία γυναικών, αποδοχή του σοδομισμού, intercommunion, περιεκτική γλώσσα, θεωρία των κλάδων κοκ)! Όποιος διαβάσει με προσοχή τις σχετικές εισηγήσεις ενώπιον της Ιεραρχίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου (Κωνσταντινούπολη, 1-3.9.2015) βεβαιώνεται ότι οι περισσότεροι διάλογοι ουσιαστικά έχουν οδηγηθεί σε αποτυχία, την οποία οι εκκλησιαστικοί μας Ηγέτες απλώς δεν ανακοινώνουν. Γιατί; Διότι, ασφαλώς, η ειλικρινής δημόσια παραδοχή της αποτυχίας των διαλόγων θα τινάξει, κυριολεκτικά, στον αέρα σύνολη την Οικουμενική Κίνηση! Μήπως λοιπόν, «οικουμενικές» σκοπιμότητες «φιμώνουν» την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο και δεν της επιτρέπουν να ανταποκριθεί στην αποστολή της, να ενημερωθεί και αποφαινομένη κυριαρχικά να αναδειχθεί πράγματι σε Αγία και Μεγάλη Σύνοδος της Ορθοδοξίας;  Όμως οι υπεύθυνοι ας διερωτηθούν με ειλικρινεια: Μία τέτοια στάση δείχνει σεβασμό στο Συνοδικό Θεσμό της Εκκλησίας μας; Και όταν οι ίδιοι με πλημμελή σεβασμό αντιμετωπίζουν την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο, πώς απαιτούν από τον απλό Λαό του Θεού να την σεβαστεί;

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

[6]  Τα κείμενα με αριθμ.  8) Σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας προς τον λοιπό χριστιανικό κόσμο, και 9) Ορθόδοξη Εκκλησία και Οικουμενική Κίνηση, στο Επίσκεψις, 369(15.12.1986), 9-13  και 14-17, και  Συνοδικά, ΙΧ, εκδ. Ορθόδοξο Κέντρο του Οικουμενικού Πατριαρχείου, Σαμπεζύ-Γενεύης 2014, σ. 305-310  και 311-314.

[7] Βλ. Εισήγηση του Γραμματέως Σεβ. Μητροπολίτου Ελβετίας Δαμασκηνού στην Ολομέλια τςη Γ΄ΠΠΔ (1986), στο Συνοδικά ΙΧ,  σ. 104.

[8] Βλ. Εισήγηση του Γραμματέως Σεβ. Μητροπολίτου Ελβετίας Δαμασκηνού στην Ολομέλια της Γ΄ΠΠΔ (1986), στο Συνοδικά ΙΧ,  σ. 104.

(Συνεχίζεται)