ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΠΑΦΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΝΗΣΤΕΙΑ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΠΑΦΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΝΗΣΤΕΙΑ

Της Μηλίτσας Πολεμίτου

=============

Πανιερότατε, από την Καθαρά Δευτέρα μέχρι το Άγιο Πάσχα η Ορθόδοξη Εκκλησία ζητά από το ποίμνιό της να τηρήσει τη θρησκευτική παράδοση και να νηστέψει. Γιατί είναι τόσο σημαντική η περίοδος αυτή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής;

Είμαστε στα πρόθυρα της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, της Αγιότερης περιόδου της Εκκλησίας, η οποία μας προετοιμάζει για το Άγιο Πάσχα. Λέγεται Τεσσαρακοστή γιατί διακρίνεται από τη Μεγάλη Εβδομάδα. Με 40 μέρες, ξεκινά από την Καθαρά Δευτέρα μέχρι και την Παρασκευή του Λαζάρου.

Την Παρασκευή του Λαζάρου συμπληρώνεται η Τεσσαρακοστή, παρεμβάλλεται το διήμερο της Ανάστασης του Λαζάρου και της Κυριακής των Βαΐων και ύστερα ξεκινά η Μεγάλη Εβδομάδα.

Είναι μια περίοδος εντατικής προσευχής, νηστείας και προσπάθεια κατάκτησης της αρετής, για να μπορέσουμε επάξια να προσκυνήσουμε το Σταυρό και την Ανάσταση του Χριστού.

Γιατί η «Σαρακοστή», όπως ονομάζεται, να έχει σαράντα ημέρες, δηλαδή αρχίζει από την Καθαρά Δευτέρα μέχρι και την Παρασκευή πριν από το Σάββατο του Λαζάρου;

Γιατί διαλέχτηκε να είναι 40 ημέρες η Τεσσαρακοστή, υπάρχουν δύο λόγοι. Ήταν, πρώτα, πρότυπα αγιογραφικά. Ο Μωυσής νήστεψε 40 μέρες για να παραλάβει τις Πλάκες του Νόμου, ο Ηλίας 40 ημέρες πάλι νήστεψε για να μπορέσει να αποκλείσει τον ουρανό από τη βροχή και μετά να φέρει βροχή στη γη, και έτσι οι 40 μέρες είναι αγιογραφικά.

Και ο Χριστός μετά τη βάφτισή του νήστεψε 40 μέρες. Έχει, όμως, και έναν άλλο λόγο. Οι Εβραίοι υποχρεώνονταν να δίνουν την δεκάτη, δηλαδή το 1/10 της περιουσίας, που αποκτούσαν όλη τη χρονιά, για τους φτωχούς, τις χήρες, τα ορφανά. Εμείς, που είμαστε ο νέος Ισραήλ της χάριτος, δίνουμε κάτι πολύ πιο σημαντικό, δίνουμε το 1/10 της ζωής μας. Από τις 365 μέρες του χρόνου, οι 40 ημέρες αυτής της περιόδου είναι μια αφιέρωση προς τον Θεό.

Τι είναι η νηστεία του Πάσχα για την Ορθόδοξη θρησκεία;

Η νηστεία είναι ένα μέσο που μας βοηθά στο να κατακτήσουμε την αρετή. Είναι παρεξηγημένος θεσμός η νηστεία και από αυτούς που νηστεύουν και από αυτούς που δεν νηστεύουν. Αυτοί που δεν νηστεύουν δεν διαβλέπουν κανένα όφελος από την νηστεία, γι’ αυτό και την κατάργησαν. Το πόσο καταργήθηκε, μπορούμε να το δούμε την εβδομάδα της Τυρινής.

Πόσοι αποφεύγουν το κρέας; Ή ακόμα τη Δευτέρα της Καθαράς, που για την Εκκλησία μας έχει το ίδιο βάρος με την Αγία Παρασκευή, γιατί είναι η πρώτη μέρα που ζει ο άνθρωπος μακριά από τον παράδεισο.

Επομένως, είναι μέρα πένθους. Την Καθαρά Δευτέρα, λοιπόν, οι άνθρωποι βγαίνουν στους αγρούς. Δεν τρώνε, όμως, όλοι ελιά. Πολλοί είναι αυτοί που ψήνουν και κρέας.

Αυτό, μας δείχνει πόσο πολύ κατάργησαν οι άνθρωποι τη νηστεία. Αυτοί δεν διαβλέπουν κανένα νόημα στη νηστεία. Και αν τους μιλήσεις για νηστεία, εισπράττεις ειρωνικά μειδιάματα.

Αλλά και αυτοί που νηστεύουν έχουν παρεξηγήσει τη νηστεία και νομίζουν ότι ο Θεός ευαρεστείται με το να απέχουμε, μικρό ή μεγάλο διάστημα, από κάποια είδη τροφίμων.

Μέσα τους υπάρχει μια αντίληψη λανθασμένη, εξωχριστιανική, ότι κάποια είδη τροφίμων δημιουργούν πνευματικό μολυσμό. Όταν προσπάθησε να εισέλθει και στον Χριστιανισμό αυτή η προσπάθεια, οι Απόστολοι αντιτάχθηκαν και την ονόμασαν διδασκαλία δαιμονίων, γιατί δεν υπάρχει κανένα δημιούργημα του Θεού που να προκαλεί μολυσμό.

Εκείνο το οποίο μολύνει τον άνθρωπο, το είπε ο Χριστός σε μιαν άλλη περίπτωση. Είπε ότι δεν είναι αυτά που τρώμε που μολύνουν τον άνθρωπο· εκείνα που μολύνουν τον άνθρωπο είναι τα λόγια μας, τα οποία προέρχονται από το μυαλό και την καρδιά μας. Επομένως, η νηστεία δεν έχει αυτό το νόημα.

Ποιο είναι το νόημα της νηστείας και πόσο ωφέλιμη είναι;

Η νηστεία έχει πολλούς λόγους για τους οποίους επιβλήθηκε στην Εκκλησία. Ο πρώτος λόγος είναι μια άσκηση. Είναι ένα γύμνασμα η νηστεία, δεν είναι αυτοσκοπός.

Γίνεται για να ενδυναμώσει τον εαυτό μας. Η νηστεία είναι εξάσκηση, γιατί για 50 ημέρες τα γευστικά μας όργανα πιέζουν και ζητάνε διάφορες τροφές, εμείς όμως λέμε όχι.

Έτσι μαθαίνουμε να αντιτασσόμαστε στο πονηρό. Αν πετυχαίνουμε στη νηστεία και δεν πετυχαίνουμε στις πραγματικές μάχες με το πονηρό, τίποτε δεν κατορθώνουμε.

Αυτοί που είναι έμπειροι στους πνευματικούς αγώνες, λένε ότι ωφελεί πάρα πολύ η νηστεία. Το ότι αυτός είναι ο σκοπός της νηστείας, δηλαδή μια άσκηση, φαίνεται και από πολλές διατάξεις που τη διέπουν.

Πρώτα απ’ όλα οι πραγματικά άρρωστοι δεν πρέπει να νηστεύουν γιατί καταστρέφουν το σώμα τους. Είναι παθοκτόνος η νηστεία και όχι σωματοκτόνος. Ένας που είναι άρρωστος, με τη νηστεία θα σκοτώσει τον ίδιο τον εαυτό του. Δεν μπορεί να χωρέσει σε πνευματικούς αγώνες ένας που θα σκοτώσει τον εαυτό του.

Υπάρχουν μερικά συγγενικά είδη τροφής που κάποια από αυτά επιτρέπονται και κάποια απαγορεύονται, όπως π.χ. η ελιά και το λάδι. Ποιο νόημα έχει αυτό, αφού το λάδι δεν προέρχεται από ζωικό λίπος;

Τρώμε ελιές, αλλά δεν τρώμε για μερικές ημέρες λάδι. Αυτό δεν είναι γιατί έχει κάτι το λάδι, αλλά γιατί με αυτό επιτρέπονται χίλιες-δυο τροφές. Μπορείς να κάνεις όλα τα όσπρια με το λάδι, τις πατάτες και χίλια-δυο άλλα φαγητά, ενώ οι ελιές μπορούν να καταναλωθούν μόνο ως ελιές.

Και όταν η Εκκλησία εντείνει την άσκηση, απαγορεύει το λάδι για να περιορίζει τα είδη τροφών.

Όπως, επίσης, κατά τη νηστεία τρώμε ταραμά, αλλά δεν τρώμε ψάρι. Είναι λόγω της έντασης της άσκησης που επιτρέπει η Εκκλησία. Επίσης, επειδή έχει αυτό το νόημα η νηστεία, είναι άσκηση, δεν επιτρέπεται στην περίοδο νηστείας να κάνουμε πολλά είδη από νηστίσιμα φαγητά για να μας ευχαριστούν ως γεύσεις. Ούτε πολλά ούτε γευστικά. Απλώς ένα φαγητό που να σε κρατά στη ζωή.

Αυτή είναι η έννοια της νηστείας. Δεύτερος λόγος είναι ότι η νηστεία εκφράζει πάντοτε τη συντριβή μας μπροστά στο Θεό και τη μετάνοιά μας. Αν κοιτάξουμε στην Παλαιά Διαθήκη, όταν κήρυσσαν οι Προφήτες μετάνοια, ο λαός το καταλάβαινε ως νηστεία.

Στη Νινευή εστάλη π.χ. ο Ιωνάς, κήρυξε μετάνοια και οι άνθρωποι κήρυξαν αμέσως νηστεία.

Και ο βασιλιάς έβγαλε, μάλιστα, διάγγελμα, όχι μόνο για τους ανθρώπους, αλλά και τα ζώα. Γιατί ήταν η νηστεία είδος μετάνοιας και συντριβής. Όταν είμαστε ελεύθεροι κάνουμε ό,τι θέλουμε.

Όταν έχουμε Κύριον, υπακούμε στις εντολές Του. Υπακούοντας, λοιπόν, στην Εκκλησία και αποφεύγοντας ορισμένα φαγητά, δείχνουμε ότι δεν είμαστε αυτεξούσιοι. Συντριβόμαστε και αναγνωρίζουμε έναν Κύριον.

Είναι, λοιπόν, και ένδειξη μετάνοιας. Γι’ αυτό και τοποθετούνται πάντοτε οι νηστείες πριν από μεγάλα γεγονότα της θρησκείας μας. Πριν από το Πάσχα, πριν από τα Χριστούγεννα, για να μπορέσουμε να προετοιμαστούμε, με τη συντριβή και τη μετάνοιά μας, για να γιορτάσουμε αυτό το γεγονός.

Ποιες άλλες αρετές πρέπει να συνοδεύουν τη νηστεία, για να φθάσει ο άνθρωπος στη μετάνοια, όπως προαναφέρατε;

Την ακολουθούν και άλλες αρετές. Λέει ο Μέγας Βασίλειος, «αληθής νηστεία η των παθών αλλοτρίωσις, εγκράτεια γλώσσης, θυμού αποχή, επιθυμιών χωρισμός, καταλαλιά ψεύδους επιορκίας».

Πρέπει, λοιπόν, η νηστεία να συνοδεύεται από άλλες αρετές για να είναι αληθινή. Αν νηστεύω το κρέας και κατακρίνω τον κόσμο και κάνω χίλιες παρεκτροπές, τότε τίποτα δεν κατορθώνω.

Η νηστεία διαλαλεί την ενότητα όλων των Ορθοδόξων σε όλο τον κόσμο. Όλοι νηστεύουμε για τον ίδιο σκοπό. Και την εποχή που δεν ήξεραν οι άνθρωποι Θεολογία, έλεγαν: Αυτός δεν νηστεύει, είναι Τούρκος.

Δηλαδή, διέκριναν από τις ημέρες της νηστείας μας τους Ορθόδοξους από τους μη Ορθόδοξους. Δηλώνει, επομένως, η νηστεία την ενότητα των χριστιανών. Και πολλούς άλλους λόγους έχει, όπως π.χ. εξοικονομούμε χρήματα από τα απλούστερα φαγητά, για να δίνουμε σε ελεημοσύνες.

ΠΗΓΗ:

Εκκλησιαστικό Πρακτορείο Ειδήσεων “Ρομφαία”