ΠΟΙΟΙ ΑΓΙΟΙ ΦΕΡΟΥΝ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΠΑΙΣΙΟΣ;

ΠΟΙΟΙ ΑΓΙΟΙ ΦΕΡΟΥΝ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΠΑΙΣΙΟΣ;

Του θεολόγου κ. Ανδρέα Κυριακού

=====

Τις τελευταίες μέρες πολλοί μιλούν, κι όχι άδικα, για τον εν Αγίοις Πατέρα ημών Παίσιον τον Αγιορείτη. Ομως για να του δώσουν στη Μονή Φιλοθέου το όνομα Παίσιος σημαίνει ότι αυτό ήταν γνωστό σαν μοναχικό όνομα. 

Αν μετροφυλλήσουμε τα Μηναία, θα εντοπίσουμε, εκτός του ονομαστού Οσίου των ημερών μας, που όντως κλέϊσε το όρος του Αθωνος, δύο ακόμη Αγίους, που φέρουν το όνομα αυτό. 

Τι σημαίνει το όνομα Παίσιος; Ενα ρωσικό ονοματολόγιο  Αγίων, έκδοση του Πατριαρχείου Μόσχας, με βοήθησε να βρω την άκρη του νήματος. Κατά το ονοματολόγιο αυτό η λέξη είναι ελληνική, σημαίνει παιδικός και προέρχεται, όπως διαπίστωσα, από τη λέξη πάϊς που είναι άλλη μορφή της λέξης παίς, δηλαδή παιδί. Αρα,  το όνομα σημαίνει παιδικός, σαν παιδί. Τω όντι στο ιερό Ευαγγέλιο αναφέρει καθαρά ο Χριστός ότι «αν δεν γίνετε σαν τα παιδιά δεν θα μπήτε στη βασιλεία του Θεού» (Ματθ. ιη΄3). Κι αλλού ο Απόστολος των εθνών τονίζει: “όσον αφορά την κακία να μιμήστε τα παιδιά, μη συμπεριφέρεστε με παιδικά μυαλά» (Α΄Κορ. ιδ΄20). 

Κι ο Οσιος Παϊσιος ο Αγιορείτης και οι δυο άλλοι Αγιοι που έφεραν το όνομα αυτό έζησαν όπως αναφέρει το ιερό Ευαγγέλιο. 

Ο πρώτος χρονικά είναι ο ασκητής της αιγυπτιακής ερήμου Παίσιος ο Μέγας (19 Ιουνίου). Τον Βίο του συνέγραψε ο Αγιος Ιωάννης ο Κολοβός. 

Σχετικά με τον άλλο Αγιο, αυτός είναι ο Οσιος Παϊσιος Βελιτσκόβσκυ (15 Νοεμβρίου), Αγιορείτης κι αυτός. Είναι αυτός για τον οποίο ο Αγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης λέει ότι πρόκειται «περί του νέου φωτιστού της Βλαχίας, του γεγονότος ευωδία Χριστού…ω γέρας εδόθησαν οι ορεκτοί κόλποι του Αβραάμ». Ο Παίσιος Βελιτσκόβσκυ γεννήθηκε στα 1722 στην Πολτάβα της Ρωσίας. Απογοητευμένος από την εκδυτικοποίηση της θεολογικής ακαδημίας του Κιέβου διέκοψε τις σπουδές του σ’ αυτή και κατέφυγε σε μοναστήρι της Ρουμανίας, όπως έκαναν πολλοί Ρώσοι μοναχοί, απογοητευμένοι από την πολιτική του τσάρου Πέτρου Α΄. Φτάνει κατόπιν στο Αγιον Ορος, όπου επιδίδεται στη μελέτη των πατερικών κειμένων. 

Εκεί αποκτά μεγάλη συνοδεία κι όταν, στα 1764, αναχωρεί από τον Αθωνα μεταφέρει στη Ρουμανία στα μοναστήρια που ιδρύει το αθωνικό τυπικό. Τελικά εγκαθίσταται στη Μονή Νεάμτς στη βόρεια Ρουμανία, όπου έχει υπό την πνευματική του καθοδήγηση χίλιους μοναχούς, Ρουμάνους, Ρώσους, Βούλγαρους κι Ελληνες. 

Με τις μεταφράσεις πατερικών έργων στα ρουμανικά και τα ρωσικά γίνεται ουσιαστικά ο πρόξενος της φιλοκαλικής αναγεννήσεως του ρωσικού μοναχισμού του 19ου αιώνος, που είχε σαν κέντρο την Μονή της Οπτινα κι έκανε να ανθίσει, μεταξύ άλλων ο Αγιος Σεραφείμ του Σάρωφ.