ΚΗΡΥΞΗ ΤΗΣ ΑΙΡΕΣΕΩΣ ΤΟΥ ΒΑΡΛΑΑΜΙΣΜΟΥ - ΝΕΟΒΑΡΛΑΑΜΙΣΜΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ π. ΙΩΣΗΦ ΤΟΝ ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΝΟΥ

ΚΗΡΥΞΗ ΤΗΣ ΑΙΡΕΣΕΩΣ ΤΟΥ ΒΑΡΛΑΑΜΙΣΜΟΥ - ΝΕΟΒΑΡΛΑΑΜΙΣΜΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ π. ΙΩΣΗΦ ΤΟΝ ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΝΟΥ

Του π. Άγγελου Αγγεκαλόπουλου

======

Παρακολουθήσαμε βίντεο προφορικῆς ὁμιλίας τοῦ Γέροντος Ἰωσήφ τοῦ Βατοπαιδινοῦ, πού ἔκανε στήν αἴθουσα συνάξεων τῆς Ἱ. Μ. Μ. Βατοπαιδίου ἐνώπιον κληρικῶν, μοναχῶν καί λαϊκῶν, μέ θέμα: «Τέκνα Θεοῦ γενέσθαι», στό ὁποῖο ἐξηγεῖ τό νόημα τῆς εὐαγγελικῆς ρήσεως: «Ἔδωκεν αὐτοῖς ἐξουσίαν τέκνα Θεοῦ γενέσθαι». 

Ὁ μακαριστός Γέρων Ἰωσήφ - ἠθελημένα ἤ ἀθέλητα - κατέθεσε πράγματα, πού ἀφίστανται τῆς ὀρθοδόξου πνευματικότητος καί διδασκαλίας. Στή συνάφεια τοῦ σημείου πού μελετᾶμε, ὁ Γέρων Ἰωσήφ ἀναφέρεται στήν πρακτική μέθοδο τῆς φύλαξης τοῦ νοός ἀπό τόν διασκορπισμό καί τόν μετεωρισμό, πῶς δηλ. νά μήν διασκορπίζεται, νά μήν ἀποσπᾶται, νά μή μετεωρίζεται ὁ νοῦς σέ κοσμικά πράγματα. 

Πλέον συγκεκριμένα, ἐπί ἕνα περίπου λεπτό - ἀπό τό 19.22 ἕως τό 20.33 – λέγει: «Ὅταν, λοιπόν, ὅπως εἶπα, κρατήσομεν τήν πρακτικήν ἔτσι, ἀνθιστάμενοι στήν ἔννοιαν, στήν κροῦσιν τοῦ παραλόγου, τότε ἀρχίζει ὁ φωτισμός εἰς τόν νοῦ, ξυπνάει ὁ νοῦς καί δέν πλανᾶται εὔκολα στόν ἄσκοπο μετεωρισμό. Ὅταν δέ ἡ Θεία Χάρις αὐτό τό διαπιστώσει, ὅτι ὁ νοῦς αὐτός ἐξύπνησε καί πῆρε τή θέση του σάν πρόσωπο, - ὁ νοῦς εἶναι τό πρόσωπο -, τότε ὑποτάσσεται ἡ Χάρις εἰς τόν νοῦ. Μυστήρια μυστηρίων! Κι ἄλλοτε σᾶς τό εἶπα αὐτό, ἀλλά σᾶς τό εἶπα συγχωνευμένα. Δέν εἶναι παράξενα τοῦτα. Ὁ νοῦς τοῦ ἀνθρώπου, πού εἶναι πρόσωπον καί τό κατ' εἰκόνα καί ὁμοίωσιν, εἶναι ὑπεράνω τῆς Χάριτος. Ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ εἶναι ἄκτιστος ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ, μέσῳ τῆς ὁποίας κατεσκεύασε τά πάντα καί τά διοικεῖ. Ἀλλά, αὐτή εἶναι ἐργαλεῖο, ὁ νοῦς εἶναι πρόσωπον, τόσον τό κατ' εἰκόνα καί ὁμοίωσιν. Γι' αὐτό καί τό φόρεσε ὁ Θεός Λόγος καί τό ἔχει ἀχώριστα στήν αἰωνιότητα τῆς δόξης του, ὁ Πατήρ τοῦ μέλλοντος αἰῶνος».

Εἶναι φανερό ὅτι ἡ παραπάνω τοποθέτηση ἔχει τά ἑξῆς σφάλματα: 

α) ὅτι ὁ νοῦς εἶναι τό πρόσωπο, 

β) ὅτι ἡ θεία Χάρις εἶναι ἐργαλεῖο, 

γ) ὅτι ἡ θεία Χάρις ὑποτάσσεται στό νοῦ, καί 

δ) ὅτι ὁ νοῦς τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ὑπεράνω τῆς θείας Χάριτος. 

Οἱ τρεῖς αὐτές ἐσφαλμένες τοποθετήσεις ἀποτελοῦν βεβαίως ἀναβίωση τῆς αἱρέσεως τοῦ Βαρλααμισμοῦ καί Νεοβαρλααμισμό, διότι τέτοιες ἦταν καί οἱ ἀπόψεις τοῦ ἐκ τῆς Δύσεως αἱρετικοῦ, καί οὑμανιστῆ μοναχοῦ Βαρλαάμ Καλαβροῦ.

Οἱ παραπάνω θέσεις ἐπαναλαβάνονται, καί, ὅπως μαρτυρεῖται ἀπό τόν ἴδιο, τά ἔχει διδάξει ἀρκετές φορές. Ἡ ἀναφορά τοῦ Γέροντος Ἰωσήφ Βατοπαιδινοῦ περί ἐπαναλήψεως τῆς αἱρετικῆς αὐτῆς πλάνης σημειώνεται μέ τά ἴδια χαρακτηριστικά λόγια του: «Κι ἄλλοτε σᾶς τό εἶπα αὐτό, ἀλλά σᾶς τό εἶπα συγχωνευμένα. Δέν εἶναι παράξενα τοῦτα», γεγονός τό ὁποῖο δέν ἀφήνει περιθώρια ἰδιοτελοῦς δικαιολόγησης.