ΤΟ ΟΥΚΡΑΝΙΚΟ ΑΥΤΟΚΕΦΑΛΟ Ἀπόκρυψη καὶ παρερμηνεία ἐγγράφων ΙΣΤ΄

ΤΟ ΟΥΚΡΑΝΙΚΟ ΑΥΤΟΚΕΦΑΛΟ

Ἀπόκρυψη καὶ παρερμηνεία ἐγγράφων

ΙΣΤ΄

Του π. Θεόδωρου Ζήση

=====

Ὁ Ἕλληνας μητροπολίτης Ρωσίας Ἰσίδωρος ἀποδείχθηκε πρωταγωνιστὴς τῆς ψευδοενώσεως, τὴν ὁποία θέλησε νὰ ἐπιβάλει ἀνεπιτυχῶς, μόλις ἐπέστρεψε, στὴν Ρωσία. Ἂς παρακολουθήσουμε τὴν ἐξέλιξη τῶν γεγονότων ὅπως τὴν περιγράφει ὁ καθηγητὴς Βλ. Φειδᾶς:

«Ἡ συμμετοχὴ τοῦ Ἰσιδώρου εἰς τὰς συζητήσεις δὲν ἦτο μεγάλη, καίτοι ὁ ρόλος αὐτοῦ εἰς τὴν καθ᾽ ὅλου ἐξέλιξιν τῆς ὑποθέσεως ὑπῆρξε σημαντικός. Γενικῶς ἠκολούθει τὰς ἀπόψεις τοῦ Βησσαρίωνος Νικαίας. Κατὰ τὸν Ἰωσὴφ Ἐπίσκοπον Μεθώνης, ὁ Ἰσίδωρος ὑπῆρξεν ὁ πρῶτος, ὅστις ὑπέδειξε τὴν ἀνάγκην τῆς ἀποδο­χῆς τῶν ὑπὸ τοῦ πάπα προβαλλομένων ὅρων διὰ τὴν ἐπιτυχίαν τῆς ἑνώσεως καὶ ἐπέδρασεν ἀποφασιστικῶς καὶ ἐπ᾽ αὐτοῦ τούτου τοῦ αὐτοκράτορος εἰσέτι. Ὁ πάπας εἰς ἐπιστολὴν αὐτοῦ πρὸς τὸν μητροπολίτην Ἰσίδωρον γράφει λίαν θερ­μῶς, ἐνῶ ὁ ἐκ Σουζδαλίας ἱερομόναχος Συμεών, ὅστις συνώδευσε τὸν Ἰσίδωρον, ἀναφέρει ὅτι “ὁ πάπας οὐδένα μητροπολίτην ἠγάπα τόσον, ὅσον τὸν Ἰσίδωρον”.

Μετὰ πολλὰς ζυμώσεις καὶ ὑπὸ τὴν ἀπειλὴν πάντοτε τοῦ τουρκικοῦ κινδύνου, ὁ ὅρος τῆς ἑνώσεως ἐγένετο δεκτὸς τὴν 5ην Ἰουλίου 1439, ὁ δὲ Ἰσίδωρος ἦτο ἐκ τῶν πρώτων, οἵτινες ἐδέχθησαν τὴν ἕνωσιν. Εἰς τὰς πράξεις τῆς συνόδου, ἐνῷ πάντες ἠκολούθησαν τὸν τύπον: “Ὁρίσας ὑπέγραψα” ἤ “στοιχήσας ὑπέγραψα”, ὁ Ἰσίδωρος Ρωσσίας ὑπέγραψε μετὰ τὴν φράσιν: “στέργων καὶ συναινῶν ὑπέγραψα”. Μετὰ τὴν ἀποδοχὴν τῆς ἑνώσεως ὁ Ἰσίδωρος ἔλαβεν ὑπὸ τοῦ πάπα τὸν τίτλον τοῦ καρ­διναλίου καὶ ὡρίσθη ληγάτος de latere τῶν ἐπαρχιῶν Λιθουανίας, Λιβο­νίας, πάσης Ρωσσίας καὶ Πολωνίας (Γαλικίας), ἤτοι ἀποστολικὸς ἐπί­τροπος τῆς ἐκκλησίας τοῦ Βορρᾶ, ἀνθ᾽ ὧν ὑπὲρ τῆς ἑνώσεως ἔπραξε...

Μετὰ τὴν κήρυξιν τῆς ἑνώσεως ὁ Ἰσίδωρος ἀνεχώρησε περὶ τὸ τέλος τοῦ 1439 ἀπὸ Βενετίας διὰ μέσου Κροατίας, Ζάγκρεμπ, Βουδαπέστης, Κρακοβίας, Περεμύσλ, Λβώβ, Γαλικίας, Χόλμ, Βίλνας καὶ Κιέβου, γενόμενος, λόγοις καὶ ἔργοις, κῆρυξ τῆς ἑνώσεως. Εἰς Μόσχαν ἔφθασε τὴν 19ην Μαρτίου 1441, ἀλλὰ δὲν εὗρε τὰ πράγματα ὡς ἀνέμενε. Ἤδη πολὺ πρὸ αὐτοῦ εἶχον φθάσει ἐκεῖ οἱ βογιάροι Θωμᾶς καὶ Συμεὼν καὶ ὁ Ἀβραὰμ Σουζδαλίας μετὰ τῆς λοιπῆς ἀκολουθίας τοῦ Ἰσιδώρου, οἵτινες ἐγνώρισαν εἰς τὸν ἡγεμόνα Βασίλειον καὶ τὸν λαὸν τὰ κατὰ τὴν ἕνωσιν. Ὅτε ὁ Ἰσίδωρος ἔφθασεν εἰς Μόσχαν, εἰσῆλθε κατὰ τὸ ἔθιμον τῶν παπικῶν ἀντιπροσώπων, προηγουμένου τοῦ λατινικοῦ σταυροῦ. 

Εἰς τὴν ἐπακολουθήσασαν λειτουργίαν, ἐμνημόνευσε πρῶτον τὸ ὄνομα τοῦ πάπα Εὐγενίου Δ΄, μετὰ δὲ τὴν λειτουργίαν ὁ διάκονος ἀνέγνωσε τὴν πρᾶξιν τῆς ἑνώσεως τῆς 5ης Ἰουλίου 1439. Εἶτα ὁ μητροπολίτης Ρωσσίας ἐπέδωκε τῷ ἡγεμόνι Βασιλείῳ ἐπιστολὴν τοῦ πάπα, δι᾽ ἦς οὗτος προέτεινεν αὐτῷ τὴν μετὰ τοῦ μητροπολίτου συνεργασίαν διὰ τὴν ἐπιτυχίαν τῆς ἑνώσεως.

Ὁ ἡγεμὼν ὀργισθεὶς συνεκάλεσε σύνοδον ἐπισκόπων, ἡ ὁποία κατεδίκασε τὸν μητροπολίτην Ἰσίδωρον καὶ ἐνέκλεισεν αὐτὸν εἰς τὴν μονὴν Τσουντώφ. Τὴν 15ην Σεπτεμβρίου ὁ Ἰσίδωρος διέφυγε καὶ διὰ μέσου Τβὲρ ἔφθασεν εἰς Νόβγκοροντ. Ἐκεῖθεν κατέφυγε πρὸς τὸν ἡγεμόνα τῆς Λιθουανίας Καζιμίρ, μετ᾽ οὐ πολὺ δὲ εἰς Ρώμην.

(Συνεχίζεται)