ΠΟΤΕ ΣΥΓΚΑΛΕΙΤΑΙ ΣΥΝΟΔΟΣ;

ΕΝ ΟΨΕΙ ΤΗΣ ΣΥΓΚΛΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ ΤΟΥ 2016

Πότε συγκαλείται Σύνοδος;

Τοῦ Πανοσ. Ἀρχιμ. Κυρίλλου Κωστοπούλου

======

Ἡ Ἐκκλησία τοῦ Θεανθρώπου Κυρίου ὡς τὸ «μυστικό Του Σῶμα» -«καὶ αὐτός ἐστιν ἡ κεφαλὴ τοῦ σώματος, τῆς ἐκκλησίας» (Κολ. 1, 18)- ἀπὸ τὰ πρῶτα βήματά της ἐκινεῖτο συνοδικῶς. «Ἔδοξε τῷ ἁγίῳ πνεύματι καὶ ἡμῖν» (PG 31, 1432), ἐξαγγέλλει ἡ Ἀποστολικὴ Σύνοδος τῶν Ἱεροσολύμων καὶ ὁ λόγος αὐτὸς γίνεται ὁ ἱερὸς τύπος ὅλων τῶν μετέπειτα Συνόδων τῆς Ἐκκλησίας.

Ἡ Σύνοδος μὲ τὴν συμμετοχὴ ἐκπροσώπων τῆς καθόλου Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ἀποτελεῖ τὸ ὑπέρτατο νομοθετικὸ ὄργανο τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ, τῆς μίας, αγίας, καθολικής ορθοδόξου εκκλησίας. Συγκαλεῖται κυρίως «πρὸς κοινὴν συνδιάσκεψιν καὶ ἀπόφασιν ἐπὶ ἐκκλησιαστικῶν ζητημάτων, ἀφορώντων τὴν καθόλου Ἐκκλησίαν» (Μίλας, Ἐκκλησιαστικὸν Δίκαιον, Ἀθήνησιν 1906, σ. 405). Συγκαλεῖται, δηλαδή, ὅταν χρειάζεται νὰ ρυθμισθοῦν θέματα, τὰ ὁποῖα ταλανίζουν τὸν κλῆρο καὶ τὸν λαό της, ὅπως ἡ σχέση τῶν μελῶν της, κληρικῶν καὶ λαϊκῶν, μετὰ τῶν διαφόρων αἱρετικῶν.

Ἡ ἀνωτέρω Σύνοδος, ἔχοντας «τὴν χρείαν κατεπείγουσαν καὶ τὴν αἰτίαν εὔλογον», κατὰ τὸν Μ. Ἀθανάσιο (PG 26, 688B), συγκαλεῖται πρωτίστως γιὰ νὰ ὑπερασπισθῆ τὴν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας καὶ νὰ διασώση τὴν Ὀρθόδοξο πίστη. Ὅταν κινδυνεύουν τὰ δύο αὐτά, τότε εἶναι ἀδήριτος ἡ ἀνάγκη συγκλήσεώς της. Ὁ π. Δ. Στανιλοάε γράφει ἐπ᾽ αὐτοῦ: «Οἱ Σύνοδοι [...] διέσωσαν τὴν χριστιανικὴ ἑνότητα καὶ τὴν χριστολογικὴ βάση τῆς Ἐκκλησίας» (Ἡ Ἁγία καὶ Μεγάλη Σύνοδος, Θεσ/νίκη 2014, σ. 60). 

Συνεπῶς τὸ κύριο θέμα μὲ τὸ ὁποῖο πρέπει νὰ ἀσχοληθῆ μία νέα Σύνοδος, συμμετεχόντων ἁπάντων τῶν ἐκπροσώπων τῆς μίας, αγίας, καθολικής ορθοδόξου εκκλησίας εἶναι ἡ ἑνότητα τῶν μελῶν της. Δὲν εἶναι δυνατόν, ὡς πρὸς τὰ θέματα πίστεως, νὰ μὴν βασιζώμαστε στὶς ἀποφάσεις τῶν Οἰκουμενικῶν καὶ τοπικῶν Συνόδων, ἀλλὰ καὶ τῶν Ἁγίων Πατέρων, οἱ ὁποῖες ἔλαβαν οἰκουμενικὸ κῦρος καὶ διαφορετικὰ νὰ πρεσβεύουν ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης καὶ οἱ ὁμόλογοί του καὶ διαφορετικὰ ὁ κλῆρος καὶ ὁ λαός. Κατ᾽ αὐτὸν τὸν τρόπο κινδυνεύουμε νὰ φθάσουμε σὲ σχίσματα, διακυβεύεται ἡ ἑνότητα τῆς Μιᾶς Ἐκκλησίας. Ὁ Μ. Βασίλειος ἐναγωνίως ἀναφωνοῦσε: «Πάνυ με λυπεῖ ὅτι ἐπιλελοίπασι λοιπὸν οἱ τῶν Πατέρων κανόνες καὶ πᾶσα ἀκρίβεια τῶν Ἐκκλησιῶν ἀπελήλαται, καὶ φοβοῦμαι μή, κατὰ μικρὸν τῆς ἀδιαφορίας ταύτης ὁδῷ προϊούσης, εἰς παντελῆ σύγχυσιν ἔλθῃ τὰ τῆς Ἐκκλησίας πράγματα» (PG 32, 400B). 

Καθίσταται σαφές, ἑπομένως, ὅτι μία νέα Σύνοδος μὲ τὴν συμμετοχὴ ἁπάντων τῶν εκπροσώπων τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας πρέπει νὰ ἀσχοληθῆ κατὰ πρῶτον μὲ τὸ θέμα τῆς ἑνότητος τῶν μελῶν τῆς Ἐκκλησίας, κληρικῶν καὶ λαϊκῶν, διαγράφοντας μία ἑνιαία ἀντιμετώπιση τῶν σημερινῶν αἱρέσεων, ὅπως τοῦ Παπισμοῦ, τοῦ Προτεσταντισμοῦ, τοῦ Χιλιασμοῦ κ.ἄλ. Κατὰ δεύτερον ὀφείλει νὰ διεξέλθη καὶ νὰ ἐπιλύση τὰ ἀναφυέντα ἐντὸς τοῦ χώρου τῆς μιας εκκλησίας, τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μας, νέα ποιμαντικὰ προβλήματα μὲ φρόνημα Πατερικὸ βάσει τῶν ἀποφάσεων τῶν προηγηθεισῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων καὶ τῶν τοπικῶν Συνόδων καὶ τῶν Ἁγίων Πατέρων, οἱ ὁποῖες ἔλαβαν οἰκουμενικὸ κῦρος μὲ τὸν Β´ κανόνα τῆς ΣΤ´ Οἰκουμενικῆς Συνόδου.