ΕΜΠΕΙΡΙΚΗ ΔΟΓΜΑΤΙΚΗ

Ο ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΜΟΝΟΦΥΣΙΤΕΣ

Του Μητροπολίτη Ναυπάκτου Ιερόθεου

===============

ΜΕΡΟΣ ΣΤ΄

Εμπειρική δογματική

___________

Βέβαια κάποιος που διαβάζει τέτοια κείμενα που αναλύουν τα δόγματα της Εκκλησίας μπορεί να θεωρήση ότι οι Πατέρες της Εκκλησίας φιλοσοφούσαν, όπως έκαναν και οι θεολόγοι των Μονοφυσιτών και γι' αυτό πρέπει να παρακάμπονται αυτές οι φιλοσοφικές αναλύσεις για να αποκτήσουμε κοινωνία μεταξύ μας.

Η άποψη αυτή δεν ευσταθεί. Οι Πατέρες της Εκκλησίας, όταν οριοθέτησαν το ορθόδοξο δόγμα, και στην προκειμένη περίπτωση το Χριστολογικό, δεν το έκαναν για να αναπτύξουν την φιλοσοφία. Εκτός από την αποδοχή της μαρτυρίας των Προφητών και των Αποστόλων είχαν και δική τους αποκαλυπτική πείρα. Με την αποκαλυπτική εμπειρία, κατά την θεοπτία των τριών Φώτων της Αγίας Τριάδος, είχαν εμπειρία ότι το Δεύτερο Πρόσωπο της Αγίας Τριάδος ενηνθρώπησε και επομένως και αυτή η τεθεωθείσα ανθρώπινη φύση στον Χριστό έγινε πηγή της ακτίστου Χάριτος και ενεργείας του Θεού. Έβλεπαν το ένα Φώς που ήταν πηγή των άλλων Τριών Φώτων και ήταν άσαρκο (Πατέρας), έβλεπαν ένα άλλο Φώς, που προερχόταν από το Πρώτο, αλλά ήταν σεσαρκωμένο (Χριστός) και έβλεπαν ένα άλλο Φώς που προερχόταν από το Πρώτο, αλλά δεν ήταν σεσαρκωμένο (Άγιον Πνεύμα).

Έπειτα, όταν κοινωνούσαν του Σώματος και του Αίματος του Χριστού, κατά την θεία Ευχαριστία, ευρισκόμενοι οι ίδιοι σε κατάσταση εμπειρίας, αισθάνονταν πνευματικά το τεθεωμένο Σώμα του Χριστού διά του οποίου ενεργούσε η άκτιστος ενέργεια του Θεού, οπότε αντιλαμβάνονταν ότι δεν ήταν ένας κοινός άρτος, αφού αλλοίωνε και μεταμόρφωνε την όλη ύπαρξή τους.

Το ίδιο αισθάνονταν, όταν πρόφεραν με κατάνυξη το όνομα του Χριστού, του ενανθρωπήσαντος Υιού και Λόγου του Θεού.

Και στις τρεις αυτές περιπτώσεις (θεοπτία, θεία Κοινωνία, νοερά προσευχή) βίωναν ενυπόστατο άκτιστο φως και ενυπόστατη θεία ενέργεια, γι' αυτό και είχαν προσωπική πείρα του Τριαδικού Θεού και της ενεργείας Του.

Αυτήν την εμπειρία που είχαν οι άγιοι Πατέρες, την εξέφρασαν με τους όρους που χρησιμοποιούσαν την εποχή εκείνη για να ανατρέψουν τις αιρέσεις των στοχαστών θεολόγων που δεν είχαν προσωπική αποκαλυπτική εμπειρία. Αυτή είναι η διαφορά μεταξύ των αγίων Πατέρων και των αιρετικών.

ΤΡΙΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

________

Τα θέματα αυτά που παρουσίασα με συνοπτικό και απλό τρόπο είναι σοβαρά και βεβαίως απαιτείται μελέτη σε βάθος. Υπάρχουν τρία βασικά κείμενα τα οποία χρήζουν βαθυτέρας μελέτης από όσους ενδιαφέρονται περισσότερο. Το ένα είναι τα “δώδεκα κεφάλαια” του αγίου Κυρίλλου Αλεξανδρείας, που ευρίσκονται στην Γ΄ επιστολή του αγίου αυτού Πατρός προς τον Νεστόριο, το δεύτερο είναι οι “διαλλαγές” του Ιωάννου που ανευρίσκονται στην επιστολή του αγίου Κυρίλλου προς τον Ιωάννη Αντιοχείας, και το τρίτο είναι ο “Τόμος” του Πάπα Ρώμης Λέοντος. Υπάρχει μια θεολογική ενότητα μεταξύ των τριών αυτών κειμένων, δηλαδή το ένα δεν αναιρεί τα άλλα, αφού και τα τρία αυτά κείμενα εγράφησαν με διαφορετική αφορμή. Το γεγονός είναι ότι και τα τρία αυτά κείμενα συνδέονται στενά με τον όρο της Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου και τους όρους των μετέπειτα Συνόδων ήτοι της Ε΄ και της ΣΤ΄ Οικουμενικής Συνόδου.

Το συμπέρασμα είναι ότι δεν μπορεί να υποστηριχθή από ορθοδόξου πλευράς ότι επετεύχθη συμφωνία μεταξύ Ορθοδόξων και Αντιχαλκηδονίων στην Χριστολογία, και ότι η διαφωνία υπάρχει μόνον ως προς την αναγνώριση των Οικουμενικών Συνόδων. Κάτι τέτοιο είναι αντιφατικό. Πώς επήλθε συμφωνία στο Χριστολογικό δόγμα, όταν δεν γίνονται αποδεκτές οι Οικουμενικές Σύνοδοι που το καθόρισαν;

Επίσης, ο ορθότερος χαρακτηρισμός των ανθρώπων αυτών δεν είναι απλώς Αντιχαλκηδόνιοι ή Προχαλκηδόνιοι, αλλά Μονοφυσίτες, αφού δέχονται την άποψη ότι ο Χριστός αποτελέσθηκε “εκ δύο φύσεων”, αλλά δεν παραδέχονται συγχρόνως και την ορθόδοξη διδασκαλία ότι ο Χριστός ενεργεί και “εν δύο φύσεσιν” “εν μια υποστάσει”.–

ΠΗΓΗ:

Ακτίνες,

Εκκλησιαστική Παρέμβαση - Δεκέμβριος