TO ΠΟΙΗΜΑ ‘’FILIOQUE’’ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΚΡΑΝΙΔΙΩΤΗ ΠΟΥ ΜΕΤΑΦΕΡΕΙ ΣΤΙΣ ΠΑΡΥΦΕΣ ΤΟΥ ΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ, ΤΗΝ ΟMΩΝΥΜΗ ΚΑΚΟΔΟΞΙΑ

TO ΠΟΙΗΜΑ ‘’FILIOQUE’’ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΚΡΑΝΙΔΙΩΤΗ ΠΟΥ ΜΕΤΑΦΕΡΕΙ ΣΤΙΣ ΠΑΡΥΦΕΣ ΤΟΥ ΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ, ΤΗΝ ΟMΩΝΥΜΗ ΚΑΚΟΔΟΞΙΑ

Του θεολόγου κ. Β. Χαραλάμπους

=====

Λύπη μεγάλη αισθάνθηκα όταν σκόνταψα στο ποίημα του Νίκου Κρανιδιώτη «Filioque», στην ποιητική του συλλογή «Πορεία στο χρόνο», έκδοση του Ιδρύματος Α.Γ. Λεβέντη. Ξεκάθαρα το ποίημα το οποίο τιτλοφορείται «Filioque», είναι κακόδοξο και επαινεί τον αιρετικό Βαρλαάμ, εκφράζοντας παράλληλα τη ‘’λύπη’’ του που Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς έγινε Αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης.

Ο ποιητής Νίκος Κρανιδιώτης, υπήρξε μεγάλη προσωπικότητα του δημοσίου βίου, και υπηρέτησε μάλιστα και ως πρεσβευτής της Κύπρου στην Αθήνα. Δυστυχώς όμως με αυτό το ποίημα εξέφρασε την κακοδοξία του για την εκπόρευση του Αγίου Πνεύματος, ως μη ώφειλε.

Να υποθέσει κανείς συνεπαγόμενη επιείκεια, από τη μεγάλη προσφορά του στο Εθνικό πρόβλημα; «Έτερον εκάτερον». Το κείμενο εξετάζει αποκλειστικά το συγκεκριμένο ποίημα μόνο και οιοσδήποτε συναισθηματισμός συνεπάγεται έκπτωση αληθείας.

Το κακόδοξο ποίημα το οποίο τιτλοφορείται «Filioque», έχει ως εξής:

Filioque

_____

Ήταν αντίπαλος του Παλαμά ο Βαρλαάμ,

και μ’ όλο που δεν έμεινε στην ιστορία

ήταν σοφός κι είχε ιδέες καθαρές

έξω απ’ τις δυσειδαιμονίες της εποχής.

«Οι διαφορές μας με τον Πάπα» έλεγε,

"είναι χωρίς θεμέλιο,

γιατί ανεξερεύνητες είναι οι κινήσεις του Θεού,

κι η θρησκεία της αγάπης δεν στηρίζεται

στην από το Πατέρα ή τον Υιό

εκπόρευση του Πνεύματος."

Όμως ο δυσειδαίμων Καντακουζηνός

απέπεμψε τον Βαρλαάμ τον Καλαβρό

κι έκανε τον Γρηγόριο Παλαμά

Αρχιεπίσκοπο Θεσσαλονίκης.

Προτάσσεται απερίσκεπτα ο αιρετικός Βαρλαάμ, ως «σοφός με καθαρές ιδέες», την δε Ορθόδοξη Παράδοση των Ησυχαστών του 14ου αιώνος, ως δυσειδαιμονία τη χαρακτηρίζει. Τον κατεξοχήν εκπρόσωπο των Άγιο Γρηγόριο Παλαμά, με απαράδεκτο και κακόδοξο τρόπο τον μειώνει. Συμπαρασύρει με το κάλλος του στιχουργήματος, το μέγα τούτο ατόπημα της αίρεσης του Filioque.

Αντιδιαστέλλεται η αλήθεια και αγάπη. Στην Παράδοσή μας αλήθεια και αγάπη αλληλοπεριχωρούνται. Ούτε η αλήθεια εις βάρος της αγάπης, αλλ’ ούτε και η αγάπη εις βάρος της αλήθειας. Γι’ αυτό ο ποιητής Νίκος Κρανιδιώτης, παραφράζοντας τόσο το κάλλος της αγάπης όσο και το κάλλος της αλήθειας, προχώρησε στην ποιητική απαράδεκτη υπόδειξη. Ο Καντακουζηνός καλείται δυσειδαίμων με ότι αυτό εξυπονοεί για την περίπτωση που ομιλεί ο ποιητής.

Σαν να μην έφτανε αυτό, εκμηδένισε και τις διαφορές της Ορθόδοξης Εκκλησίας με τον Παπισμό, με την ‘’ποιητική’’ του φράση «Οι διαφορές μας  με τον Πάπα  έλεγε, είναι χωρίς θεμέλιο». Και αβίαστα ακολουθεί η μεγάλη απορία για το μέγιστο τούτο ατόπημα του ποιητή. Άγνοια ή λανθασμένη άποψη; Μου φαίνεται ξεκάθαρα πως και τούτο αναντίρρητα έλκει την καταγωγή του στην ιδεολογικοποίηση της ‘’αγάπης’’, η οποία ‘’επιτρέπει’’ εκπτώσεις σε θέματα αληθείας.  Σαφέστατα το αναφέρει τούτο ο ποιητής: «γιατί ανεξερεύνητες είναι οι κινήσεις του Θεού, κι η θρησκεία της αγάπης δεν στηρίζεται στην από το Πατέρα ή τον Υιό εκπόρευση του Πνεύματος».  Μιλώντας για τη «θρησκεία της αγάπης», έχει την παντελώς λανθασμένη άποψη ότι ‘’δικαιούται’’ να εκπίπτει σε θέματα αλήθειας. Οικουμενιστικό και τούτο ολίσθημα  που ‘’δικαιολογεί’’ την αδικαιολόγητη έκπτωση της αληθείας.

Το ποίημα του είναι παραινετικό για να γίνει η αλήθεια δευτερεύουσα. Λες και ο ποιητής είναι ολότελα αμέτοχος της Πατροπαροδότου Αλήθειας.  Με την κακοδοξία του αυτή, κατάντησε ο ποιητικός του λόγος, απλά μια ρυθμολογική παράθεση ατοπημάτων. 

Ένα ποίημα που είναι ξεκάθαρα κακόδοξο. Ένα ποίημα που εξυψώνει τον αιρετικό Βαρλαάμ και που μειώνει παράλληλα τον Άγιο Γρηγόριο Παλαμά. Είναι εντελώς απαράδεκτο να προβάλλεται η αίρεση του Filioque και ο κακόδοξος Βαρλαάμ και να μειώνεται με τέτοιο τρόπο ο μεγάλος αυτός Άγιος της Εκκλησίας μας. Επαινείται ο Βαρλαάμ, ο πολέμιος του Αγίου  Γρηγορίου του Παλαμά, ότι «ήταν σοφός κι είχε ιδέες καθαρές». Την πλάνη καθαρότητα καλεί ο ποιητής και την Ορθόδοξη ομολογία του Αγίου  Γρηγορίου του Παλαμά «δυσειδαιμονίες της εποχής».