ΑΝΑΦΟΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΕΦΡΑΙΜ ΤΟΥ ΣΥΡΟΥ

ΣΧΟΛΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΕΦΡΑΙΜ ΤΟΥ ΣΥΡΟΥ

Του θεολόγου κ. Ανδρέα Κυριακού

======

Η 28η Ιανουαρίου μας φέρνει στο νου τον Αγιο Εφραίμ το Σύρο, τον διαβόητο ασκητή της Συρίας, του οποίου τη μνήμη γιορτάζει η Εκκλησία μας σήμερα. Ο Αγιος, που έζησε τον 4ο αιώνα, είναι Σύρος και μιλούσε την αραμαϊκή σα μητρική του γλώσσα. Ο Οσιος που γεννήθηκε στη Νίσιβι κι έζησε ασκητικά κοντά στην Εδεσσα της Συρίας (σημερινή Σανλί Ούρφα της Τουρκίας). Υπήρξε πολυγραφότατος. Ανάμεσα στα ποιητικά του έργα γνωστότατη είναι η επ’ όνοματι του προσευχή που αναγινώσκεται κατά τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή: 

«Κύριε και Δέσποτα της ζωής μου,

πνεύμα αργίας, περιεργείας, φιλαρχίας και αργολογίας μη μοι δος. 

Πνεύμα δε σωφροσύνης, ταπεινοφροσύνης, υπομονής και αγάπης χάρισαί μοι τω σω δούλω. 

Ναι Κύριε βασιλεύ, δώρισαι μοι του οράν τα εμά πταίσματα και μη κατακρίνειν τον αδελφόν μου ότι ευλογητός ει, εις τους αιώνας. Αμήν».  

Αυτή η σύντομη προσευχή επαναλαμβάνεται καθημερινά στις ακολουθίες της Σαρακοστής κι όχι τυχαία. Ας δούμε μερικά από τα βασικά της σημεία: 

Το πρώτο μας θυμίζει ότι κάποιος άλλος, ο Θεός, είναι ο κυρίαρχος της ζωής μας. Η περιφρόνηση προς το Θεό που έδειξε από την πρώτη στιγμή ο σημερινός πρωθυπουργός της Ελλάδος και οι συν αυτώ, απλώς μας θυμίζει τη διαχρονικότητα του ψαλμικού στίχου: “είπεν άφρων εν τη καρδία αυτού: ουκ έστι Θεός». Εμείς από την άλλη, έχουμε σαν επιλογή, την αποφυγή ή την επιτέλεση της αμαρτίας. Εφόσον έχουμε αυτή την επιλογή του ζητάμε ενίσχυση. Ενίσχυση κατά του πνεύματος της αργίας, του πνεύματος της περιεργείας (που είναι η διάθεση να εξετάζουμε επισταμένως το τι κάνουν οι άλλοι, χωρίς να φροντίζουμε τα δικά μας τα στραβοπατήματα). Αλλά κι η φιλαρχία, η μανία να κυριαρχήσουμε στους άλλους παντοιοτρόπως είναι μήπως μικρό κακό; 

Η αργολογία, η ατέρμονη φλυαρία, που έχει σκοπό να κατηγορεί, να διασύρει, να εξευτελίζει τους άλλους, να συκοφαντεί τους άλλους, είναι φοβερή νόσος της ψυχής, κατά το θεοφώτιστο ασκητή της Εδεσσας. Είναι η πιο εύκολη αμαρτία. Ο φονιάς λ.χ. θέλει θάρρος για να σκοτώσει, θέλει εξυπνάδα, θέλει και κάποια παλληκαριά. Τι να πει κανείς για την κλεψιά; Κι αυτή θέλει σχέδια, συνεργάτες καμμιά φορά, μέτρα προφύλαξης, σχέδια διαφυγής, απόκρυψης, οπλοφορία. Εχει κοντολογίς πλείστες όσες δυσκολίες. Ομως στην προκειμένη περίπτωση απλώς ανοίγω το στόμα μου κι αραδιάζω ό,τι θέλω κατά του πλησίον. Δεν χρειάζεται να προσκομίσω μαρτυρία, αποδεικτικό υλικό, ή οιονδήποτε άλλοι στοιχείο. Ενας οχετός κακίας, ελαφρότητος, μίσους εξαπολύεται κατά του άλλου κι όποιον πάρει η μπάλα. Εμένα τι με νοιάζει αν θα βρει ο άλλος τον μπελά του; Αν οι ακούοντες μεταφέρουν αλλού τις πληροφορίες που τους έδωσα παραφουκωμένες δεν μου καίγεται καρφάκι. Όμως ο Χριστός, μας υπεθυμίζει ο Αγιος, είναι σαφής: “Μη κρίνετε ίνα μη κριθήτε!” Πρόκειται για κραυγαλέα παραβαση του θελήματος του Θεού. Είναι τυχαίο άραγε που ο ψαλμωδός  παρακαλεί: “Θου Κύριε φυλακήν τω στόματι μου και θύραν περιοχής περί τα χείλη μου;» 

Από την άλλη ο Αγιος μας προτρέπει να ζητήσουμε από το Θεό δώρα. Ποια; Σωφροσύνη, ταπεινοφροσύνη, υπομονή και αγάπη. 

Είναι σαφές ότι «εάν μη Κύριος οικοδομήση οίκον, εις μάτην εκοπίασαν οι οικοδομούντες». Μάταια στρώθηκαν στη δουλειά από την Δευτέρα οι διάφοροι μπαρουφάκιδες και λαφαζάνιδες για να μας … σώσουν. 

Εδώ μούρχεται στη μνήμη αυτό που έλεγε σε κομμουνιστή της εποχής του ο  μακαριστός  π. Ιωήλ Γιαννακόπουλος: Δεν θα φέρετε ισότητα, ίσιωμα θα τα κάνετε!