ΕΞΑΙΡΕΤΟ ΑΡΘΡΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΓΙΟ ΙΑΚΩΒΟ ΤΣΑΛΙΚΗ

ΕΞΑΙΡΕΤΟ ΑΡΘΡΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΓΙΟ ΙΑΚΩΒΟ ΤΣΑΛΙΚΗ

Του Παναγιώτη Τελεβάντου

=====

Κομίζω γλαύκα εις Αθήνας αν πω ότι ο Σεβ. Μητροπολίτης Φθιώτιδος Νικόλαος είναι δεινός χειριστής του λόγου. Ποιος δεν γνωρίζει ότι έγραψε το πιο εύστοχο κείμενο για τον μακαριστό π. Γεώργιο Καψάνη, Προηγούμενο της Ιεράς Μονής Οσίου Γρηγορίου του Αγίου Όρους; 

Τώρα έγραψε το -μέχρι στιγμής τουλάχιστον- πιο ουσιαστικό κείμενο για τον Όσιο Ιάκωβο Τσαλίκη.

Γιατί το άρθρο του Σεβασμιώτατου είναι σημαντικό;

Επειδή δεν γνώρισε τον Άγιο Ιάκωβο από τα βιβλία και τις μαρτυρίες ανθρώπων που τον γνώρισαν προσωπικά, αλλά είχε ο ίδιος άμεση προσωπική εμπειρία της αγιότητας και της ποιμαντικής διακονίας του Αγίου Ιακώβου Τσαλίκη του οποίου υπήρξε πνευματικό τέκνο.

Διαφορετική είναι η μαρτυρία του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου και του Αγίου Γρηγορίου Νύσσης για τον Μέγα Βασίλειο και άλλη είναι η μαρτυρία των πολυάριθμων συγγραφέων του βίου του Μεγάλου Βασιλείου όσων έζησαν αιώνες μετά την κοίμηση του Αγίου.

Βεβαίως η προσωπική γνωριμία με ένα Άγιο από μόνη της δεν λέγει πολλά πράγματα. Θέλετε απόδειξη; Πώς ωφέλησε τον Ιούδα η τριετής μαθητεία του κοντά στο Χριστό ή τον Δημά η μαθητεία του στον Απόστολο Παύλο; Ποιος δεν γνωρίζει ότι πολλοί που γνώρισαν τον Άγιο Παίσιο εστιάζουν την προσοχή τους στις προφητείες του ή για να ακριβολογούμε στις μη επαρκώς μαρτυρημένες προφητείες του;

Παρόλα αυτά η γνωριμία με ένα Άγιο είναι πολύ σημαντική επειδή σε βοηθά να αποκτήσεις κριτήρια του τι είναι στην πράξη η αγιότητα.

Αυτή η δυνατότητα, όμως, δεν είναι αιτία καύχησης, αλλά ανάγκη συνειδητοποίησης της ευθύνης απέναντι στο Θεό. Γι’ αυτό ακριβώς, στο άρθρο μου για την αγιοκατάταξη του Αγίου Ιακώβου, ευχήθηκα οι πέντε Άγιοι που γνώρισα εν ζωή να σταθούν μεσίτες και όχι κατήγοροί μου εν Ημέρα Κρίσεως.

Είναι προπαντός σημαντικό το άρθρο του Σεβ. Φθιώτιδος επειδή περιγράφει με ακρίβεια τις σχέσεις του Οσίου Ιακώβου Τσαλίκη με ένα άγιο επίσκοπο -τον μακαριστό Χαλκίδος Νικόλαο Σελέντη. Έτσι έχουμε αναφορά στις σχέσεις δύο Αγίων κληρικών.

Όπως πολύ ορθά έχει επισημανθεί από πολλούς πρέπει να έχεις αγιότητα για να κατανοήσεις ένα Άγιο. Δεν αρκεί η απλή γνωριμία. Πάρτε για παράδειγμα το βίο του Οσίου Αρσενίου του Καππαδόκη που συνέγραψε ο Άγιος Παίσιος. Πολλοί θα μπορούσαν να συντάξουν τον βίο ενός Αγίου. Σε καμία, όμως, περίπτωση δεν θα είχαν την διεισδυτική ματιά του Αγίου Παισίου και την ικανότητά του για να αναδείξουν την αγιότητα του Καππαδόκη Αγίου.

Δεν ισχυρίζομαι, βεβαίως, ότι ο Σεβ. Φθιώτιδος είναι άγιος και γι’ αυτό μπόρεσε να περιγράψει τόσο αριστοτεχνικά την αγιότητα του π. Γεώργιου Καψάνη και του Οσίου Ιάκωβου Τσαλίκη. Η προσωπική γνωριμία του Σεβασμιώτατου, όμως, με τους ανθρώπους του Θεού του έδωσε τη δυνατότητα να διακρίνει και να προβάλει πράγματα που για τους πολλούς είναι απρόσιτα.

*****

Ιδού το εξαίρετο άρθρο του Σεβ. Φθιώτιδος, που διαβάσαμε στη “Ρομφαία”, που μας έδωσε την αφορμή για τη σύνταξη του πιο πάνω σχολίου.

ΠΩΣ ΕΓΝΩΡΙΣΑ ΤΟΝ ΑΓΙΟ ΙΑΚΩΒΟ ΤΣΑΛΙΚΗ

Του Σεβ. Μητροπολίτου Φθιώτιδος κ. Νικολάου

=====

Ήμουν πολύ τυχερός ή μάλλον ευλογημένος, που από τα πρώτα χρόνια της Ιερωσύνης μου, όταν υπηρετούσα ως Διάκονος εις την Ιερά Μητρόπολη Χαλκίδος πλησίον του μακαριστού Μητροπολίτου Χαλκίδος κυρού Νικολάου Σελέντη, εγνώρισα τον άγιο Γέροντα π. Ιάκωβο Τσαλίκη, τον οποίο προσφάτως η Αγία του Χριστού Μεγάλη Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως, με πρόταση του Παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου ανεγνώρισε και κατέταξε στη χορεία των Αγίων της Ορθοδόξου Εκκλησίας.

Ενθυμούμαι, ότι ο αείμνηστος Νικόλαος αναζητούσε τους αγίους και επεδίωκε να τους συναντήσει. Έτσι πρώτα συνδέθηκε με πνευματικούς δεσμούς με τον Όσιο Παῒσιο τον Αγιορείτη, για τον οποίο μια άλλη φορά θα γράψουμε τα σχετικά τής φιλίας και επικοινωνίας τους.

Εγνώρισε από την παιδική του ηλικία τον Άγιο Γέροντα της Πάτμου, π. Φιλόθεο Ζερβάκο, τον οποίο στα παιδικά και εφηβικά του χρόνια είχε πνευματικό.

Ως Ιεροκήρυξ της Ιεράς Μητροπόλεως Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων ανεκάλυψε τον άγιο Ιερέα Δημήτριο Γκαγκαστάθη, για τον οποίο ήταν έτοιμος με πλούσιο υλικό να γράψει την βιογραφία και τα θαύματά του. Τον πρόλαβε όμως ο θάνατος και το πολύτιμο υλικό εχάθηκε.

Στο νησί τής Πάρου πήγε ως Αρχιερεύς μαζί με τον π. Θεόκλητο Φεφέ, Ηγούμενο της Ιεράς Μονής Πεντέλης για να γνωρίσει τον π. Αμφιλόχιο Μακρή. Και ακόμη επισκέφθηκε την Ιερά Μονή Αγάθωνος στη Φθιώτιδα για να πάρει την ευχή τού Αγίου Γέροντος Βησσαρίωνος, του οποίου το πλήθος των ελεημοσυνών τον είχε καταπλήξει.

Ο άγιος Ιάκωβος ήταν για τον Νικόλαο ένας θησαυρός εντός των ορίων της Μητροπόλεώς του και έτσι είχε την ευκαιρία συχνά να τον αναστρέφεται και να ωφελείται πνευματικά.

Στις ποιμαντικές του επισκέψεις στην Βόρεια Εύβοια παρέκαμπτε την πορεία του για να επισκεφθεί την Ιερά Μονή του Οσίου Δαβίδ και να συναντήσει τον π. Ιάκωβο.

Τότε το μοναστήρι είχε λίγους αδελφούς, τον γέροντα π. Ευθύμιο, τον π. Σεραφείμ, τον π. Κύριλλο και τον π. Ιάκωβο, ο οποίος σημειωτέον δεν ήταν Ηγούμενος. Ήταν ένας ταπεινός Ιερομόναχος, που είχε και ενορία, όπου εξυπηρετούσε δυο-τρία χωριά και καλύβες βοσκοποιμένων.

Ο Νικόλαος ήταν φιλομόναχος και φιλάγιος και είχε την διάκριση να αναγνωρίζει τους Αγίους. Στο μοναστήρι τού ετοίμαζαν τράπεζα καλογερική και εκεί καλούσε τους πατέρες να τους δει και να συζητήσουν τα όσα απασχολούσαν το Μοναστήρι και τον καθένα.

Ο π. Ιάκωβος, κατά παράκληση του Δεσπότη, είχε τον πρώτο λόγο. Άρχιζε να διηγείται θαύματα του Οσίου Δαβίδ και περιστατικά από την ζωή του.

Σε κάθε πρότασή του έκλινε ευλαβώς την κεφαλή του προς τον Επίσκοπο και έλεγε: «Με συγχωρείτε Σεβασμιώτατε, άνθρωπος αγράμματος είμαι».

Ο Δεσπότης με ωραίο χιούμορ τον παρακαλούσε να συνεχίσει. Δεν ετελείωνε αυτή η διδαχή πριν δύο ώρες. Ήταν όντως ευλογία Θεού η ωραία αφήγηση των θαυμαστών γεγονότων από τον Γέροντα και επί πλέον η Μικρασιάτικη ηχηρή και μεγαλοπρεπής φωνή του.

Κατά την ώρα που ο π. Ιάκωβος ήταν συνεπαρμένος και έλεγε, έσκυβε ο Σεβασμιώτατος προς το μέρος, που καθόμουν και με σιγανή φωνή μού έλεγε: «Ο π. Ιάκωβος είναι Άγιος».

Το ίδιο έλεγε αργότερα ο π. Ιάκωβος, όταν είχε κοιμηθεί ο Χαλκίδος Νικόλαος: «Ο Δεσπότης μας είναι στην χορεία των Αγίων, όπως μου απεκάλυψε ο Θεός».

Κατά τις επισκέψεις μου στο Μοναστήρι με ενίσχυε πνευματικά και μια φορά μου διηγήθηκε την περί Νικολάου αποκάλυψη του Θεού. Μάλιστα μια φορά με πήρε από το χέρι και με οδήγησε στις αποθήκες της Μονής.

Εκεί στον τοίχο είχε κρεμάσει την μεγάλη φωτογραφία του Νικολάου, που την είχαν πριν στο Αρχονταρίκι και μου είπε: «Έρχομαι εδώ και ομιλώ εις τον Άγιο Αρχιερέα μας».

Ο π. Ιάκωβος ήταν αφοσιωμένος στα πνευματικά του έργα, εξομολογών και διακονών τους ολίγους τότε προσκυνητάς και τους κατοίκους των μικρών χωρίων, τα οποία ήσαν πλησίον της Μονής. 

Στις ημέρες της δοκιμασίας του μακαριστού Νικολάου, με την άδικη εκθρόνιση και ύστερα με την ασθένειά του, ο π. Ιάκωβος ήταν το αποκούμπι τής ψυχής μου.

Όταν με εξομολογούσε, γονάτιζε προ της Αγίας Τραπέζης, έκυπτε την κεφαλήν και άκουγε. Οι συμβουλές του ήταν βάλσαμο στην ψυχή τού νεαρού τότε Διακόνου.

Μια μέρα παρετήρησα με έκπληξη στο πρόσωπό του την μορφή του Οσίου Δαβίδ. Αργότερα μου εξήγησε, ότι θερμά παρακαλούσε τον Όσιο να του ομοιάσει.

Πράγματι, στα τελευταία χρόνια της ζωής του μεγάλωσε το ασθενικό γένειό του και έγινε πλούσια γενειάδα, όπως ακριβώς του Οσίου Δαβίδ. Δεν ήταν όμως μόνο η εξωτερική όψις, ήταν κυρίως η εσωτερική του καρδιά, που ομοίαζε με τον Άγιό του.

Στη Χαλκίδα κατέβαινε σε ορισμένα χρονικά διαστήματα με την Κάρα του Οσίου. Πρώτα περνούσε από τον Δεσπότη, για να προσκυνήσει τον Άγιο.

Ο Νικόλαος γονάτιζε μπροστά στον π. Ιάκωβο και εκείνος ακουμπούσε το ιερό κιβώτιο με την Κάρα τού θαυματουργού Οσίου στην Αρχιερατική του κεφαλή.

Ο π. Ιάκωβος έκανε δέηση υπέρ του Αρχιερέως, ο οποίος σαν ταπεινό καλογέρι ανέμενε γονατιστός να τελειώσει ο Άγιος τις ευχές.

Ο λαός εσέβετο και τον Όσιο Δαβίδ και τον Γέροντα Ιάκωβο. Ζητούσαν και έπαιρναν οικογένειες στο σπίτι τους την αγία Κάρα για ολονυκτία.

Ο π. Ιάκωβος ετελούσε Αγιασμό ή Ευχέλαιο και ύστερα ομιλούσε για τον Άγιο και για τις θαυμαστές επεμβάσεις του στη ζωή των δοκιμαζομένων ανθρώπων.

Δυστυχώς, υπήρχαν όμως μερικοί και μάλιστα από τους Ιερείς και τους «θρησκευομένους», οι οποίοι τον περιγελούσαν ως οραματιστή και φαντασιόπληκτο.

Έτυχα σε τέτοιες συζητήσεις και ελυπήθηκα για την σκότιση των ανθρώπων εκείνων. Ο άγιος Γέροντας τα εγνώριζε όλα όσα έλεγαν πίσω του, αλλά ως μη ακούων εσέβετο και αγαπούσε τους πάντας.

Εν αφανεία έζησε τα περισσότερα χρόνια τής ζωής του. Το κύμα των προσκυνητών και θαυμαστών του άρχισε μετά την δημοσίευση βιβλίων περί αυτού από εγκρίτους επιστήμονες και συγγραφείς.

Η πρόνοια του Θεού στον λιμό των ψυχών ενεφάνισε τους πνευματικούς θησαυρούς, όπως τον π. Ιάκωβο. Ο συμπονετικός Γέροντας έδωσε την ζωή του στη διακονία των φοιτητών, των επιστημόνων, των οικογενειών, μικρών και μεγάλων.

Επί του καθήκοντος ελύγισε και παρέδωσε τον Σταυρό της Διακονίας στον διάδοχό του αείμνηστο π. Κύριλλο, ο οποίος εβάδισε στα δικά του ίχνη.

Την μνήμη του θανάτου την είχε καθημερινώς. Μια ημέρα, έξω στην αυλή τής Εκκλησίας μου έδειξε τον τόπο, όπου θα εσκάπτετο ο τάφος του και μου είπε: «Πάτερ Νικόλαε. Εδώ θα με θάψετε και θα με αφήσετε εκεί μέχρι της Δευτέρας Παρουσίας του Κυρίου».

Ο στοργικός και συμπονετικός, ο γλυκός πατέρας, ο τανεινός και αφανής εργάτης τού αμπελώνος του Κυρίου, ως παρρησίαν έχων ας πρεσβεύει υπέρ πάντων ημών.