ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΜΕΡΙΚΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΜΕΡΙΚΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗΣ ΔΕΚΑ ΧΡΟΝΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΘΡΟΝΙΣΗ ΤΟΥ

Του Πανίκου Παναγιώτου

============

Ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Δημήτριος συμπλήρωσε δέκα χρόνια ως Προκαθήμενος της Ελληνορθόδοξης Εκκλησίας στο νέο κόσμο τον Σεπτέμβριο και ογδόντα δυο χρόνια ζωής έκλεισε τον περασμένο μήνα.

Με πνευματώδη λόγο ενώνει αντίρροπες δυνάμεις μέσα στον κόσμο της Ομογένειας και των ποικιλόμορφων τάσεων. Την ερχόμενη Τρίτη, θα βρεθεί και πάλι στο Λευκό Οίκο για την καθιερωμένη ετήσια τελετή που διοργανώνεται από τον εκάστοτε Αμερικανό πρόεδρο (ξεκίνησε επί εποχής Ρίγκαν και μακαριστού Ιακώβου), αλλά για πρώτη φορά εκτός από τον πρεσβευτή της Ελλάδας στην Ουάσιγκτον και στελέχη της Ομογένειας θα είναι εκεί και ο Έλληνας Πρωθυπουργός, Γιώργος Παπανδρέου.

Ο κ. Δημήτριος μιλώντας στον «Φ» αναφέρεται στις υποσχέσεις του προέδρου Ομπάμα και σε ζητήματα που αφορούν τις σχέσεις της Αρχιεπισκοπής με το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Επίσης, υπογραμμίζει τον λόγο που δεν θα γίνει Τούρκος υπήκοος.

- Επί προεδρίας Μπούς αναγνωρίστηκε η ΠΓΔΜ ως «Μακεδονία» και υποστηρίχθηκε το σχέδιο Ανάν για λύση του Κυπριακού. Με τον πρόεδρο Ομπάμα είχατε την ευκαιρία να συνομιλήσετε αρκετές φορές. Θα τον ξαναδείτε την Τρίτη. Μέχρι σήμερα, δεν διαφάνηκε καμία ουσιαστική διαφοροποίηση της αμερικανικής πολιτικής στα ζητήματα ελληνικού ενδιαφέροντος. Σας έδωσε κάποιες υποσχέσεις ο πρόεδρος Ομπάμα; Μπορούμε να περιμένουμε μια διαφορετική προσέγγιση;

Αρχιεπίσκοπος Αμερικής: Είχα κατ’ ιδίαν συναντήσεις με τον πρόεδρο Ομπάμα στο Λευκό Οίκο, στην τελετή ορκωμοσίας του, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για την 25η Μαρτίου, στη συνάντηση με τον Πατριάρχη μας στην Κωνσταντινούπολη, αλλά και όταν ο Πατριάρχης επισκέφθηκε την Ουάσιγκτον τον περασμένο Νοέμβριο.

Επίσης, ο Πρόεδρος μου απάντησε πρόσφατα γραπτώς σε δική μου επιστολή με αφορμή την τηλεοπτική συνέντευξη του Πατριάρχη στο CΒS, διαβεβαιώνοντάς με και μέσω εμού την Ομογένεια πως κάνει ό,τι μπορεί για να μην διακινδυνεύσει η ζωή του Πατριάρχη, καθώς και για να προστατευθεί η ασφάλεια και η αποστολή του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Στο ερώτημα που θέσατε αν μπορούμε να περιμένουμε κάτι, εκείνο που πρέπει να καταθέσω είναι ότι έχω δει έμπρακτη εκδήλωση ενδιαφέροντος από τον πρόεδρο Ομπάμα, καθώς και από τον αντιπρόεδρο Τζο Μπάιντεν και την υπουργό Εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον.

Τώρα, τι θα συμβεί στην πράξη, αυτό είναι ένα θέμα, το οποίο δεν μπορούμε να προβλέψουμε. Εκείνο που μπορώ να πω είναι ότι πρέπει να συνεχίσουμε αυτήν την επικοινωνία και την προσπάθειά μας.

Θα επαναλάβω και πάλι ότι τον τελευταίο λόγο σε πολλά θέματα της ιστορίας δεν τον έχουν οι άνθρωποι αλλά τον έχει ο Θεός.

- Η Αρχιεπισκοπή υπάγεται στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, αλλά μερικές φορές κάποιες ενέργειες από την πλευρά του Φαναρίου ερμηνεύονται ως προσπάθεια πλήρους ελέγχου και ποδηγέτησης των αποφάσεων της εδώ Ιεράς Συνόδου. Τι έχετε να πείτε;

Αρχιεπίσκοπος Δημήτριος: Ιστορικές συνθήκες συνετέλεσαν ώστε η Αρχιεπισκοπή Αμερικής ως επαρχία του θρόνου να αποκτήσει μια σημαντική ιδιαιτερότητα την οποία γνωρίζει και εκτιμά το Πατριαρχείο μας.

Ένα από τα κύρια στοιχεία αυτής της ιδιαιτερότητος είναι η ισχυρή παρουσία του λαϊκού στοιχείου στην Αρχιεπισκοπή Αμερικής. Αυτό είναι κάτι φανερό στη ζωή της Εκκλησίας μας.

Εδώ οι πιστοί, τα μέλη μιας ενορίας κτίζουν την εκκλησία, το σχολείο, το κοινοτικό κέντρο, πληρώνουν τον ιερέα, πληρώνουν τους δασκάλους του σχολείου, το προσωπικό και γενικά καλύπτουν όλα τα έξοδα λειτουργίας και συντηρήσεως της κοινότητος. Σε θέματα διοικητικά, και από πλευράς εμπειρίας, προσωπικά δεν αισθάνθηκα πίεση παρεμβάσεως και ελέγχου από πλευράς Πατριαρχείου.

- Είναι όμως έτσι τα πράγματα; Για παράδειγμα, γιατί ο Οικουμενικός Πατριάρχης ζήτησε τελευταία από την Αρχιεπισκοπή και τις εδώ μητροπόλεις να γράψουν τα περιουσιακά τους στοιχεία στο Πατριαρχείο;

Αρχιεπίσκοπος Αμερικής: Για το θέμα αυτό, που έδωσε αφορμή για αρκετά σχόλια και παρερμηνείες, έχω να πω τα εξής: Προσφάτως, το Πατριαρχείο έστειλε προς όλες τις Αρχιεπισκοπές και Μητροπόλεις ανά τον κόσμο που υπάγονται στο Πατριαρχείο, μια εγκύκλιο, η οποία δεν έχει τη μορφή εντολής, αλλά προτροπής.

Το ρήμα που χρησιμοποιείται στην εγκύκλιο είναι το ρήμα «προτρεπόμεθα» και όχι το ρήμα «εντελλόμεθα». Και ο νοών νοείτω. Με την εγκύκλιο αυτή προτρέπονται οι Αρχιεπισκοπές και Μητροπόλεις να μεταβιβάσουν ει δυνατόν ένα ακίνητο εκ της περιουσίας των στο Πατριαρχείο, με το σκεπτικό ότι αυτό ως μέτρο βοηθά το Πατριαρχείο να στηρίξει την άποψη ότι είναι νομικό πρόσωπο και έχει οικουμενικό χαρακτήρα διότι διαθέτει περιουσιακά στοιχεία εκτός Τουρκίας.

Στην περίπτωσή μας η σχετική προτροπή της εγκυκλίου δεν εμφανίζει τη δυνατότητα να τεθεί σε εφαρμογή αφ’ ενός μεν λόγω νομικών κωλυμάτων που συνδέονται με ισχύουσες στις Η.Π.Α. συναφείς νομοθεσίες, αφ’ ετέρου δε λόγω της σοβαρής και πολύπλοκου εμπλοκής των ενοριών μας σε διαδικασίες οιασδήποτε μεταβιβάσεως περιουσιακών στοιχείων.

Έτσι, το θέμα έχει λήξει με μας, και το Πατριαρχείο κατανοεί απόλυτα αυτούς τους λόγους.

-Ο Πατριάρχης συμφώνησε με τον Τούρκο πρωθυπουργό να δίνεται διπλή υπηκοότητα στους ιεράρχες που υπάγονται στη δικαιοδοσία του Πατριαρχείου και οι οποίοι ζουν εκτός Τουρκίας. Εσείς θα είχατε πρόβλημα να αποκτήσετε τουρκική υπηκοότητα;

Αρχιεπίσκοπος Αμερικής: Ετέθη σ’ εμάς το θέμα και όπως καταλαβαίνετε είναι ένα θέμα προσωπικό, γιατί επαφίεται στον καθένα να αποφασίσει τι θα πράξει.

Εδώ όμως υπάρχει η δυσκολία επειδή οι περισσότεροι από εμάς τους Ιεράρχες της Αρχιεπισκοπής Αμερικής, έχουμε ήδη δυο υπηκοότητες, την ελληνική και την αμερικανική. Από υπηρεσιακής πλευράς των αρμοδίων αρχών των ΗΠΑ τίθεται σαφές εμπόδιο για ενδεχόμενη τρίτη υπηκοότητα.

- Άρα, περιορίζονται οι πιθανότητες για κάποιον ιεράρχη από τις ΗΠΑ να εκλεγεί μελλοντικά στον πατριαρχικό θρόνο;

Αρχιεπίσκοπος Αμερικής: Από πλευράς διαδικασίας ναι. Αλλά, πρέπει να υπολογισθεί και το εξής: η πρόταση για το θέμα της υπηκοότητας προέκυψε από μια αίτηση του Πατριάρχη να γίνει αποδεκτό ένα σύστημα που ισχύει ήδη, παραδείγματος χάριν, στην Αίγυπτο.

Εκεί από ό,τι γνωρίζουμε, για να εκλεγεί κάποιος Πατριάρχης Αλεξανδρείας δεν είναι απαραίτητο να είναι Αιγύπτιος υπήκοος. Από τη στιγμή όμως που εκλέγεται, το αιγυπτιακό κράτος του δίνει αμέσως την υπηκοότητα της χώρας.

Αυτό δεν μπορεί να αποκλεισθεί ότι ενδέχεται να συμβεί και στην περίπτωση της Τουρκίας, την οποία συζητούμε.

-Πότε πιστεύετε ότι πρέπει να αποχωρεί από τον θρόνο του ένας Πατριάρχης ή ένας Αρχιεπίσκοπος;

Αρχιεπίσκοπος Δημήτριος: Θα πρέπει να αποχωρεί όταν δεν είναι εις θέση να διακρίνει την πονηρία των ερωτήσεων που κάνουν οι δημοσιογράφοι.