ΠΙΣΩΠΛΑΤΟ ΧΤΥΠΗΜΑ ΣΤΟΝ π. ΘΕΟΔΟΣΙΟ ΜΑΡΤΖΟΥΧΟ;

ΠΙΣΩΠΛΑΤΟ ΧΤΥΠΗΜΑ ΤΟΥ κ. ΠΕΤΡΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗ ΣΤΗΝ ΥΠΟΨΗΦΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ π. ΘΕΟΔΟΣΙΟΥ ΜΑΡΤΖΟΥΧΟΥ;

Του Παναγιώτη Τελεβάντου

============

Ο π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος, με τις επιστολές του που έστειλε προς τον κ. Σωτήρη Τζούμα και το “Ορθόδοξο Παρατηρητήριο”, μας έστειλε και το  κείμενο "Τι είναι αγιότητα;" που δημοσιεύουμε στη συνέχεια. 

Καθυστερήσαμε εσκεμμένα τη δημοσίευσή του άρθρου επειδή θεωρήσαμε ότι ήταν άκαιρη η δημοσίευσή του. 

Μετά την ανάρτηση του άρθρου “Μήπως έφτασε το τέλος της λειτουργικής αναγέννησης”; του Καθηγητή της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. Πέτρου Βασιλειάδη στον Πυλώνα Εκκλησιαστικών Ειδήσεων ΑΜΗΝ και προπαντός μετά το πέρας των εκλογών για τους χηρεύοντες θρόνους, παρέλκει η οποιαδήποτε μετάθεση της ημερομηνίας δημοσίευσης του άρθρου του π. Θεοδόσιου. 

Διερωτώμαι πραγματικά: Γιατί ο κ. Βασιλειάδης επέλεξε να δημοσιεύσει πριν τις επισκοπικές εκλογές το εν λόγω άρθρο του; 

Είναι δυνατόν να μην αντελήφθη πόση μεγάλη ζημιά προκάλεσε στην ήδη σοβαρά αμφιλεγόμενη υποψηφιότητα του π. Θεοδόσιου Μαρτζούχου; 

Η αλήθεια είναι ότι ασχέτως των προθέσεων του κ. Βασιλειάδη αυτό το άρθρο κάρφωσε κυριολεκτικά πισώπλατα τον π. Θεοδόσιο. 

Την ίδια μέρα που δημοσιεύθηκε η επιστολή του Πανοσιολογιότατου που έλεγε ότι αν εκλεγεί Μητροπολίτης ΔΕΝ θα συνεχίσει την τέλεση της Θείας Λειτουργίας στη δημοτική, ο κ. Βασιλειάδης επέλεξε να δημοσιεύσει άρθρο που να λέγει ότι η μόνη ελπίδα του για να συνεχιστεί η “λειτουργική αναγέννηση” είναι αν εκλεγεί ο π. Θεοδόσιος Μητροπολίτης στην Πρέβεζα και ότι προς τούτο είχε τη μαρτυρία του αείμνηστου Νικοπόλεως Μελέτιου.!!!

Ειλικρινά διερωτόμαστε τι ώθησε τον κ. Καθηγητή να ενεργήσει με αυτό τον τρόπο; 

Δεν μπορεί να το έπραξε από αφέλεια! Είναι αδύνατον πια να είναι τόσο αφελής.! 

Μήπως ήταν προσπάθεια να σφραγίσει την υποψηφιότητα του π. Θεοδόσιου “μετά της κουστωδίας”; 

“Ουκ οίδαμεν! Ο Θεός οίδεν.” 

Αν ήθελε απλά να υποστηρίξει την υποψηφιότητα του π. Θεοδόσιου θα μπορούσε κάλλιστα να επιδιώξει προσωπική συνάντηση με τον Αρχιεπίσκοπο. 

Θα επεκταθούμε - συν Θεώ - σύντομα στην ανάλυση των θέσεων που κατέγραψε στο εν λόγω εξαιρετικού ενδιαφέροντος άρθρο του ο κ. Βασιλειάδης. 

Παραθέτουμε στη συνέχεια το άρθρο του π. Θεοδόσιου.

*****

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΓΙΟΤΗΤΑ

Του Παν. Αρχιμ. Θεοδόσιου Μαρτζούχου

=============

Για έναν άνθρωπο που έχει έστω και στοιχειώδη σχέση με την Εκκλησία, είναι συνηθισμένος όρος και επαναλαμβανόμενη λέξη, η λέξη άγιος. Τον ακούει να επαναλαμβάνεται κατά κόρον σε όλες τις λατρευτικές ευκαιρίες. Τα τροπάρια επαναφέρουν σε όλους τους χρόνους τις πτώσεις και τα πρόσωπα το ρήμα αγιάζω και το ουσιαστικό αγιασμός, ενώ στις αναγνώσεις των αποστολικών περικοπών ο χριστιανός ακούει έκπληκτος την προσφώνηση: "αδελφοί άγιοι" να απευθύνεται σ' αυτόν.

Το θέλημα του Θεού, "ὁ ἁγιασμός ἡμῶν ἐστίν" (Α’ Θεσσ. 4, 3) και "ἅγιοι γίνεσθε ὅτι ἐγώ ἅγιος εἰμί" (Α’ Πετρ. 1, 15), είναι δύο θεμελιακές βάσεις πάνω στίς οποίες οι χριστιανοί χτίζουν την σχέση πίστεως με τον Θεό και αρχίζουν να αγωνίζονται "ἵνα σωτηρίας τύχωσιν" (Β’ Τιμ. 2, 10).

Οι παραπάνω προτροπές είναι η πυξίδα πλεύσεως για τους χριστιανούς, αποτελούν όχι απαίτηση του Θεού, αλλά θεραπευτική αγωγή υγιείας. Έτσι άλλωστε εκλαμβάνει η Εκκλησία τις "εντολές" του Θεού. Όχι ως πρόσταγμα στρατιωτικής πειθαρχίας, αλλά ως πρόταση ελεύθερης επιλογής και ανταπόκρισης στην σταδιακή θεραπευτική αποκατάσταση της "υγιείας". 

Η αγιότητα με την έννοια που περιγράφεται δεν αφορά καλογήρους και παπάδες, αλλά όλους τους χριστιανούς. Δεν νοείται θεσμική (από την ιδιότητα) ανταπόκριση. Δεν είναι προαπαιτούμενο για κάποιους (κληρικούς), ενώ μένει ως επιλογή για τους άλλους. Δεν έχει σχέση με τα χαρίσματα τα προσωπικά, τις γνώσεις, τις δυνατότητες, την κοινωνική θέση ή τον πλούτο του καθενός. Αφορά τους πάντες και είναι ελπίδα για όλους, αφού και στο θέμα αυτό όλοι είμαστε ίσοι. Χριστιανός σημαίνει πορεία αγιασμού, αγώνας να αποκτηθεί το ήθος του Χριστού. 

Η συνήθης αντίρρηση στην προτροπή προς ένα σύγχρονο χριστιανό για υπομονή και αγώνα, είναι: Ε, δεν είμαι και άγιος! Οι χριστιανοί πλέον θεωρούν το θέμα υπόθεση ξένη, απόμακρη και περίεργη γι' αυτούς. Στις συνειδήσεις των σημερινών χριστιανών η αγιότητα μοιάζει, μια εξειδίκευση απασχόλησης! Μια ιδιότητα επιλογής. Μια υπόθεση ξένη προς την αγχώδη καθημερινότητα τους. Μια "εργασία" παρελθόντος, αυτών που είναι ζωγραφισμένοι στο τέμπλο και τους τοίχους του ναού!

Μέσα στην σύγχυση των κριτηρίων που επέφερε η μαζική εισροή (χωρίς έλεγχο και κριτήρια) του λαού δια του νηπιοβαπτισμού στην Εκκλησία, ο πιστός έχασε την αίσθηση της σχέσεως - εξαρτήσεως με την Εκκλησία και τον ιερέα ή Επίσκοπο και αυτονομήθηκε μένοντας στις όποιες δοξασίες του. Σήμερα άλλωστε είναι διάχυτη η τοποθέτηση ότι το μόνο κριτήριο είναι το εγώ (επιθυμίες και "προλήψεις") του καθενός. Και μέσα στην Εκκλησία ατυχώς, με αυτή την "αποσκευή" εισερχόμαστε. 

Η  ανέκαθεν υπάρχουσα δυσκολία του ταυτισμού  του τρόπου ζωής της καθημερινότητας μας  με εκείνον που υποδεικνύουν, (ως τρόπο ζωής), οι εντολές του Θεού, στα χρόνια που ζούμε, έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις. Η θρησκευτικότητα εκφράζεται πλέον με τόσους τρόπους όσοι είναι και οι άνθρωποι. Αξιολογείται πλέον η ιδιαιτερότητα του καθενός ως το μόνο κριτήριο και ο σωστός τρόπος πρόσληψης της εκκλησίας. Αναλόγως με τα προσωπικά μας δεδομένα δηλαδή, που τα φανταζόμαστε σταθερά και αδιαμφισβήτητα!

Σ' αυτήν την βάση θρησκεύει ατυχώς, η πλειονότητα των σημερινών χριστιανών. Αξιολογεί τους αγίους (των οποίων μνημονεύει και επαναλαμβάνει τα ονόματα εξ αιτίας των τόσων ναών τους) ως ξένη υπόθεση. Κάτι σαν τους ημίθεους της αρχαιότητας. Μια υπόθεση, με την οποία συνήθως σχετίζεται, για να… ζητήσει υγεία (το μεγαλύτερο αγαθό!!) καλή πρόοδο του σπιτιού και των παιδιών του, γιατί όχι και … λίγα χρήματα για το εξοχικό και το δεύτερο αμάξι! Δηλαδή μια συναλλακτική και ειδωλολατρική σχέση. Οι προσφορές (κεριά – πρόσφορα – λάδι – αρτοκλασίες – εικόνες) έπαψαν πλέον να είναι έκφραση αγάπης και διάθεσης και έγιναν …. "λάδωμα" για επίτευξη σκοπών!

Μ' αυτά τα δεδομένα όμως η Εκκλησία παύει να είναι ο δυναμισμός μιας σχέσης στην οποία το κτιστό (ο άνθρωπος) αρχίζει να ζει κατά την "ποιότητα" του ακτίστου (Θεός) και εκπίπτει σε μια θρησκευτική επιλογή. 

Αγιότητα, είναι η ολοκάρδια αποδοχή του θελήματος του Θεού για όλες τις φάσεις και τις στιγμές της ζωής μας. Όπου κι αν βρίσκομαι, πάντοτε στις διλληματικές αποφάσεις, θα γίνεται φανερή η κατεύθυνση της ζωής μου. Κάθε περιβάλλον, από το οικογενειακό μέχρι το όποιο εργασιακό και κοινωνικό, θα είναι δοκιμασία της "αγιότητός" μου. Το "μή φοβεῖσθε, τοῦ γάρ Θεοῦ εἰμί ἐγώ" (Γεν. 50, 19) θα μένει αιώνιο κριτήριο της ποιότητος του κάθε χριστιανού. 

Αν αυτή η στάση δεν είναι δεκτή και κατανοητή, είναι ακύρωση του έργου του Χριστού και άρνηση της Εκκλησίας. Δεν ήρθε ο Χριστός για να αυξήσει τις τόσες θρησκείες που υπήρχαν. Για να καθιερώσει τυπικά και μοτίβα άλλης (μίας ακόμη) λατρείας. Ο Χριστός ήρθε στον κόσμο και έγινε άνθρωπος "ἵνα ζωήν ἔχωμεν και περισσόν ἔχωμεν" (Ιωαν. 10,10). Δηλαδή, ή ο Χριστός είναι Ζωή και ο τρόπος που υποδεικνύει είναι ζωογόνος και ζωοποιός, ή τι με ενδιαφέρει μια ακόμη θρησκευτική άποψη;!

Όλων των ανθρώπων οι καρδιές θέλουν να ζήσουν. Οι νεαροί μας το γράφουν ως προτροπή και στους τοίχους: "κάνε κάτι περισσότερο από το να υπάρχεις… ΖΗΣΕ". Αυτό ακριβώς έφερε ο Χριστός γενόμενος άνθρωπος· την δυνατότητα να κληρονομήσουμε αιώνια ζωή. Ολόκληρο το κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο με απόλυτη σαφήνεια μιλάει γι’ αυτή την ζωή. "Ὁ τόν λόγον μου ἀκούων καί πιστεύων τῷ πέμψαντί με… μεταβέβηκεν ἐκ τοῦ θανάτου εἰς τήν ζωήν…" (Ιωαν. 5, 24)· "Ὁ πιστεύων εἰς τόν υἱόν ἔχει ζωήν αἰώνιον, ὁ δέ ἀπειθών οὐκ ὄψεται ζωήν" (Ιωαν. 3, 36).

Δεν υπάρχουν δύο ζωές, αφού δεν υπάρχουν "δύο Χριστοί". Ο Χριστός είναι ζωή και Τον γνωρίζει κανείς και Τον υπακούει εμπιστευόμενος τον λόγο Του τώρα, ώστε να ισχύσει τώρα, όχι όταν πεθάνει, το: "μεταβέβηκεν ἐκ τοῦ θανάτου εἰς τήν ζωήν". 

Αγιότητα λοιπόν είναι ο κόπος πρόσληψης της Ζωής. Είναι η θυσία υπακοής στην ζωοποιό εντολή του Χριστού που εγείρει "τούς νεκρούς ἐκ τῶν μνημάτων τῶν παθῶν καί τῆς ἁμαρτίας". Είναι η ελευθερία από την αυταπάτη της ιδιοτελούς αγάπης και η έμπονη πρόσληψη της ανιδιοτελούς αγάπης της θυσίας του Χριστού. Είναι η αγάπη του Σταυρού, στον οποίο και με τον οποίο οι χριστιανοί σταυρώνουν τον "παλαιό ἄνθρωπο" με τα πάθη και τις επιθυμίες του προκειμένου να μη "σταυρώνουν" τους συνανθρώπους τους. Είναι η συνειδητοποίηση ότι ο Χριστός πέθανε "ὑπέρ τῆς τοῦ κόσμου ζωῆς" (Ιωαν. 6, 51).

Η πίστη στον Χριστό και η συνειδητότητα ότι αυτός είναι η Ζωή, συνεπάγεται τον κόπο της πρόσληψης αυτής της Ζωής. Εδώ υπεισέρχονται (ασυνειδήτως;) στρεβλώσεις-υπεκφυγές προκειμένου να αποφευχθεί ο κόπος που απαιτείται να "καταποθεί τό θνητόν ὑπό τῆς ζωῆς" (Β’ Κορ. 5, 4). Η φιλαυτία εμφιλοχωρεί και στην Θεολογία. Οι σημερινοί χριστιανοί γοητευόμενοι από τα θαυμαστά κατορθώματα συγχρόνων ιερατικών μορφών συγχέουν την πραγματικότητα την δική τους με εκείνη των αγίων. Έτσι φαντάζονται ότι το να υλοποιήσουν και αυτοί τα επιτεύγματα (πραγματικά ή φανταστικά ατυχώς για κάποιους!) του τέλους της ζωής μερικών ανθρώπων, είναι υπόθεση απλώς και μόνον καλής διαθέσεως και πνευματικής συζητήσεως! "Ἐκεῖνο ὅπερ ἐδίδετο εἰς τούς μοναχούς μετά παρέλευσιν δεκαετιῶν πένθους, οἱ σύγχρονοι ἄνθρωποι θέλουν νά λάβουν εἰς σύντομον χρονικόν διάστημα, καί μάλιστα κατά τήν διάρκειαν ὀλίγων ὡρῶν εὐχαρίστου ʺθεολογικῆςʺ συζητήσεως" (ἀρχιμ. Σωφρονίου, Περί Προσευχῆς, σελ. 216, ἐκδ. Ἱ. Μ. Τιμίου Προδρόμου, Ἔσσεξ Ἀγγλίας 1993).

Στρέβλωση επίσης είναι, μια σύγχρονη αντίληψη αγιότητας προερχομένη από μια "ειδωλολατρεία της Ευχαριστίας" όπως έλεγε ο μακαρίτης π. Ιωάννης Ρωμανίδης. Απομονώνοντας λέξεις και ερμηνεύοντας επιλεκτικά ακόμα και τις ευχές της Θ. Λειτουργίας, μια μερίδα ακαδημαϊκών θεολόγων, συγχέει την αμαρτωλότητα ως βίωμα απόστασης των ανθρώπων από την αγιότητα του Θεού, με τις "κατ’ ενέργειαν" αμαρτίες! Έτσι λοιπόν δεν έχει (κατ’ αυτούς) σημασία σε ποια πνευματική ηλικία ευρίσκεται ο χριστιανός, αλλά αρκεί να μεταλαμβάνει και ούτω πως αγιάζεται! Θέλουν να αγνοούν την τάξη της Εκκλησίας (και όχι το σύγχρονο κατάντημα) να υπάρχουν σαφείς πνευματικές ηλικίες και διαβαθμίσεις (κατηχούμενοι, προσκλαίοντες, ακροόμενοι, υποπίπτοντες, μετανοούντες, συνιστάμενοι και τέλος μετέχοντες) και πιστεύουν ότι η Ευχαριστία είναι "ένεση" αγιότητας, παραβλέποντας και αυτές ακόμη τις προσευχές της Θ. Λειτουργίας (μή εἰς κρίμα ἤ εἰς κατάκριμα-μή διά τάς ἐμᾶς ἁμαρτίας κωλύσης τήν χάριν σου…). Το ότι το Μυστήριο τελείται ex opere operato υπό του Χριστού, καθόλου δεν αθωώνει αναξίους ιερείς (γιατί άραγε να καθαιρούνται αφού ούτως ή άλλως θα τελεσθεί το μυστήριο;) ή με "κατ’ ἐνέργειαν" αμαρτίες, προσερχομένους στη μετάληψη χριστιανούς.

Η Χάρη του Θεού απαιτεί "συμβατό" περιεχόμενο καρδιάς για να μπορέσει να "κατοικήσει". Δεν νοείται τρόπος ζωής ασύμβατος με το ήθος του Χριστού και της Εκκλησίας (κακίες ψυχικές, σωματικές εξαρτήσεις και πάθη) και συγχρόνως μετοχή στο σώμα και την ζωή (μετάληψη) Αυτού που είναι "πῦρ καταναλίσκον" για ό,τι δεν είναι "μέταλλο αντοχής".

Η αγιότητα είναι η ελπίδα των ανθρώπων για μια, όχι απλώς βιολογική επιβίωση, αλλά όντως Ζωή. Αυτό όμως, όπως και κάθε τι που αξίζει, απαιτεί θυσία και κόπο. Αγιότητα είναι ο κόπος πρόσληψης της Ζωής. Οι αρετές, που είναι ο τρόπος πρόσληψης, ξεκινούν από ένα "φακόσπυρο" σε μέγεθος και φτάνουν στην τελειότητα του μεγέθους των αρετών της Παναγίας. 

Ξεκινώντας κανείς τον κόπο της πρόσκτησης διδάσκεται από την εμπειρία του, αντιλαμβάνεται πώς αυξάνει η Χάρη του Θεού, καταλαβαίνει την διδασκαλία της Εκκλησίας ότι είναι "ατέλεστος η τελειότης" και πάνω από όλα αγαπά τον σταυρό του Χριστού, αφού ζει στην πράξη το βίωμα ότι η αγάπη… επιστρέφει. Ναι, αγιότητα είναι κόπος και θυσία, όμως αυτός που υλοποιεί τον κόπο της αγάπης και της θυσίας δεν είναι αφελές θύμα, αλλά πρώτος αυτός είναι ο ουσιαστικότερος αποδέκτης από τα οφέλη που γεννιούνται από την θυσία. 

Ο Χριστός ευλογώντας την πρόθεσή μας, περιμένει να ξεκινήσουμε τον κόπο, της από μέρους μας προσπάθειας να ελευθερωθούμε από την φιλαυτία, με την βοήθεια του αγιασμού που φέρνει στις καρδιές, το άγιο Πνεύμα, που εκείνος στέλνει. Και η αγιότητα ξεκινά ως μια "υπόνοια" αγάπης για τον Χριστό χάριν του οποίου ο άνθρωπος αρχίζει να αγωνίζεται για την απόκτηση αρετών και προκειμένου "να αληθεύει"· και φθάνει στην κατάσταση που περιγράφει ο άγιος Παύλος: "μέχρι καταντήσωμεν οἱ πάντες εἰς τήν ἐνότητα τῆς πίστεως καί τῆς ἐπιγνώσεως τοῦ υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, εἰς ἄνδρα τέλειον, εἰς μέτρον ἡλικίας τοῦ πληρώματος τοῦ Χριστοῦ" (Ἐφεσ. 4, 13).