ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΣΙΑ, ΨΑΛΤΗΡΙΟΝ ΠΡΟΣΕΥΧΗΤΙΚΟΝ

ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΣΙΑ

_________

Ψαλτήριον Προσευχητικόν, Ιερόν Κουτλουμουσιανόν Κελλίον Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, Άγιον Όρος, Εκδ. Εν πλώ, Τρίτη έκδοση, Μάρτιος 2016, σσ. 301.

Του θεολόγου κ. Ανδρέα Κυριακού

=====

Ομολογουμένως πάντα μου έκανε καλή έντύπωση το γράψιμο του π. Γρηγορίου που είχε την επιμελεία του παρόντος. 

Τεκμηριωμένο, σοβαρό, νηφάλιο αποπνέει οσμήν αγιορείτικης αύρας, που κατεβαίνει ορμητική από τις πλαγιές του Άθωνος. Για να είμαι ειλικρινής ρίχνοντας μια πρώτη ματια στον τίτλο δυσκολέυτηκα να αντιληφθώ επακριβώς το περιεχόμενο. Μετροφυλλώντας το όμως εννόησα ότι ανταποκρίνεται επακριβώς στα πράγματα. Ως γνωστόν το Ψαλτήριον, το υμνολογικό αυτό βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης αποτελεί απ’ αρχής αχώριστο σύντροφο παντός παροσευχομένου, είτε επ’ εκκλησίαις, είτε κατ’ ιδίαν. 

Όπως σημειώνεται στον Πρόλογο το παρόν βιβλίο βασίζεται στο Ψαλτήριο, όπως το χρησιμοποιούσαν οι Άγιοι Αρσένιος και Παΐσιος. «Ο Άγιος Αρσένιος επειδή δεν εύρισκε στο Ευχολόγιον την ανάλογη Ευχή για όλες τις περιπτώσεις που του ζητούσαν βοήθεια οι άνθρωποι άρχισε να χρησιμοποιεί και τους Ψαλμούς. Για κάθε Ψαλμό όρισε ένα αίτημα προσευχής, το οποίο είχε κάποια σχέση με το νόημα του Ψαλμού. Ο Άγιος Παΐσιος επίσης χρησιμοποιούσε πολύ το Ψαλτήριο. «Είναι κεραυνός για το Διάβολο» έλεγε." 

Στον κατατοπιστικό Πρόλογο αναλύεται διεξοδικά και με απλά λόγια η δομή του όλου βιβλίου στο οποίο εκτός από το Μ. Κανόνα χρησιμοποιούνται Ευχές από το Ωρολόγιον και το απάνθισμα λίαν κατανυκτικών ευχών του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου. Το παρόν βιβλίο αποτελεί ουσιαστικά είδος Προσευχηταρίου που έχει σαν βάση το Ψαλτήριο. Στο Ψαλμό 36 (λς΄) λ.χ. σημειώνει ο Άγιος Αρσένιος: Για βαριά πληγωμένους ανθρώπους από κακοποιούς εγκληματίες. Και ο Άγιος Παΐσιος: Για να παρηγορηθούν οι  απογοητευμένοι. Τα κατανυκτικά τροπάρια που ακολουθούν είναι παρμένα από τον Μεγάλο Κανόνα κι ακολουθεί απόσπασμα εκ της Ευχής εις τον Κύριον ημών Ιησούν Χριστόν του Αγίου Ισαάκ του Σύρου. Η προσευχή περαίνεται με ευχή από το Μεσώριον της Α΄ Ώρας του Μεγάλου Βασιλείου. 

Δεν χρειάζεται καν να σημειώσουμε ότι οι περιστάσεις, οι θλίψεις και οι ανάγκες του παρόντος βίου είναι αναρίθμητες. Και οι νεώτεροι Καππαδόκες Άγιοι πρόσφεραν στον κουρασμένο άνθρωπο της εποχής μας κι αυτό το βοήθημα, που καθίσταται πολύ εύχρηστο, αφού ο καλός π. Γρηγόριος,που επιμελήθηκε με τη γνωστή του επάρκεια το παρόν, υποβλήθηκε στον κόπο να παραθέσει στο τέλος του βιβλίου αλφαβητικό κατάλογο των θεμάτων των προσευχών που περιέχονται στο μετά χείρας πόνημα. Δίπλα ακριβώς υπάρχει ο αντίστοιχος Ψαλμός, στον οποίο μπορεί να καταφύγει αμέσως ο αναγνώστης, όπως λ.χ. Δαιμονισμένοι Ψαλμός 13 (ιγ΄), Βλάσφημοι λογισμοί Ψαλμός 138 (ρλη΄) κ.τ.ό. 

Τι να πει κανείς για την έκδοση αυτήν καθ’ εαυτήν; Το χαρτί, τα τυπογραφικά στοιχεία, τα διακοσμητικά η όλη εμφάνιση του έργου προδίδουν με την πρώτη ματιά τον κόπο και το μόχθο αλλά και εν ταυτώ την αδιαμφισβήτητη επάρκεια του επιμελητού. 

Κοντολογίς ο ιερομόναχος Γρηγόριος παραδίδει στον απαιτητικό αναγνώστη ένα από πάσης απόψεως άρτιο Προσευχητάριο,που δεν αποτελεί νεωτεριστικό εφεύρημα. Όπως φανερώνουν κείμενα του 11ου και 14ου αιώνος, ο συνδυασμός των Ψαλμών με Ευχές και μια τριάδα Τροπαρίων αποτελούσε παλαιά συνήθεια. Ένα εργο που αποτελεί, στην ουσία, τον τρόπο προσευχής δύο  θαυματουργών Αγίων δεν χρειάζεται καν να το προβάλουμε. Καλύτερος του πρεσβευτής είναι τα ονόματα των Αγίων Αρσενίου του Καππαδόκου και Παΐσίου του Αγιορείτου. Εμείς ευχαριστούμε τον επιμελητή και το συνιστούμε στον αναγνώστη.