ΠΑΠΑΣ ΠΙΟΣ ΙΒ΄ΚΑΙ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ

ΠΑΠΑΣ ΠΙΟΣ 12ος

ΚΑΙ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ

Του Νικήτα Αλιπράντη

Καθηγητή του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης

Ομότιμου Καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου

===================

Με βάση τη λογική του σημερινού πάπα, θα έπρεπε να καταλογίσουμε στον Δαμασκηνό ως σφάλμα το ότι τότε, αντί να σιωπήσει, μίλησε και έτσι δεν προστάτευσε τους ορθόδοξους χριστιανούς.

***

Δεν είναι πάντα εύκολο να διακρίνει κανείς τι σκέπτεται ένας πάπας όταν αναλαμβάνει την πρωτοβουλία ή αποφασίζει να αγιοποιήσει κάποιο πρόσωπο. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τον σημερινό πάπα Βενέδικτο ΙΣΤ΄, ο οποίος «εν αιθρία», απρόκλητος και απρόσκλητος, προώθησε και ενέκρινε διάταγμα (μην ξεχνάμε ότι είναι και πολιτική εξουσία!), που προδιαγράφει την αγιοποίηση του πάπα Πίου ΙΒ' (για την ακρίβεια, την beatificatio, τη μία από τις δύο μορφές ανακηρύξεως αγίων στον ρωμαιοκαθολικισμό). Η πράξη αυτή δείχνει ανάγλυφα τη βατικάνεια αυθαιρεσία έναντι της Ιστορίας, γιατί είναι γνωστό ότι ο πάπας Πίος ΙΒ' τήρησε επί σειράν ετών «σιγήν ιχθύος» όταν ο κόσμος συγκλονιζόταν από τη ναζιστική θηριωδία και γενικά και ειδικά έναντι των Εβραίων. Διερωτώμαι τι περιεχόμενο είχε η δικαστικού τύπου διαδικασία (και εδώ το πανταχού παρόν νομικό πνεύμα!) που προηγήθηκε του παπικού διατάγματος, το οποίο κάνει λόγο για «τις ηρωικές αρετές» του προαλειφομένου αγίου! Το καίριο γεγονός πάντως που αγνοήθηκε είναι η βασική χριστιανική αλήθεια που επεσήμανε ο Μέγας Βασίλειος τον 4ον αιώνα: ότι όποιος με κάποια δικαιολογία σιωπήσει, «διπλήν αμαρτίαν αμαρτάνει» και «κοινωνός του αμαρτάνοντος δια της σιωπής γίγνεται». Ποια είναι εν προκειμένω η δικαιολογία που επικαλείται το Βατικανό; Ότι ο τότε πάπας δεν είχε άλλη επιλογή από το να παραμείνει σιωπηλός, προκειμένου να προστατεύσει τους ρωμαιοκαθολικούς σε όλη την Ευρώπη, και ειδικά αυτούς που ήταν στα μοναστήρια. Το επιχείρημα θα φαινόταν αστείο, αν δεν προκαλούσε με την υποκρισία του. Για την αντίκρουση του δεν χρειάζεται τίποτε άλλο παρά να υπενθυμισθεί η αντίδραση του αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού (τη γνωρίζουν άραγε όλοι οι Έλληνες;), όταν τον Μάρτιο του 1943 έγιναν γνωστές οι διώξεις και εκτοπίσεις των Εβραίων της Θεσσαλονίκης. Ο γενναίος εκείνος και γι' αυτό γνήσιος χριστιανός κατήγγειλε αμέσως τα γεγονότα σε οξύτατη γλώσσα με επιστολή του στον τότε «πρωθυπουργό». Τόνιζε ότι οι Έλληνες Ισραηλίτες έχουν μετάσχει στις κοινές θυσίες υπέρ της πατρίδος και έχουν σφυρηλατηθεί ακατάλυτοι δεσμοί μεταξύ όλων ανεξαιρέτως των Ελλήνων πολιτών εις οιανδήποτε και αν ανήκουν φυλήν, ότι όλοι εμφανίζονται αδιαρρήκτως ενωμένοι και μέλη ισότιμα του εθνικού οργανισμού ασχέτως πάσης διαφοράς θρησκευτικής, ότι η θρησκεία μας ουδεμία αναγνωρίζει διάκριση, υπεροχή ή μείωση που να βασίζονται στη φυλή ή στη θρησκεία, παραπέμποντας στη φράση του Παύλου «ουκ ένι (δεν υπάρχει) Ιουδαίος ουδέ Έλλην...». Κατέληγε δε επισημαίνοντας ότι όλες οι πράξεις της περιόδου αυτής (ενν. της Κατοχής) θα ερευνηθούν μία ημέρα από το έθνος για να αποδοθούν ευθύνες («δια τον προσήκοντα ιστορικόν καταλογισμόν»). Ο Γερμανός στρατιωτικός διοικητής της Αττικής, όταν πληροφορήθηκε το περιεχόμενο της επιστολής, απείλησε γραπτώς τον Δαμασκηνό με τουφεκισμό. Και ο αείμνηστος αρχιεπίσκοπος του απάντησε, αναφερόμενος στον μακρύ κατάλογο των νεομαρτύρων, ότι «οι ιερωμένοι σ' αυτή τη χώρα δεν τουφεκίζονται, αλλά απαγχονίζονται. Σας παρακαλώ να σεβασθείτε αυτή την παράδοση».

Με βάση τη λογική του σημερινού πάπα, θα έπρεπε να καταλογίσουμε στον Δαμασκηνό ως σφάλμα το ότι τότε, αντί να σιωπήσει, μίλησε και έτσι δεν προστάτευσε τους ορθόδοξους χριστιανούς. Τα σχόλια περιττεύουν.

ΠΗΓΗ:

ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΠΕΝΔΥΤΗ