Η ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΤΗΣ ΔΟΞΗΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΚΑΙ Η ΔΙΑΤΥΠΩΣΗ ΤΗΣ

ΜΙΑ ΚΥΟΦΟΡΟΥΜΕΝΗ ΑΙΡΕΣΗ

Η εμπειρία της δόξης του Θεού και η διατύπωσή της

Του Σεβ. Μητροπολίτη Ναυπάκτου κ. Ιερόθεου

=================

Η Εκκλησία είναι το Σώμα του Χριστού και τα μέλη της Εκκλησίας είναι μέλη του αναστημένου Σώματός Του και ζουν μυστηριακά και ασκητικά. Δεν υπάρχουν δύο η και περισσότεροι τύποι εκκλησιολογίας ούτε ο ένας τύπος εκκλησιολογίας υποχωρεί από την πίεση ενός αλλου τύπου εκκλησιολογίας, αλλά μία είναι η εκκλησιολογία, όπως καθορίζεται από την όλη ζωή της Ορθοδόξου Εκκλησίας.

Οι Πατέρες της Εκκλησίας δεν αλλοίωσαν την «αρχέγονη παράδοση» την οποία κληρονόμησαν, αλλά ζουν οργανικά «συν πάσι τοις αγίοις», εντάσσονται μέσα στην ενότητα των Προφητών, των Αποστόλων και των Πατέρων.

Η ίδια η Εκκλησία, δια των Πατέρων που φωτίζονται από την ενέργεια του Αγίου Πνεύματος, βιώνουν την εμπειρία της δόξης του Θεού και την διατυπώνουν ανάλογα με τις προκλήσεις της εποχής τους. Έτσι, διαφυλάσσεται η ίδια αποκαλυφθείσα αλήθεια, αλλά μερικές φορές αλλάσσουν οι όροι και οι λέξεις, χωρίς να χάνεται το πνευματικό τους νόημα.

Έτσι, η λέξη θέωση δεν υπάρχει στην Αγία Γραφή, αλλά δι’ αυτής διατυπώνονται τα νοήματα που έχουν άλλες λέξεις, όπως τελείωση, δοξασμός κλπ. Στην Αγία Γραφή δεν μπορούμε να βρούμε την λέξη ομοούσιος ούτε και άλλους παρόμοιους όρους.

Οι Πατέρες προσέλαβαν αυτήν την ορολογία από την φιλοσοφία, όπως την χρησιμοποιούσαν οι αιρετικοί της εποχής εκείνης, την αποφόρτισαν από το νόημα που είχε και της έδωσαν διαφορετικό νόημα. Αυτό, σύμφωνα με την άποψη των στοχαστών θεολόγων είναι αλλοίωση της ορθοδόξου θεολογίας και της εκκλησιολογίας;

Αυτό που έκαναν οι Πατέρες στο δόγμα το έκαναν και στις προϋποθέσεις του δόγματος, που είναι η ιερά ησυχία, η κάθαρση της καρδιάς, η εσωτερική νοερά προσευχή, η θεοπτία κλπ.

Όπως δεν μπορούμε να κατηγορήσουμε τους Πατέρας ότι δήθεν αλλοίωσαν την «αρχέγονη θεολογία» στο δόγμα της Αγίας Τριάδος, επειδή χρησιμοποίησαν την φιλοσοφική ορολογία της εποχής τους, έτσι δεν μπορούμε να κατηγορήσουμε τους Πατέρας επειδή χρησιμοποίησαν μερικούς όρους από την νεοπλατωνική φιλοσοφία η επειδή δέχθηκαν έστω τους όρους που χρησιμοποίησε ο Ευάγριος ο Ποντικός και ο άγιος Μάκαριος ο Αιγύπτιος. Δεν πρόκειται για μια διαφορετική και αντίθετη εκκλησιολογία, αλλά για την ίδια εκκλησιολογία, η οποία διατυπώνεται με όρους που απέδιδαν καλύτερα την εμπειρία την οποία ζούσαν οι ίδιοι ως θεούμενοι.

Στην πραγματικότητα οι Πατέρες της Εκκλησίας χρησιμοποίησαν διαφόρους όρους από την φιλοσοφική γλώσσα της εποχής τους για να ανατρέψουν τις θέσεις της φιλοσοφίας και τις απόψεις των αιρετικών, όπως θα δούμε σε άλλη ενότητα.

Όποιος δεν μπορεί να καταλάβη την διαφορά που υπάρχει μεταξύ των ακτίστων ρημάτων και των κτιστών ρημάτων και νοημάτων, όπως έλεγε ο π. Ιωάννης Ρωμανίδης, δεν μπορεί να καταλάβη στο ελάχιστον την ορθόδοξη θεολογία. Άλλο είναι η εμπειρία της δόξης του Θεού και άλλο είναι η διατύπωση αυτής της εμπειρίας.

Οι Πατέρες έζησαν σε μια εποχή που επικρατούσε η ελληνική φιλοσοφία και χρειάσθηκε να χρησιμοποιήσουν την ορολογία της εποχής τους για να αντιμετωπίσουν τους εξελληνισμένους Χριστιανούς. Αν ζούσαν στην σημερινή εποχή θα χρησιμοποιούσαν την ορολογία της εποχής μας για τον άνθρωπο, δηλαδή θα χρησιμοποιούσαν τους βιολογικούς όρους (π. Ιωάννης Ρωμανίδης), όταν βέβαια δεν ανατρέπεται η υπονομεύεται η ορολογία των Οικουμενικών Συνόδων.

Πάντως, η ορολογία που χρησιμοποιήθηκε από τους Πατέρας και καθιερώθηκε στις Οικουμενικές Συνόδους είναι πλέον δεδομένη, είναι μέρος της Παραδόσεως αναπαλλοτρίωτο, δεν μπορεί κανείς, εν ονόματι δήθεν μιας παλαιάς εκκλησιολογίας, να την ανατρέψη και να την απομυθεύση.

Οι πρώτες μελέτες του π. Ιωάννου Ρωμανίδη στους Αποστολικούς Πατέρας της Εκκλησίας, αλλά και στο Ευχολόγιο της Εκκλησίας, φανερώνουν ότι η νηπτική-ασκητική παράδοση είναι το ουσιαστικότερο τμήμα της Ορθοδόξου Παραδόσεως, είναι εκείνο που δείχνει τις πραγματικές προϋποθέσεις των ορθοδόξων δογμάτων και της όλης εκκλησιαστικής ζωής.

(Συνεχίζεται)

ΠΗΓΗ:

Εκκλησιαστικό Πρακτορείο Ειδήσεων "Ρομφαία"