ΤΙ ΛΕΓΕΙ Ο ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ, Ο ΑΙΣΧΥΛΟΣ, Ο ΣΟΦΟΚΛΗΣ ΚΑΙ Ο ΣΑΙΞΠΗΡ ΓΙΑ ΟΣΟΥΣ ΧΤΥΠΟΥΝ ΠΙΣΩΠΛΑΤΑ ΚΑΙ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΗ ΜΕΣΗ

ΤΙ ΛΕΓΕΙ Ο ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ, Ο ΑΙΣΧΥΛΟΣ, Ο ΣΟΦΟΚΛΗΣ ΚΑΙ Ο ΣΑΙΞΠΗΡ ΓΙΑ ΟΣΟΥΣ ΧΤΥΠΟΥΝ ΠΙΣΩΠΛΑΤΑ ΚΑΙ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΗ ΜΕΣΗ

Του Παναγιώτη Τελεβάντου

=====

“Βρότοις πέφυκε τον πεσόντα λακτίσαι”, μας διαβεβαιώνει ο Αισχύλος στην τραγωδία του “Αγαμέμνων”.

Αυτοί, όμως, που ενεργούν με ποταπότητα απέναντι σε συνανθρώπους τους καλόν είναι να θυμούνται ότι “Τύμμα Τύμματι Τίσαι”, όπως μας προειδοποιεί ο ίδιος ποιητής στην τραγωδία “Άγαμέμνων”.   

“Ἀγών γάρ ἄνδρας οὐ μένει λελειμμένους”, μας διαβεβαιώνει και πάλιν ο Αισχύλος στην τραγωδία “Γλαύκος Ποτνιεύς”.

Γι’ αυτό καλόν είναι να θυμούνται όσοι υπερβαίνουν τα όρια της στοιχειώδους ευπρέπειας και ανθρωπιάς το σοφό ρητό του Ηράκλειτου:

"Ήλιος ουχ υπερβήσεται μέτρα. Ει δε μη, Ερινύες μιν Δίκης επίκουροι εξευρήσουσιν.”

Και συμπληρώνει ο Shakespeare στην τραγωδία “Macbeth” με τα λόγια του Macduff:

“I have no words:

My voice is in my sword: thou bloodier villain

Than terms can give thee out!” 

Προσοχή, λοιπόν, επειδή αργά ή γρήγορα θα ακούσουν όσοι παρεκτρέπονται τα επιτιμητικά λόγια του Παιδαγωγού στην τραγωδία “Ηλέκτρα” του Σοφοκλή:

“ὦ πλεῖστα μῶροι καὶ φρενῶν τητώμενοι,

πότερα παρ᾽ οὐδὲν τοῦ βίου κήδεσθ᾽ ἔτι

ἢ νοῦς ἔνεστιν οὔτις ὑμὶν ἐγγενής,

ὅτ᾽ οὐ παρ᾽ αὐτοῖς, ἀλλ᾽ ἐν αὐτοῖσιν κακοῖς

τοῖσιν μεγίστοις ὄντες οὐ γιγνώσκετε;”

Ας προσέξουν πολύ όσοι παρεκτρέπονται για να μη φέρουν τον εαυτό τους στη θέση της Κλυταιμνήστρας όταν αναφώνησε με απελπισία:

“Αἰαῖ. ἰὼ στέγαι

φίλων ἔρημοι, τῶν δ᾽ ἀπολλύντων πλέαι”

επειδή το μόνο που θα ακούσουν όταν θρηνούν σπαρακτικά και με απελπισία την ώρα που το τσεκούρι του Ορέστη θα τους χτυπά αλύπητα είναι η κραυγή της Ηλέκτρας: 

“Παῖσον, εἰ σθένεις, διπλῆν.”

Και όταν διαπιστώσουν όπως την Κλυταιμνήστρα

“αἰαῖ. ἰὼ στέγαι

φίλων ἔρημοι, τῶν δ᾽ ἀπολλύντων πλέαι”

θα ακούσουν την απάντηση του Ορέστη προς τον Αίγισθο:

“καὶ μάντις ὢν ἄριστος ἐσφάλλου πάλαι.”

Ας θυμούνται προπαντός τα λόγια των μεγάλων αυτών ποιητών και φιλοσόφων όσοι αναιτίως επιφέρουν πισώπλατες πληγές σε ανθρώπους που τους τιμούσαν σαν φίλους, επειδή -σύμφωνα με το γνωστό γνωμικό- το χτύπημα του φίλου πονά διπλά.

Τα πιο πάνω φυσικά εκφράζουν την θύραθεν σοφία, των σοφών του αιώνος τούτου. 

Οι χριστιανοί, όμως, έχουν άλλα κριτήρια. Τα κριτήρια του Ευαγγελίου είναι διαφορετικά, επειδή ο Χριστός επιτάσσει τους αδικημένους να συγχωρούν, να προσεύχονται και να ευεργετούν τους εχθρούς τους και να παρακαλούν τον Χριστό να μη στήσει την αμαρτίαν σε όσους τους αδικούν και να μιλούν γι' αυτούς που τους αδικούν πάντοτε με σεβασμό, ήθος, ευγένεια και αγάπη.