Ο ΟΣΙΟΣ ΙΟΥΣΤΙΝΟΣ ΠΟΠΟΒΙΤΣ, Ο ΟΣΙΟΣ ΠΑΙΣΙΟΣ ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ ΚΑΙ Η ΑΣΚΗΣΗ

Ο ΟΣΙΟΣ ΙΟΥΣΤΙΝΟΣ ΠΟΠΟΒΙΤΣ, Ο ΟΣΙΟΣ ΠΑΙΣΙΟΣ ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ ΚΑΙ Η ΑΣΚΗΣΗ

Του Παναγιώτη Τελεβάντου

=====

Διαβάσαμε στο ορθόδοξο περιοδικό “Ο Σωτήρ” την εξής συγκλονιστική ιστορία:

“Πρέπει νὰ ἦταν τὸ ἔτος 1929, δηλαδὴ ὅταν ὁ Ἅγιος Ιουστίνος Πόποβιτς ἦταν σὲ ἡλικία 35 ἐτῶν. Ἦταν καλοκαίρι, καὶ ξεκίνησε ἀπὸ τὸ Βράνιε μὲ προορισμὸ τὸ Μοναστήρι τοῦ ἁγίου Προχόρου. Πήγαινε συχνὰ στὸ Μοναστήρι αὐτό, μὲ τὸ ὁποῖο καὶ εἶχε ἰδιαίτερο σύνδεσμο, γιατὶ εἶχε μεγάλη ἀγάπη στὸν ἅγιο Πρόχορο. Ἦταν ἤδη καθηγητὴς Πανεπιστημίου στὴ Θεολογικὴ Σχολὴ στὸ Βελιγράδι.

Ὁ δρόμος μέχρι τὸ Μοναστήρι ἦταν δύσβατος καὶ γι’ αὐτὸ ἀρκετὰ κουραστικός. Ὁ Ἅγιος, γιὰ νὰ ὑπερνικᾶ αὐτὲς τὶς δυσκολίες, χρησιμοποιοῦσε κάποιο ἁπλὸ αὐτοκίνητο, γιὰ νὰ διασχίσει τὸν βουνήσιο δρόμο ποὺ ὁδηγοῦσε στὸ Μοναστήρι.

   

Σὲ μιὰ λοιπὸν τέτοια ἐπίσκεψή του συνάντησε στὸ δρόμο του μιὰ γερόντισσα, κι ἀμέσως κατάλαβε ὅτι κι αὐτὴ κατευθυνόταν μὲ τὰ πόδια πρὸς τὸ Μοναστήρι. Τότε ὁ Ἅγιος ἔκανε νόημα στὸν ὁδηγὸ νὰ σταματήσει καὶ προσκάλεσε τὴ γριούλα νὰ ἀνέβει στὸ αὐτοκίνητο, γιατί, ὅπως τῆς ἐξήγησε, κι ἐκεῖνος πήγαινε ὅπου καὶ αὐτή.

–Σ’ εὐχαριστῶ, παιδί μου, τοῦ ἀπάντησε ἡ γριούλα, ἀλλὰ ἐγὼ εἶμαι φτωχή.

Ὁ Ἅγιος τότε τῆς χαμογέλασε καὶ τὴ διαβεβαίωσε ὅτι δὲν θὰ πλήρωνε τίποτε, μιὰ καὶ τὸ αὐτοκίνητο ἦταν νοικιασμένο ἀπὸ ἐκεῖνον.

  

Τότε ἡ γερόντισσα τοῦ εἶπε:

   

–Δὲν τό ’πα γι’ αὐτό, παιδί μου. Ἀλλὰ ἐπειδὴ ἐγὼ εἶμαι φτωχή, δὲν ἔχω τίποτα ἄλλο νὰ προσφέρω στὸν Ἅγιο πέρα ἀπὸ τὸν κόπο μου αὐτό.

  

Τότε ὁ Ἅγιος χτύπησε μεμιᾶς τὸ μέτωπό του ὡς ἔνδειξη κατάπληκτου θαυμασμοῦ καὶ μονολόγησε:

   

–Ἄχ, Ἰουστίνε, ἔγινες καθηγητὴς Θεολογίας, κι ὅμως! Τὴν εὐσέβεια αὐτῆς τῆς γερόντισσας ἀπέχεις πολὺ γιὰ νὰ τὴ φτάσεις.

   

Στράφηκε τότε καὶ πάλι στὸν ὁδηγό. Τὸν πλήρωσε, κατέβηκε ἀπὸ τὸ αὐτοκίνητο καὶ συνέχισε πεζὸς μαζὶ μὲ τὴ γριούλα τὸν ὑπόλοιπο δρόμο ἕως τὸ Μοναστήρι.”

Και ρωτά ο σχολιογράφος του περιοδικού “Ο Σωτήρ”:

  

“Ἔχει ἀνάγκη ὁ Θεὸς τὴ σωματική μας καταπόνηση; Ὄχι φυσικά. Ὁ Θεὸς δὲν ἔχει νὰ ὠφεληθεῖ σὲ τίποτε ἀπὸ τὴ δική μας ἄσκηση. Ὅμως ἡ ἄσκηση εἶναι ἡ μητέρα τοῦ ἁγιασμοῦ, καὶ ἡ κακοπάθεια ἡ γεννήτρα τῆς ἀρετῆς.

   

Προσευχὴ θέλεις νὰ κάνεις; Χρειάζεται κόπος. Νὰ γονατίσεις, νὰ σταθεῖς ὄρθιος, νὰ συγκεντρώσεις τὸ μυαλό σου.

   

Στὴ Λατρεία θέλεις ἀπερίσπαστος νὰ συμμετέχεις; Κι ἐδῶ κόπος χρειάζεται γιὰ νὰ συγκεντρωθεῖς καὶ νὰ ἐκφράζεσαι προσευχητικὰ ὅπως τὸ σῶμα τῶν πιστῶν.

   

Τὰ πάντα χρειάζονται κόπο. Καὶ ὁ κόπος αὐτὸς ἐκφράζει τὸν πόθο τῶν ἀνθρώπων νὰ βροῦν τὸν Θεό. Ὅμως ὁ κόπος αὐτὸς εἶναι χαρὰ κι ἀνάπαυση. 

«Δῶσε αἷμα, γιὰ νὰ λάβεις πνεῦμα». Γι’ αὐτὸ καὶ ἡ Ὀρθόδοξη παράδοση ἔχει τὶς νηστεῖες, τὶς μετάνοιες, τὶς γονυκλισίες, τὶς ἀγρυπνίες καὶ τόσα ἄλλα ὡς κατάθεση κόπου στὸν ἅγιο Τριαδικὸ Θεὸ καὶ τοὺς Ἁγίους ἐκ μέρους μας πρὸς ἐκζήτησιν τῆς χάριτός Του.

Προοδεύσαμε σήμερα. Κάναμε τὴ ζωή μας εὔκολη καὶ ἄνετη, ὅμως τὴν εὐσέβεια τῆς Σερβίδας γριούλας ὄχι μόνο δὲν τὴν ἔχουμε, ἀλλὰ δυστυχῶς τὴν ἀπεμπολήσαμε καὶ ὡς φρόνημα!”

Η τελευταία πρόταση του σχολίου πρέπει να μας προβληματίσει σοβαρά. Δεν ζούμε ασκητικά και -το ασύγκριτα χειρότερο- έχουμε απεμπολήσει το ασκητικό φρόνημα ως το πιο ουσιώδες συστατικό γνώρισμα της ορθόδοξης ζωής. Αυτό δυστυχώς ισχύει όχι μόνον για όσους ζουν κοσμική ζωή, αλλά ακόμη και για ιεράρχες, άλλους κληρικούς, ίσως και πολλούς μοναχούς και οπωσδήποτε λαικούς που θρησκεύουμε μεν συνειδητά, αλλά παραθεωρούμε προκλητικά τον ασκητικό χαρακτήρα της ορθόδοξης ζωής.

Τηρούμε -όσοι δεν έχουμε πρόβλημα υγείας-, τις νηστείες της Εκκλησίας, κάνουμε το Μεσονυκτικό το πρωί και το Απόδειπνο με τους Χαιρετισμούς το βράδυ, άντε και λίγο κομποσχοίνι και λίγες μετάνοιες, διαβάζουμε την Ακολουθία της Θείας Μετάληψης όταν κοινωνούμε, και νομίζουμε ότι υποχρεώσαμε τον Θεό και ξοφλήσαμε με την άσκηση.

Με τέτοιο φρόνημα γίνεται προκοπή;

Οι πλείστοι μιλούν για τον Οσιο Παίσιο τον Αγιορείτη με πολύ ρομαντικό τρόπο. Αναφέρονται στο πόσο ανέπαυε τους ανθρώπους, πόσο ευγενής ήταν στους τρόπους, πόση διάκριση είχε κτλ., κτλ.. Δεν άκουσα πολλούς να αναφέρονται στην εξαντλητική νηστεία- ξηροφαγία που έκανε πέντε τουλάχιστον μέρες τη βδομάδα και στην κακοπάθεια του σώματος, στις ατέλειωτες αγρυπνίες, στη διαρκή ορθοστασία, κτλ.. Φαίνεται ότι ορισμένοι νομίζουν ότι στον Όσιο Παίσιο δόθηκαν τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος εική και ως έτυχε και χωρίς άσκηση που υπερβαίνει τα ανθρώπινα μέτρα.

Αλλά αυτή η θεώρηση δεν είναι καθαρή προδοσία του Ευαγγελίου, που θεωρεί την άσκηση "εκ των ων ουκ άνευ" για την ζωή του πιστού;