Η ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΙΩΣΗΦ ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΝΟΥ «ΠΕΡΙ ΠΛΗΡΩΜΗΣ ΤΗΣ ΠΑΝΑΘΡΩΠΙΝΟΥ ΕΝΟΧΗΣ» ΠΟΥ ΑΤΥΧΩΣ ΠΑΡΑΠΕΜΠΕΙ ΣΤΟ ΑΝΣΕΛΜΕΙΟ ΣΩΤΗΡΙΟΛΟΓΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ

Η ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΙΩΣΗΦ ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΝΟΥ «ΠΕΡΙ ΠΛΗΡΩΜΗΣ ΤΗΣ  ΠΑΝΑΘΡΩΠΙΝΟΥ ΕΝΟΧΗΣ» ΠΟΥ ΑΤΥΧΩΣ ΠΑΡΑΠΕΜΠΕΙ ΣΤΟ ΑΝΣΕΛΜΕΙΟ ΣΩΤΗΡΙΟΛΟΓΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ

                                            

Του θεολόγου κ. Β. Χαραλάμπους

==========

Βίντεο αναρτημένο στο διαδύκτιο, με τον γέροντα Ιωσήφ Βατοπαιδινό, το οποίο τιτλοφορείται «Γέροντας Ιωσήφ 3^ος Παγκόσμιος Πόλεμος είναι κοντά», μεταξύ άλλων αναφέρει «…λέει εις την τελευταία  του προσευχή πριν ανεβεί στον Γολγοθά, στο παγκόσμιο λογιστήριο, να πληρώσει την πανανθρώπινο ενοχή…».

Επί πλέον βίντεο αναρτημένο στο διαδύκτιο, με τον γέροντα Ιωσήφ Βατοπαιδινό (που προβλήθηκε στην εκπομπή Αρχονταρίκι του Καναλιού  4Ε) και τιτλοφορείται Ιωσήφ Βατοπαιδινός-Χριστός Σωτήρας 1, αναφέρει «αυτήν την πεπτωκυίαν φύσιν την ανθρωπίνην, που την κατάστρεψε ο ίδιος ο άνθρωπος, έρχεται ο ίδιος ιδιοχείρως (ο Χριστός) γίνεται άνθρωπος και έτσι να πληρώσει το τίμημα της ενοχής και να διδάξει τον τρόπο της επιστροφής…μυστήρια μυστηρίων…». Τι άλλο παραπέμπει το βίντεο τούτο, εκτός από τη δικαιική θεώρηση, τόσο της αμαρτίας, όσο και της σωτηρίας;  

Επίσης βίντεο αναρτημένο στο διαδύκτιο, με τον γέροντα Ιωσήφ Βατοπαιδινό, το οποίο τιτλοφορείται «Γέροντας Ιωσήφ Βατοπαιδινός  μέρος 1^ο», αναφέρει μεταξύ άλλων «…γιατί εκατέβηκε ο Θεός ίδιος εδώ και επλήρωσε με το αίμα του τη δική μας ενοχή και μας υπέδειξε τον τρόπο της επιστροφής…».  Δεν παραπέμπει τούτο στην δυτική σωτηριολογία, όπου κυριαρχεί η δικαιική έννοια της σωτηρίας; 

Η τρισσή αναφορά  του γέροντος  Ιωσήφ Βατοπαιδινού, σε πολύ διαφορετικούς χρόνους βιντεογράφησης, δεν παραπέμπει πλέον  σε ατυχή έκφραση, αλλά σε λανθασμένη θέση και κατ’ επέκταση στην ανσέλμεια σωτηριολογική θεώρηση, περί αναγκαιότητας εξόφλησης της ενοχής. Η θέση του Ανσέλμου Καντερβουρίας (1033-1109) περί κληρονομικής ενοχής εξ αιτίας του προπατορικού αμαρτήματος και η ως εκ τούτου συνεπαγόμενη αναγκαιότητα εξόφλησης της ενοχής για την αμαρτία του ανθρώπου, με την περί ικανοποιήσεως της θείας δικαιοσύνης (satisfactio), καταρρίπτεται από την Ορθόδοξη διδασκαλία.

Να δανειστούμε τα λόγια από το σύγγραμμα, «Η ικανοποίηση της θείας δικαιοσύνης κατά τον Άνσελμο Καντερβουρίας – Θεολογική προσέγγιση από Ορθόδοξη άποψη», του καθηγητού κ. Δ. Τσελλεγίδη, «Με την προσφιλή μέθοδο του «sola ratione»* ο Άνσελμος επιχειρεί να αποδείξει ότι η ενανθρώπηση επιβαλλόταν να γίνει για τρεις θεολογικούς λόγους που είναι οι εξής: α) η αναγκαιότητα αποκαταστάσεως της ανθρωπίνης φύσεως, β) η αναγκαιότητα εξοφλήσεως της ενοχής για την αμαρτία του ανθρώπου, και γ) η ανικανότητα του ανθρώπου για την εξόφληση της ενοχής».   Τα λόγια του εν λόγω καθηγητή, καταρρίπτουν από μόνα τους, τη λανθασμένη θέση του γέροντος Ιωσήφ Βατοπαιδινού.

«Βλάσφημη και απαράδεκτη» χαρακτήρισε την περί θείας ικανοποιήσεως, δυτική θεωρία του Ανσέλμου Καντερβουρίας, ο πατήρ Ιωάννης Ρωμανίδης, στο σύγγραμμα του «Το προπατορικόν αμάρτημα».    Ακόμα και ο Joseph Alois Ratzinger (ο μετέπειτα Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄) στο σύγγραμμά του «Εinführung in das Christentum»,  χαρακτηρίζει την ανσέλμεια δικαιική θεώρηση «ωμό μηχανισμό δικαίου» (καταρρίπτοντας «άθελά» του, και την περί παπικού αλαθήτου παρανόηση, καθότι αναγνωρίζει τη λανθασμένη αποδοχή, από μέρους των προκατόχων του, της ανσέλμειας τούτης δικαιικής θεώρησης ).

O καθηγητής Δ. Τσελλεγίδης στο σύγγραμμά του «Η ικανοποίηση της θείας δικαιοσύνης κατά τον Άνσελμο Καντερβουρίας – Θεολογική προσέγγιση από Ορθόδοξη άποψη" αναφέρει «Αντίθετα κατά την ορθόδοξη πατερική παράδοση η δικαιοσύνη και η ευσπλαχνία του Θεού βιώνονται και κατανοούνται ως άκτιστες ενέργειες του Τριαδικού Θεού· γι’ αυτό και η σωτηρία θεωρείται ως κατεξοχήν χαρισματικό γεγονός». 

Γιατί η τόση επιμονή, να προβάλλονται ακόμα τέτοια βίντεο, με λανθασμένες θεωρήσεις; Οι ενθουσιαστικές εμμονές πληθαίνουν.  Κανών ακριβείας στα τόσα «ημέτερα ιστολόγια», ο «απλάνώς διδάξας» ή κατά τα λόγια του ιδίου ότι «ο  ίδιος ο Θεός Λόγος μας έβαλε μέσα εις τον δρόμο της Πατερικής ορολογίας.  Δεν αρνούμαι τίποτα, μας έδοσε την ικανότητα να γράψομε με λεπτομέρεια όλη την Πατερική ορολογία… ».  (Tα λόγια τούτα είναι παρμένα από βίντεο που έχει αναρτηθεί στο διαδύκτιο και τιτλοφορείται Ι.Μ.Μ. Βατοπαιδίου - Γέρων Ιωσήφ και προβλήθηκε στην εκπομπή Αρχονταρίκι του Καναλιού 4Ε).  Γιατί να ακούνε καθημερινά τόσοι άνθρωποι, τα περί δικαιικής θώρησης της ενοχής;  Η ευθύνη είναι μεγίστη.  Πόσοι διδάσκονται και πόσοι ακόμα θα διδαχθούν, την περί «εξοφλήσεως της ενοχής» δυτική θέση; 

Επιλογικά ας αναφέρομε τα πολύ σπουδαία λόγια, από το σύγγραμμά «Περί της εν Χριστώ ζωής» Λόγος Α΄ του Αγίου Νικολάου Καβάσιλα, «η του Θεού περί το γένος εσχάτη φιλανθρωπία και αγαθότης ήτις εστίν η θεία αρετή και δικαιοσύνη», καθώς και το «δικαιοσύνην λέγοντες την ενθεωρούμενην τοις μυστηρίοις σοφίαν Θεού και φιλανθρωπίαν».  Θα ήταν παράλειψη να μη προσθέσομε και τα λόγια του Αγίου Ιωάννη του Χρυσόστομου «δικαιοσύνην ενταύθα την φιλανθρωπίαν λέγει.  Παρά μεν γαρ τοις ανθρώποις το δίκαιον απεστέρηται του ελέους παρά δε τω Θεώ ουχ ούτως, αλλ’ αναμέμικται τω δικαίω και έλεος και τοσούτον ως και αυτήν την δικαιοσύνην φιλανθρωπίαν καλείσθαι».  Τούτα με σαφήνεια καταρρίπτουν  πλήρως την περί «αναγκαιότητας εξοφλήσεως της ενοχής για την αμαρτία του ανθρώπου» θέση.

*«sola ratione» - τη μέθοδο με «μόνη τη λογική» που χρησιμοποιεί  ως αποδεικτική μέθοδο ο Άνσελμος Καντερβουρίας.