H ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΟΥ κ. ΧΑΡΗ ΑΝΔΡΕΟΠΟΥΛΟΥ

H ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΟΥ κ. ΧΑΡΗ ΑΝΔΡΕΟΠΟΥΛΟΥ

Του Παναγιώτη Τελεβάντου

=================

Αγαπητέ κύριε Ανδρεόπουλε,

Ευχαριστώ θερμά για την επιστολή σας και για τις ευχές σας για τη Σαρακοστή και για τη Μεγάλη Εβδομάδα. 

Αντεύχομαι ότι καλό από τον Χριστό μας για σας και για την οικογένειά σας.

Στην επιστολή σας αναφέρεστε σε τρία σημεία του άρθρου σας που σχολίασα.

1.) Στην Ιστορία,

2.) Στην κανονικότητα,

3.) Στην ανάγκη απολογίας για όσα συνέβησαν.

Την μεν Ιστορία το άρθρο σας παραθέτει ελλιπή με τρόπο ώστε να φαίνεται ότι η εκκλησιαστική διοίκηση του Αρχιεπισκόπου Σεραφείμ ήταν μεν προβληματική, αλλά πάντως λιγότερο προβληματική από την εκκλησιαστική διοίκηση του Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου.

Ουδέν τούτου αναληθέστερο.

Η συγκρότηση της οκταμελούς συνόδου που εξέλεξε τον Ιερώνυμο Αρχιεπίσκοπο συγκροτήθηκε με αυθαίρετα κριτήρια.

Το ίδιο και η Σύνοδος που εξέλεξε τον Αρχιεπίσκοπο Σεραφείμ.

Και οι δύο ήταν Καισαροπαπικές επεμβάσεις στα interna sacra της Εκκλησίας και επομένως εξίσου αντικανονικές.

Πού εγκειται η δική σας ευθύνη;

Α.) Οτι αγνοήσατε σκόπιμα - επειδή αποκλείεται να μη το γνωρίζετε - το ποιόν των επισκόπων 

α.) Που καθαίρεσε, και

β.) Που χειροτόνησε ο μακαριστός Ιερώνυμος.

Β.) Αγνοήσατε επίσης το ποιόν των επισκόπων που εξεθρόνισε - χωρίς δίκη και απολογία - ο μακαριστός Σεραφείμ και το ποιόν των επισκόπων που χειροτόνησε με ορισμένες εξαιρέσεις. Οχι πάντως πολλές.

Οσο για το θέμα της απολογίας εκ μέρους της Εκκλησίας για τις κατά καιρούς εκτροπές, η οποία για λόγους αληθείας και δικαιοσύνης πρέπει να αναφέρεται σε όλες τις εκφάνσεις του Καισαροπαπισμού που παρατηρήθηκαν από την εποχή της Βαυαροκρατίας και εντεύθεν, ΚΑΙ ΟΧΙ ΜΟΝΟΝ ΣΤΗΝ ΕΠΤΑΕΤΙΑ, έχω να παρατηρήσω ότι: 

Αυτό που χρειάζεται δεν είναι τόσον η έκφραση συγγνώμης - κατά την Παπική πρακτική, η οποία συνήθως προκαλεί και δικαίως θυμηδία - , αλλά η αποδέσμευση της Εκκλησίας από τα δεσμά του Καίσαρα και η υιοθέτηση  καθεστώτος πλήρους συναλληλίας, ώστε παρόμοιες επεμβάσεις να αποφευχθούν οπωσδήποτε στο μέλλον.

Κύριε Ανδρεόπουλε. Μέχρις εδώ ελπίζω να συμφωνούμε.

Θα ήθελα η συζήτησή μας να πάει ένα σκαλοπάτι πιο πέρα.

Οπως γνωρίζετε οι δύο τελευταίοι Αρχιεπίσκοποι Αθηνών - τουτέστιν οι Αρχιεπίσκοποι Χριστόδουλος και Ιερώνυμος Λιάπης - εξελέγησαν ΧΩΡΙΣ πολιτειοκρατική επέμβαση.

Απόψε μετά το Απόδειπνο, όταν θα είστε μόνος, ατενίσατε παρακαλώ την εικόνα του Κυρίου μας και ερωτήσατε τη συνείδησή σας αν πιστεύετε - έστω και εκ του μακρόθεν - ότι η Εκκλησία της Ελλάδος βρήκε στο πρόσωπο των δύο αυτών Αρχιεπισκόπων τους ηγέτες που χρειάζεται.

Σύμφωνοι!

Η Εκκλησία πρέπει να αποτινάξει κάθε Καισαροπαπική υποταγή. 

Σύμφωνοι! Η Εκκλησία πρέπει να επιδιώξει και να πετύχει καθεστώς πλήρους συναλληλίας!

Οπως όμως θα έλεγε ο Πλάτωνας “ουκ έσται παύλα κακών” πριν μετανοήσουμε και πριν μας χαρίσει ο Χριστός κληρικούς, λαικούς και μοναχούς με φόβο Θεού. Και για να συμβεί αυτό, όπως αναφέρει ο Οσιος Ιουστίνος Πόποβιτς, του “Κυρίου δεηθώμεν”. 

*****

Η ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΟΥ κ. ΧΑΡΗ ΑΝΔΡΕΟΠΟΥΛΟΥ

___________

Αξιότιμε κύριε και σεβαστέ μου συνάδελφε κ. Τελεβάντο, χαίρετε! 

Σας ευχαριστώ που μπήκατε στο κόπο να σχολιάσετε το άρθρο μου. Εχω μάθει σαν δημοσιογράφος να ανέχομαι τις καλοπροαίρετες κριτικές και σαν θεολόγος να τις σέβομαι˙ το γνωρίζετε άλλωστε από παλαιοτέρους διαλόγους μας μέσω του ιστολογίου μου. Μεγάλο θέμα το της Επταετίας κ.  Τελεβάντο, αναφορικώς με τα εκκλησιαστικά εις αμφότερες τις φάσεις αυτής (Γ. Παπαδοπούλου / Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου Κοτσώνη, [1967 – 1973] και Δημ. Ιωαννίδη / Αρχιεπισκόπου Σεραφείμ Τίκα, [1973 – 1974]). Στο άρθρο μου προσεπάθησα να προσεγγίσω κριτικά και τις δύο περιόδους, για τις οποίες θεωρώ ότι - επί ημερών των μακαριστών Αρχιεπισκόπων Ιερωνύμου και Σεραφείμ, τη μνήμη των οποίων τιμώ - διεπράχθησαν μεγάλα λάθη τα οποία εξέθεσαν τη (διοικούσα) Εκκλησία τόσο στα μάτια, όσο και στις ψυχές του ελληνικού λαού.

 Σκοπός του άρθρου μου δεν υπήρξε η πρόθεση να «δικάσω» – πολλώ δε μάλλον να «καταδικάσω» - την Εκκλησία και τους εκπροσώπους της για τις πράξεις ή τις παραλείψεις τους στη περίοδο της δικτατορίας των συνταγματαρχών, αλλά να προσεγγίσω ιστορικά και νομοκανονολογικά το θέμα και να καταθέσω στοιχεία που θέτουν το ζήτημα, όσο τούτο είναι εφικτό στην έκταση ένός άρθρου, στις πραγματικές του διαστάσεις, ως συμβολή στον προβληματισμό για τις συνθήκες κάτω από τις οποίες διαμορφώθηκε η περιπετειώδης αυτή σχέση Εκκλησίας και Πολιτείας στη διάρκεια της Επταετίας και για τις επιπτώσεις που προκάλεσε στο εκκλησιαστικό και ευρύτερα στο κοινωνικό σώμα. Αναφορικά με το ερώτημά σας «από ποιόν να ζητήσει συγγνώμη η Εκκλησία;», το οποίο μου ετέθη και από άλλους, σας απαντώ ότι, προσωπικά, θα με ικανοποιούσε μια απλή δήλωση – διακήρυξη της Ιεράς Συνόδου δια της οποίας θα κατεδικάζετο κάθε μορφή υποταγής της Εκκλησίας στη Πολιτεία και δη σε δικτατορικά καθεστώτα, μέσω των οποίων τη κάθε συνταγματική εκτροπή ακολουθεί - ενίοτε συνεργούσης και της διοικήσεως του εκκλησιαστικού θεσμού - η κατάλυση του φύσει δημοκρατικού / συνοδικού πολιτεύματος της Εκκλησίας μας. Μια τέτοια δήλωση θα αποτελούσε, κατά τη γνώμη μου, την έκφραση όχι της οιασδήποτε πολιτικής θέσεως αλλά της αγιοπνευματικής ταυτότητας του ήθους περί την ελευθερίαν που οφείλει να κομίζει διαρκώς η ποιμαίνουσα Εκκλησία μας στο διάβα της ιστορίας.

Μαζί με τις παραπάνω σκέψεις μου δεχθείτε παρακαλώ κ. Τελεβάντο και τις ευχές μου για Καλή Μεγαλοβδομάδα και Καλή Ανάσταση!

 Χάρης Ανδρεόπουλος.