Η ΛΑΝΘΑΝΟΥΣΑ "ΓΛΩΣΣΑ"

ΔΥΟ ΣΥΝΤΟΜΑ ΣΧΟΛΙΑ ΠΑΝΩ ΣΤΟ ΘΕΜΑ

ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΗΣ

(Εξ ἀφορμῆς της συνεντεύξεως του Σεβασμιότατου Μητροπολίτη νέας Σμύρνης κ. Συμεών)

Του π. Αθανάσιου Λαγουρού

==============

1. Ἐτέθη σὲ νέους κληρικοὺς νὰ ἐκφράσουν πῶς κατανοοῦν καί νά ἐξηγήσουν δύο συχνότατες λέξεις τῆς Λατρείας: “παράσχου” καὶ “ἀντιλαβοῦ”. «Μὲ λίγη ὑποβοήθηση λίγο - πολὺ βρήκαμε ἄκρη. Τί εἶναι ὡς ρηματικοί τύποι καὶ κατὰ δεύτερο λόγο ποιό εἶναι τὸ ἐννοιολογικὸ φορτίο, τὸ ὁποῖο ἔχουν οἱ συγκεκριμένες λέξεις στὰ αἰτήματα μέσα στὴν θεία Λατρεία. Ἕνα τέταρτο ἀφιερώσαμε γι’ αὐτὸ τὸ πράγμα. Ἀντιλαμβάνεστε, ἂν γι’ αὐτὲς τὶς δύο λέξεις, ποὺ ἀκοῦμε συχνά-πυκνά στὴν διάρκεια τῆς Θείας Λειτουργίας, χρειάζεται μιὰ τέτοια προσπάθεια, τί μποροῦμε νὰ ποῦμε γιὰ τὸ σύνολο τῆς Θείας Λειτουργίας, τῆς ὑμνογραφίας, τῶν ἄλλων Ἀκολουθιῶν».

ΣΧΟΛΙΟ: Ἡ συγκεκριμένη τοποθέτηση εἶναι πολὺ βοηθητικὴ ἐπὶ τοῦ θέματος τῶν «λειτουργικῶν μεταφράσεων». Πράγματι, ὅπως ἐπανειλημμένως ἔχει τονισθεῖ, ὁ πυρήνας τοῦ προβλήματος δὲν εἶναι ἡ «μετάφραση» ἀλλὰ ἡ ἐξήγηση καὶ ἑρμηνεία. Ὅταν ἀφιερώνεις ἕνα τέταρτο τῆς ὥρας σὲ μορφωμένους ἀνθρώπους γιὰ νὰ τοὺς ἐξηγήσεις τί σημαίνει “παράσχου” καὶ “ἀντιλαβοῦ”, ΔΕΝ ΜΕΤΑΦΡΑΖΕΙΣ ἀλλὰ ΕΡΜΗΝΕΥΕΙΣ καὶ ἐξηγεῖς. Συνεπῶς, ἡ ἀναγκαία καὶ λανθάνουσα «ὑποβοήθηση» δὲν εἶναι ἡ στεγνὴ «μετάφραση» ἀλλὰ ἡ ἑρμηνεία.

*****

2. Ἐπίσης ὑπεστηρίχθη ὅτι: «Ἐὰν θὰ δείχναμε δύο κείμενα, τὸ ἕνα στὴν ἀρχαία ἑλληνικὴ καὶ τὸ ἄλλο στὴν ἀγγλικὴ σὲ ἕνα σημερινὸ παιδί, μαθητή γυμνασίου, λυκείου, εὐκολότερα κατανοεῖ καὶ μεταφράζει τὸ κείμενο ἀπὸ τὴν ἀγγλικὴ γλῶσσα παρὰ ἀπὸ τὰ ἀρχαῖα, ποὺ εἶναι, ὑποτίθεται (!), ἡ μητρικὴ γλῶσσα μας».

ΣΧΟΛΙΟ: Στὴν διατύπωση αὐτὴ διακρίνεται ἕνας ἀπροσδόκητος καὶ λανθάνων “πραγματισμός”, ὁ ὁποῖος μὲ τὴν σειρά του, κατὰ λογικὴ συνέπεια, προκαλεῖ ἕνα ἐξ ἴσου πραγματιστικὸ ἐρώτημα: Μήπως τελικῶς ἀντί τῆς ἔριδος περὶ τὴν χρήση «μεταφρασμένων» στὴν νεοελληνικὴ γλῶσσα λειτουργικῶν κειμένων καὶ δεδομένου ὅτι τὰ παιδιὰ ξέρουν καὶ καταλαβαίνουν καλύτερα τ᾽ ἀγγλικά (ἄλλωστε αὐτό προσπαθεῖ παντοιοτρόπως νά ἐξηγήσει ἀπὸ τὴν πλευρά της καί ἡ κ. Διαμαντοπούλου τοῦ Διαβίου) θὰ ἦταν καλύτερα νά πραγματοποιηθεῖ μιὰ ὑπέρβαση ποιμαντικοῦ ρεαλισμοῦ καὶ νὰ μεταφρασθοῦν κατ᾽εὐθείαν στὰ ἀγγλικά; Μήπως θὰ πρόκειται γιὰ ἕνα πραγματικὸ ἄνοιγμα στὸ μέλλον;

ΠΗΓΗ:

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ