Η ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΠΟΥ ΕΚΦΡΑΖΕΙ ΤΗΝ ΕΝ ΑΓΙΩ ΠΝΕΥΜΑΤΙ ΖΩΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΔΕΝ ΠΛΑΝΑΤΑΙ

Η ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΠΟΥ ΕΚΦΡΑΖΕΙ ΤΗΝ ΕΝ ΑΓΙΩ ΠΝΕΥΜΑΤΙ ΖΩΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΔΕΝ ΠΛΑΝΑΤΑΙ

(Σχόλιο σε αναφορά του κ. Βλάσιου Φειδά)

Του Β. Χαραλάμπους, θεολόγου

=====

Στην πρόσφατη Σεμιναριακή Διάλεξη του ομότιμου Καθηγητή κ. Βλάσιου Φειδά, που πραγματοποιήθηκε στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, στις 22/12/2016, με θέμα ‘’Η εκκλησιολογία της Ορθοδόξου Εκκλησίας σύμφωνα με τις αποφάσεις της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου’’, μεταξύ άλλων ανέφερε ότι «η θεολογία μπορεί να πλανάται, η Εκκλησία όμως ποτέ».

Εξαρτάται τι εννοεί ο κ. Βλάσιος Φειδάς, με την αναφορά στη θεολογία. Αν εννοεί την λεγόμενη μετα-πατερική θεολογία και την θεολογία η οποία μετριέται πρωτίστως από το πλήθος των πανεπιστημιακών περγαμηνών και τιμητικών οφφικίων, σαφώς και έχει δίκαιο, καθότι αυτά δεν είναι κριτήρια αληθινής και απλανούς θεολογίας.

Αν η θεολογία δεν είναι σύμφωνη με την Πατερική διδασκαλία και είναι μετα-πατερική και νεωτερίζουσα, σαφώς έχει δίκαιο ο κ. Βλάσιος Φειδάς. Ή όταν κανείς διακρίνει την θεολογία από την Πατερική Παράδοση και την εν Αγίω Πνεύματι ζωή της Εκκλησίας, σαφώς και δεν θα εννοεί τη θεολογική έκφραση της Εκκλησίας. 

Η θεολογία που εκφράζει την εν Αγίω Πνεύματι ζωή της Εκκλησίας, δεν μπορεί να πλανάται. Ένας ακόμα λόγος που δεν μπορούμε να ομιλούμε για Μετα-πατερική θεολογία, αλλά για Πατερική θεολογία, την εκφράζουσα την Αγίω Πνεύματι ζωή της Εκκλησίας. Αυτή θεολογία δεν μπορεί να πλανάται. 

Η θεολογία στην υποστηρικτική αυτή φράση για τη Σύνοδο της Κρήτης, παρουσιάζεται ως εξωεκκλησιαστικό χάρισμα. Η θεολογία είναι έκφραση της Εκκλησιαστικής εμπειρίας. «Πάντα μεν τα χαρίσματα του Θεού ημών καλά λίαν και πάσης αγαθότητος περιεκτικά, ουδέν δε ούτως ημών αναφλέγει και κινεί την καρδίαν εις την αγάπην της αυτού αγαθότητος ως η θεολογία» (κεφ.ξζ΄), αναφέρει ο Άγιος Διάδοχος Φωτικής.

Η θεολογία η οποία εδράζεται στην Πατερική θεολογία, παραθέτουσα όσα παραλάβαμε από τους Αγίους Πατέρες της Εκκλησίας μας δεν πλανάται. Ίσως η υπερβολική προσπάθεια για τη προβολή και των θέσεων που έχουν αμφισβητηθεί από τα κείμενα της Συνόδου της Κρήτης (με προεξάρχουσα την καταπελτώδη ανακοίνωση του Πατριαρχείου Βουλγαρίας), οδήγησαν σε τέτοια αναφορά. Όπως επίσης και ο τονισμός ‘’η Εκκλησία όμως ποτέ’’ τις αποφάσεις της Συνόδου της Κρήτης αποσκοπούσε να ισχυροποιήσει, ωσάν να είναι τετελεσμένο γεγονός η αποδοχή της Συνόδου αυτής από το πλήρωμα της Εκκλησίας. Η θεολογία λοιπόν που εκφράζει την εν Αγίω Πνεύματι ζωή της Εκκλησίας, δεν μπορεί να πλανάται.

«Θεολόγος υπ’ αυτών των λογίων του Θεού καθηδυνόμενος την ψυχήν και διαπυρούμενοςτοις της απαθείας προβάλλει μετά καιρούς πλάτεσιν. ‘’Τα λόγια γαρ, φησίν, Κυρίου λόγια αγνά, αργύριον πεπυρωμένον, δοκίμιον τη γη’’. Ο δε γνωστικός εκ της κατά την ενέργειαν πείρας βεβαιούμενος επάνω τω παθών γίνεται· γεύεται δε και ο θεολόγος, είπερ ταπεινότερον εαυτόν διαθοίτο, της πείρας της γνωστικής και ο γνωστικός, είπερ άπταιστον το διακριτικόν της ψυχής έχει μέρος, της θεωρητικής προς ολίγον αρετής. Τα γαρ δύο ου συμβαίνει εκάστω εξ ολοκλήρου παραγίγνεσθαι χαρίσματα, ίνα των αμφοτέρων θαυμαζόντων, εις ο έκαστος εκάστου περιττεύει, η ταπεινοφροσύνη εν αυτοίς μετά ζήλου δικαιοσύνης πλειονάζη. Δια τούτο ο Απόστολος λέγει ‘’Ω μεν γαρ δια του πνεύματος δίδοται λόγος σοφίας, άλλω δε λόγος γνώσεως κατά το αυτό πνεύμα’’» (κεφ. οβ΄), αναφέρει ο  Άγιος Διάδοχος Φωτικής. Αυτή η θεολογία εκφράζει την Αγιοπνευματική εμπειρία της Εκκλησίας και ως εκ τούτου είναι απλανής.