ΣΕΡ ΣΤΗΒΕΝ ΡΑΝΣΙΜΑΝ

ΣΕΡ ΣΤΗΒΕΝ ΡΑΝΣΙΜΑΝ

==========

Ὁ ἱστορικός, συγγραφέας, ἀκούραστος περιηγητής καί σαγηνευτικός ἀφηγητής σέρ Στήβεν Ράνσιμαν γεννήθηκε στίς 7 Ἰουλίου τοῦ 1903 στή Βόρεια Ἀγγλία καί ἔζησε 97 χρόνια, γιά νά συνδεθεῖ καί νά ἀγαπήσει ὅσοι λίγοι τή χώρα μας.

Μία ἀπό τίς πρῶτες εἰκόνες, πού θυμᾶται, ἦταν, ὅταν εἶδε ἀπό τή θαλαμηγό τοῦ παπποῦ του, τόν βράχο τῆς Μονεμβασιᾶς νά ἀναδύεται ἀπό τή θάλασσα μέ τό βυζαντινό κάστρο στήν κορυφή του. Ἦταν τότε 21 ἐτῶν, σπουδαστής στό Κέιμπριτζ, ἤδη γνώστης τῆς ἑλληνικῆς, τήν ὁποία διδάχθηκε ἀπό τήν ἡλικία τῶν ἑπτά χρόνων καί ἀφοῦ εἶχε μάθει γαλλικά καί λατινικά. Ὁ γιός τῶν Φιλελεύθερων νομικῶν μέ ἔντονη πολιτική δραστηριότητα (οἱ γονεῖς του ἦταν τό πρῶτο ζευγάρι πού κάθισε μαζί στή Βουλή τῶν Κοινοτήτων) σέ καμιά περίπτωση δέν ἦταν ἕνα συνηθισμένο ἀγόρι. Γλωσσομαθής, γοητευτικός, μέ κοινωνικές γνωριμίες, ὁ νεαρός Στίβεν γινόταν τό ἐπίκεντρο τῆς προσοχῆς κάθε συντροφιᾶς. Προτοῦ κλείσει τά 30 του χρόνια ἦταν ἤδη καθηγητής Πανεπιστημίου στό Κέιμπριτζ ὡς βυζαντινολόγος. Ἡ καρδιά του ὅμως ἦταν στά ταξίδια καί στήν ἔρευνα, ὡς «περιπλανώμενος λόγιος».

Ἀρχίζει τά ταξίδια σέ ὅλο τόν κόσμο, σέ μία ἐποχή πού ὁ τουρισμός δέν ἔχει ἀκόμη ἐφευρεθεῖ καί συναντᾶ ἀνθρώπους μυθικούς: ἀπό τόν Ἐλευθέριο Βενιζέλο ὡς τόν Πού Γί, τόν τελευταῖο αὐτοκράτορα τῆς Κίνας. Ὅταν ξεσπᾶ ὁ Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, τοποθετεῖται ἀκόλουθος Τύπου στή Σόφια, φυγαδεύεται ἐν συνεχείᾳ στό Κάιρο, μεταβαίνει στά Ἱεροσόλυμα καί ὕστερα ἀπό πρόσκληση τῆς Τουρκίας πηγαίνει στήν Κωνσταντινούπολη. Σέ συνέντευξή του στό «Βῆμα» τό 1997 διηγήθηκε, πῶς βρέθηκε στήν πόλη τῶν μελετῶν του. «Ὁ πρόεδρος Ἰνονού περπατοῦσε στήν πόλη καί ρωτοῦσε γιά διάφορα κτίρια, πού ἔβλεπε, καί οὐδείς γνώριζε νά τοῦ πεῖ τίποτε περισσότερο πέραν τοῦ ὅτι ἦταν Βυζαντινά. Πρόσταξε, λοιπόν, νά τοῦ βροῦν ἀμέσως ἕναν καθηγητή. Ὁ ἄγγλος πρόξενος στήν Τουρκία ἔτυχε νά εἶναι μαθητής μου καί ἔτσι βρέθηκα νά ὀργανώσω ἕδρα Βυζαντινῶν Σπουδῶν στό Πανεπιστήμιο τῆς Κωνσταντινούπολης».

Τρία χρόνια ἀπό τό 1942 ὡς τό 1945 ὁ Στήβεν Ράνσιμαν διδάσκει στό λίκνο τοῦ μεσαιωνικοῦ ἑλληνισμοῦ Βυζαντινή Ἱστορία καί Τέχνη. Τό 1945 ἔρχεται στήν Ἑλλάδα, γιά νά διευθύνει δύο χρόνια τό Βρετανικό Συμβούλιο καί νά γνωρίσει, μεταξύ ἄλλων, τόν Γιῶργο Σεφέρη, τόν Ἄγγελο Σικελιανό καί τόν Δημήτρη Χόρν.

Ὁ Στῆβεν Ράνσιμαν χρίζεται ἱππότης τό 1958 ἀπό τή βασίλισσα Ἐλισάβετ καί δίνει διαλέξεις σέ ὅλα τά μεγάλα πανεπιστημιακά ἱδρύματα τοῦ κόσμου. Ὅσοι εἶχαν τήν τύχη νά τόν ἀκούσουν, συμφωνοῦν ὅτι ἦταν ἕνας ἀξέχαστος ὁμιλητής, ὅπως γιά παράδειγμα ὅταν διηγοῦνταν μέ μελαγχολία ἀλλά καί σπαραγμό τίς τελευταῖες στιγμές μίας χιλιόχρονης αὐτοκρατορίας, καταδικασμένης νά χαθεῖ, ἀλλά πολύ περήφανης γιά νά παραδοθεῖ.

Συνεργάζεται ἐπίσης μέ τό Βρετανικό Μουσεῖο, τό Μουσεῖο Βικτόρια καί Ἄλμπερτ, τή βιβλιοθήκη τοῦ Λονδίνου καί τιμᾶται μέ πολυάριθμα πανεπιστημιακά διπλώματα, ἐνῶ καί ἡ Ἑλλάδα τοῦ ἀναγνωρίζει τή συμβολή του στή μετάδοση μίας εἰκόνας θετικῆς γιά τήν ἀπό πολλούς παραγνωρισμένη περίοδο τῆς ἑλληνικῆς ἱστορίας: ὁ ἴδιος ἔχει τιμηθεῖ μέ τό χρυσό μετάλλιο τῆς πόλης τῶν Ἀθηνῶν (1990), δρόμοι στόν Μυστρᾶ καί στή Μονεμβασιά φέρουν τό ὄνομά του, ἐνῶ στήν ἀπονομή τῶν βραβείων Ὠνάση τό 1997 ὁ σέρ Στήβεν Ράνσιμαν μοιράζεται τό βραβεῖο γιά τόν Πολιτισμό μέ τήν κυρία Ντόλυ Γουλανδρή. Καί μέ μία κίνηση συμβολική διαθέτει τό χρηματικό ἔπαθλο, πού τό συνοδεύει, γιά τήν ἀναστήλωση τοῦ βυζαντινοῦ πύργου τοῦ Πρωτάτου στό Ἅγιον Ὅρος.

Ὁ «προπαγανδιστής» αὐτοῦ του κομβικοῦ μέρους τῆς ἱστορίας μας ἦταν πολυγραφότατος. Τήν ἐκπληκτική μονογραφία του γιά τόν «Αὐτοκράτορα Ρωμανό Λεκαπηνό καί τή βασιλεία του» (1929) ἀκολούθησαν, μεταξύ ἄλλων, «Τό πρῶτο βουλγαρικό κράτος» (1930), «Βυζαντινός πολιτισμός» (1993) καί ἡ τρίτομη «Ἱστορία τῶν Σταυροφοριῶν» (1951, 1954), τό γνωστότερο ἔργο του, πού ἄλλαξε τήν ἀντίληψη τοῦ δυτικοῦ κόσμου γιά τίς Σταυροφορίες, κλίνοντας «σαφῶς πρός τήν πλευρά τοῦ Βυζαντίου ἔναντι τῆς μισαλλοδοξίας καί τοῦ πλιάτσικου στό ὁποῖο ἐπιδιδόταν ἡ Δύση», ὅπως ἔγραψε ἡ ἐφημερίδα «The Times». Σημαντικά ἔργα του ἐπίσης εἶναι «Ἡ Ἅλωση τῆς Κωνσταντινουπόλεως» (1965), «Βυζαντινή θεοκρατία» (1977) καί ἄλλα.

Ὁ σέρ Στήβεν Ράνσιμαν ἔφυγε πλήρης ἡμερῶν τό φθινόπωρο τοῦ 2000. Ἡ ζωή του κύλησε περίπου ὅπως ὁ ἴδιος ὅρισε τήν ἱστορία. «Δέν εἶναι μία σειρά λιμνοῦλες μέ στάσιμα νερά, ἀλλά ἕνας ποταμός πού τρέχει ἀσταμάτητα καί ὁρμητικά».

ΠΗΓΗ:

Ενωμένη Ρωμηοσύνη