ΣΧΟΛΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΣΕΒ. ΒΟΛΟΚΟΛΑΜΣΚ

ΣΧΟΛΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΣΕΒ. ΒΟΛΟΚΟΛΑΜΣΚ

Του Παναγιώτη Τελεβάντου

========

Ο Σεβ. Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ κ. Ιλαρίωνας, Πρόεδρος του Τμήματος Εξωτερικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Ρωσίας, παρεχώρησε συνέντευξη στην εφημερίδα National Catholic Register στην οποία αναφέρθηκε στη σημασία της μέλλουσας να συνέλθει το 2016 Αγίας και Μεγάλης Συνόδου, στην κατάσταση στην Ουκρανία, καθώς και στις σχέσεις Ορθοδόξων και Παπικών.

Στη συνέντευξη αυτή ο Σεβ. Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνας καθιστά σαφές ότι δύο ουσιαστικά προβλήματα υπάρχουν στις σχέσεις Ορθοδοξίας και Παπισμού.

1.) Το πρωτείον, και 

2.) Η Ουνία.

Ως εάν η διδασκαλία για το Filioque, την κτιστή χάρη, το καθαρτήριο πυρ, τα Μαριολογικά δόγματα, ο Παποκαισαρισμός κτλ. είναι θέματα που μπορούν καθ' οιονδήποτε τρόπο να παραβλεφθούν στο διάλογο με τους Παπικούς.

Στη συνέντευξη αυτή ο Σεβ. κ. Ιλαρίωνας αποκαλεί το Βατικανό “Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία”, θεωρεί ότι έχει έγκυρα μυστήρια -ουδόλως εκπλησσόμεθα φυσικά γι’ αυτό αφού η Εκκλησία της Ρωσίας υπέγραψε την προδοτική για την Ορθοδοξία Συμφωνία του Μπαλαμάντ- και διευκρίνισε ότι ελπίζει ότι μπορεί να πραγματοποιηθεί η συνάντηση του Πάπα Φραγκίσκου με τον Πατριάρχη Κύριλλο. Οσο για πρόσκληση του Πάπα Φραγκίσκου στη Ρωσία θεωρεί ότι υπό τις παρούσες συνθήκες είναι πολύ απομακρυσμένο ενδεχόμενο.

Το πιο ανησυχητικό είναι ότι θεωρεί ότι η συνεργασία της Ορθοδοξίας με το Βατικανό, άλλες Ομολογίες -ακόμη και με αλλόθρησκους- όσον αφορά τις “χριστιανικές αξίες,” είναι ζωτικής σημασίας στην εκκοσμικευμένη κοινωνία που ζούμε και πρέπει να συνεχιστεί.

Δεν έχουμε κανένα πρόβλημα φυσικά να συνεργάζεται η Εκκλησία με κάθε θρησκευτικό -ή και κοσμικό ακόμη οργανισμό- για να γίνει κάτι καλό στην κοινωνία λ.χ. να σταματήσει το εμπόριο της λευκής σαρκός ή για να προστατευθούν  ανυπεράσπιστοι άνθρωποι που γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης. 

Με δύο όμως προυποθέσεις. Δεν θα παραβιάζονται οι Ιεροί Κανόνες της Εκκλησίας με συμπροσευχές και δεν θα γίνονται κοινές ποιμαντικές παραστάσεις ή άλλης φύσεως οικουμενιστικές ασχημίες, ώστε να εμπεδώνεται ο “λαικός οικουμενισμός”. 

Η προάσπιση των λεγόμενων "χριστιανικών αξιών" συνιστά -κατά την άποψη μου- την Αχίλλειο πτέρνα της τακτικής της Εκκλησίας της Ρωσίας. 

Οι “αξίες” ή “χριστιανικές αξίες” ή “Ευρωπαικές αξίες” λανσάρονται μετά επιτάσεως τον τελευταίο καιρό ως “η τελευταία λέξη της μόδας” -κατά τη λαική έκφραση- χωρίς όμως στην πραγματικότητα να έχουν αξιολογηθεί θεολογικά.

Ο όρος “αξίες” είναι άγνωστος στην Αγία Γραφή, στην Πατερική Γραμματεία και στην ορολογία των Συνόδων.

Είναι όρος που εισήλθε στη θεολογική γλώσσα από τον Γερμανικό ιδεαλισμό. Στην Ελλάδα έγινε ουσιαστικά γνωστός εξαιτίας του μ. Αλ. Τσιριντάνη και των επιγόνων του.

Πολύ ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι ο όρος εισήλθε ακόμη και στην Εγκύκλιο της Σύναξης των Προκαθημένων στο Φανάρι.

Η συντακτική επιτροπή του κειμένου, όπως μας πληροφορούν όσοι έζησαν το παρασκήνιο της Σύναξης, ήταν βασικά ο Μακαριότατος Αλβανίας, ο Σεβ. Περγάμου και ο Σεβ. Βολοκολάμσκ.

Ουδείς εκπλήττεται επειδή ο Μακαριότατος Αλβανίας δεν έχει αντίρρηση να χρησιμοποιηθεί αυτός ο όρος αφού είναι γνωστό το περιβάλλον από το οποίο προήλθε.

Ξενίζει όμως ιδιαίτερα η συγκατάθεση του Σεβ. Περγάμου να υιοθετηθεί ο όρος -στην Εγκύκλιο μάλιστα των Προκαθημένων της Ορθοδοξίας-, επειδή ο Σεβ. Περγάμου knows better than that!

Αλλά γιατί ο Σεβ. Βολοκολάμσκ δεν έχει πρόβλημα αλλά αντιθέτως χρησιμοποιεί τον όρο ασμένως ευκαίρως-ακαίρως;

Οχι βέβαια επειδή στερείται θεολογικής παιδείας. Το αντίθετο.

Ο Σεβ. Βολοκολάμσκ έχει σπάνια Ακαδημαική θεολογική μόρφωση και είναι κάτοχος πολύ αξιόλογης θύραθεν παιδείας. Και το πιο σημαντικό, κατά την άποψή μου, και κάτι που σπάνια απαντάται, γνωρίζει πού αρχίζουν τα όρια της μιας και πού τελειώνουν τα όρια της άλλης.

Τότε γιατί χρησιμοποιεί αυτόν τον παντελώς αδόκιμο θεολογικά όρο;

Ο Σεβ. Βολοκολάσμκ στη θεωρία είναι μόνον Πρόεδρος του Τμήματος Εξωτερικών Υποθέσεων της Εκκλησίας της Ρωσίας. Στην πραγματικότητα όμως είναι ένα είδος άτυπου υφυπουργού εξωτερικών της Ρωσίας.

Με αυτή του την ιδιότητα, λοιπόν, υλοποιεί την εξωτερική πολιτική της Ρωσίας σε εκκλησιαστικά θέματα.

Η Ρωσική ηγεσία και ο Πρόεδρος Πούτιν -άσχετα με την προσωπική τους σχέση με τον Θεό- δεν ενδιαφέρονται για θεολογικά θέματα, όπως δεν ενδιαφέρεται καμιά πολιτική ηγεσία γι’ αυτά τα θέματα.

Απλά στο πρόσωπο της Εκκλησίας όλες οι κυβερνήσεις όλων των χωρών του κόσμου βλέπουν ένα εταίρο ή ένα αντίπαλο στην πολιτική τους.

Ο πρόεδρος Πούτιν ενδιαφέρεται ιδιαίτερα να διατηρήσει σε ισχύ την συμμαχία με την Εκκλησία της Ρωσίας επειδή την θεωρεί ισχυρό εταίρο για να κρατήσει τη χώρα του μακριά από το καταλυτικό για την κοινωνία πνεύμα του φιλελευθερισμού που έπληξε τις Δυτικές κοινωνίες. Ενδιαφέρεται, επίσης, με τη βοήθεια της Εκκλησίας της Ρωσίας, να τιθασσεύσει την απειλή του Ισλάμ.

Αξίζει επίσης ιδιαίτερης προσοχής ότι το Βατικανό -ειδικά τώρα με τον Πάπα Φραγκίσκο-, δεν ενδιαφέρεται τόσο για την έκβαση του θεολογικού διαλόγου Ορθοδοξίας και Παπισμού - επειδή ίσως γνωρίζει ότι δεν μπορεί να τελεσφορήσει-, αλλά πρωτίστως για την υπεράσπιση των Ευρωπαικών χριστιανικών "αξιών" (valores). Μέσα σ' αυτό το πνεύμα μπορούμε να κατανοήσουμε καλύτερα γιατί ο Ρώσος Πρόεδρος τον επισκέφθηκε ήδη δύο φορές. 

Ενδιαφέρεται, λοιπόν, για τις “αξίες” η Ρωσική ηγεσία και γι' αυτό τις προωθεί ο Σεβ. Βολοκολάμσκ και η Εκκλησία της Ρωσίας.

Η συμμαχία αυτή φυσικά δεν εξυπηρετεί μόνον τη Ρωσική πολιτική αλλά και την Εκκλησία της Ρωσίας, η οποία στο πρόσωπο της σημερινής πολιτικής ηγεσίας, βρήκε ένα ισχυρό προστάτη και στο εσωτερικό της μεγάλης αυτής χώρας, αλλά και στο εξωτερικό.

Δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα η Πολιτεία και η Εκκλησία να συνεργάζονται για το καλό του έθνους. Αντίθετα είναι ευκταίο να συμβαίνει αυτό. Αρκεί οι ηγέτες της Εκκλησίας να έχουν πάντοτε υπόψη τους ότι οι χριστιανοί προσβλέπουν προς τον Κύριο, τηρούν τον αιώνιο νόμο του Ευαγγελίου και αυτόν έχουν ως γνώμονα και πυξίδα τους και όχι τις μεταβαλλόμενες “αξίες" και πολιτικές σκοπιμότητες του κόσμου τούτου.