ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΑΝΑΣΚΕΥΑΖΕΙ Η ΑΥΤΟΚΑΛΟΥΜΕΝΗ “ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΟΜΑΔΑ ΔΟΓΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ” ΤΑ ΔΟΓΜΑΤΙΚΑ ΛΑΘΗ ΤΟΥ π. ΙΩΣΗΦ ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΝΟΥ;

ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΑΝΑΣΚΕΥΑΖΕΙ Η ΑΥΤΟΚΑΛΟΥΜΕΝΗ “ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΟΜΑΔΑ ΔΟΓΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ” ΤΑ ΔΟΓΜΑΤΙΚΑ ΛΑΘΗ ΤΟΥ π. ΙΩΣΗΦ ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΝΟΥ;

(Απαρχή ας είναι οι θέσεις του που παραπέμπουν στο ανσέλμειο σωτηριολογικό πρότυπο)

Του θεολόγου κ. Β. Χαραλάμπους

======

Παρατηρήσαμε στην ιστοσελίδα της αυτοκαλούμενης “Ορθόδοξης ομάδας δογματικής έρευνας”, ότι υπερπροβάλλει τον π. Ιωσήφ Βατοπαιδινό (τον αγαπημένο τους όπως τον καλούν), ενώ ταυτόχρονα μειώνει απαράδεκτα τον νυν Αρχιεπίσκοπο Κύπρου. Στο παρόν κείμενο θα γίνει αναφορά στο πρόβηγμα που δημιουργείται με την αδιάκριτη υπερπροβολή του π. Ιωσήφ Βατοπαιδινού. Υπερπροβάλλοντας τον π. Ιωσήφ Βατοπαιδινό, δυστυχώς δολωματοποιούν τα δογματικά του λάθη. 

Απαρχή, λοιπόν, ας είναι η ανασκευή των θέσεων του π. Ιωσήφ Βατοπαιδινού, που παραπέμπουν στο ανσέλμειο σωτηριολογικό πρότυπο. Δύσκολο εγχείρημα, αλλ’ η ονομασία που διάλεξαν “Ορθόδοξη ομάδα δογματικής έρευνας”, καταδεικνύει δογματική συνέπεια και ακρίβεια. Ο ζήλος λοιπόν για την αλήθεια, υποδεικνύει το αρχαίο ρητό «Φίλος μεν Πλάτων, φιλτάτη δε αλήθεια».

Ας παρατηρήσουν οι διαχειριστές του ιστολογίου “Ορθόδοξη ομάδα δογματικής έρευνας”, το βίντεο  το οποίο τιτλοφορείται «Γέροντας Ιωσήφ 3ος Παγκόσμιος Πόλεμος είναι κοντά», μεταξύ άλλων αναφέρει «…λέει εις την τελευταία  του προσευχή πριν ανεβεί στον Γολγοθά, στο παγκόσμιο λογιστήριο, να πληρώσει την πανανθρώπινο ενοχή…».

Ας παρατηρήσουν το βίντεο που τιτλοφορείται Ιωσήφ Βατοπαιδινός-Χριστός Σωτήρας 1, όπου αναφέρει «αυτήν την πεπτωκυίαν φύσιν την ανθρωπίνην, που την κατάστρεψε ο ίδιος ο άνθρωπος, έρχεται ο ίδιος ιδιοχείρως (ο Χριστός) γίνεται άνθρωπος και έτσι να πληρώσει το τίμημα της ενοχής και να διδάξει τον τρόπο της επιστροφής…μυστήρια μυστηρίων…». 

Ας παρατηρήσουν το βίντεο το οποίο τιτλοφορείται «Γέροντας Ιωσήφ Βατοπαιδινός  μέρος 1ο», αναφέρει μεταξύ άλλων «…γιατί εκατέβηκε ο Θεός ίδιος εδώ και επλήρωσε με το αίμα του τη δική μας ενοχή και μας υπέδειξε τον τρόπο της επιστροφής…». Αν υπερβούν την οποιαδήποτε προσωποληψία θα διαπιστώσουν ότι οι λόγοι αυτοί παραπέμπουν στην δυτική σωτηριολογία, όπου κυριαρχεί η δικαιϊκή έννοια της σωτηρίας.

Αυτά δεν αποτελούν απλά ατυχείς εκφράσεις, αλλά λανθασμένες θέσεις. Κατ’ επέκταση παραπέμπουν στην ανσέλμεια σωτηριολογική θεώρηση, περί αναγκαιότητας εξόφλησης της ενοχής. Η θέση του Ανσέλμου Καντερβουρίας (1033-1109) περί κληρονομικής ενοχής εξαιτίας του προπατορικού αμαρτήματος και η ως εκ τούτου συνεπαγόμενη αναγκαιότητα εξόφλησης της ενοχής για την αμαρτία του ανθρώπου, με την περί ικανοποιήσεως της θείας δικαιοσύνης (satisfactio), καταρρίπτεται από την Ορθόδοξη διδασκαλία.

Ας ανατρέξουν οι διαχειριστές του ιστολογίου “Ορθόδοξη ομάδα δογματικής έρευνας”, στο σύγγραμμα του καθηγητού Δογματικής κ. Δ. Τσελλεγίδη, «Η ικανοποίηση της θείας δικαιοσύνης κατά τον Άνσελμο Καντερβουρίας – Θεολογική προσέγγιση από Ορθόδοξη άποψη», ο οποίος αναφέρει: «Με την προσφιλή μέθοδο του «sola ratione»* ο Aνσελμος επιχειρεί να αποδείξει ότι η ενανθρώπηση επιβαλλόταν να γίνει για τρεις θεολογικούς λόγους που είναι οι εξής: α) η αναγκαιότητα αποκαταστάσεως της ανθρωπίνης φύσεως, β) η αναγκαιότητα εξοφλήσεως της ενοχής για την αμαρτία του ανθρώπου, και γ) η ανικανότητα του ανθρώπου για την εξόφληση της ενοχής».  

Την Ορθόδοξη άποψη ο καθηγητής Δ. Τσελλεγίδης, καταθέτει στο προαναφερθέν σύγγραμμά του ως έξής: «Αντίθετα κατά την ορθόδοξη πατερική παράδοση η δικαιοσύνη και η ευσπλαχνία του Θεού βιώνονται και κατανοούνται ως άκτιστες ενέργειες του Τριαδικού Θεού· γι’ αυτό και η σωτηρία θεωρείται ως κατεξοχήν χαρισματικό γεγονός». 

Κανών ακριβείας δεν είναι ο «απλανώς διδάξας» ή κατά τα λόγια του ιδίου του π. Ιωσήφ Βατοπαιδινού ότι «ο  ίδιος ο Θεός Λόγος μας έβαλε μέσα εις τον δρόμο της Πατερικής ορολογίας. Δεν αρνούμαι τίποτα, μας έδωσε την ικανότητα να γράψομε με λεπτομέρεια όλη την Πατερική ορολογία… »  (τα λόγια τούτα είναι παρμένα από βίντεο που έχει αναρτηθεί στο διαδύκτιο και τιτλοφορείται Ι.Μ.Μ. Βατοπαιδίου - Γέρων Ιωσήφ και προβλήθηκε στην εκπομπή Αρχονταρίκι του Καναλιού 4Ε), αλλά η δογματική διδασκαλία της Εκκλησίας μας. Γιατί δεν ανασκευάζουν λοιπόν, οι διαχειριστές του ιστολογίου “Ορθόδοξη ομάδα δογματικής έρευνας”, την περί την περί «εξοφλήσεως της ενοχής», θέση του π. Ιωσήφ Βατοπαιδινού; 

*«sola ratione» - τη μέθοδο με «μόνη τη λογική» που χρησιμοποιεί  ως αποδεικτική μέθοδο ο Aνσελμος Καντερβουρίας.