Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ ΣΤΗΝ ΠΑΝΑΓΙΑ ΤΟΥ ΣΟΥΜΕΛΑ

“ΠΑΝΗΓΥΡΙΖΕΤΩΣΑΝ ΟΙ ΘΕΟΦΡΟΝΕΣ”

Του Οικουμενικού Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίου

===================

Με τα λόγια αυτά, Ιερώτατοι αδελφοί Αρχιερείς, Ευλαβέστατοι λοιποί κληρικοί, Εξοχώτατοι κύριοι βουλευταί, Εντιμολογιώτατοι Άρχοντες του Θρόνου, και ευλογημένα τέκνα της Εκκλησίας, ο Άγιος Κοσμάς ο Μελωδός μας παρακινεί να πανηγυρίσουμε την πάνσεπτον Κοίμησιν και ιεράν εις ουρανούς Μετάστασιν της Παναγίας Θεομήτορος!

«Πανηγυριζέτωσαν οι θεόφρονες»!

Όσοι πιστεύουν εις τον Χριστόν, όσοι προσκυνούν την πανύμνητον Δέσποιναν Μαρίαν ως αληθή Θεοτόκον, όσοι αισθάνονται τέκνα της, κατά την υιοθεσίαν που μας χαρίζει ο Υιός της, ας πανηγυρίζουν σήμερον! Διότι αυτή, η οποία «εν τη Γεννήσει την παρθενίαν εφύλαξε», κατά την σημερινήν Κοίμησίν της δεν εγκατέλειψε τον κόσμον, αλλ’ ως Κυρία του κόσμου και Παντάνασσα, Παντοβασίλισσα - όπως θα έλεγαν οι Τριγλιανοί-, φέρει ενώπιον του Θρόνου του Υιού της όλον τον κόσμον, δεομένη απαύστως υπέρ όλων των ανθρώπων. Εκείνη που είναι ο «κόσμος» του κόσμου, δηλαδή το στολίδι και η ευπρέπεια όλης της Δημιουργίας, γίνεται μεσίτρια του κόσμου προς τον Οικτίρμονα Θεόν, και μεταβιβάζει τον πόνον του κόσμου, την αγωνίαν του κόσμου, τον φόβον του κόσμου, την ανάγκην του κόσμου, αλλά και την ελπίδα και τον πόθον του κόσμου εις τον Σωτήρα του κόσμου, ο Οποίος την τιμά ως Μητέρα Του και επακούει ευχαρίστως των μητρικών πρεσβειών και ικεσιών της! «Πανηγυριζέτωσαν, λοιπόν, οι θεόφρονες», διότι η Παναγία είναι για πάντα δική μας! «Τεμέτερον Παναΐαν τρανέσσαν»!

Αλλά, αγαπητοί παρόντες και όσοι είσθε μαζί μας νοερώς η τηλεοπτικώς αυτήν την στιγμήν, αυτό το «πανηγυριζέτωσαν οι θεόφρονες», του ιερού υμνογράφου εφέτος προσλαμβάνει δια την Μητέρα Εκκλησίαν της Κωνσταντινουπόλεως και τα ανά τον κόσμον ευσεβή τέκνα της νέας διαστάσεις! Μετά από ογδόντα οκτώ έτη ληθάργου και σιωπής, «αητέτς επαραπέτανεν ψηλά σα επουράνια» και ιδού ότι, κατόπιν της αδείας των εντίμων τοπικών αρχών της Τουρκίας, τας οποίας και δια τούτο και επαινούμεν και ευγνωμόνως ευχαριστούμεν, εδώ, εις το όρος Μελά, εις το παλλάδιον της Θεομητορικής ευλαβείας του Πόντου, της Καππαδοκίας, όλης της Μικράς Ασίας, της Νοτίου Ρωσσίας, της Ουκρανίας και των Παραδουναβίων Χωρών, εις την πανίερον Πατριαρχικήν ημών και Σταυροπηγιακήν Μονήν της Υπεραγίας Θεοτόκου της Σουμελιώτισσας, έστω και χωρίς «λαλίαν» από τα τέως «τρανταπέντε σήμαντρα και τα δεκοχτώ καμπάνας» του άσματος, ακούσθηκε και πάλιν γλυκύτατον το «Πεποικιλμένη τη θεία δόξη η ιερά και ευπρεπής, Παρθένε, μνήμη σου»! Ακούσθηκε ξανά το παρήγορον «εν τη Γεννήσει την παρθενίαν εφύλαξας, εν τη Κοιμήσει τον κόσμον ου κατέλιπες, Θεοτόκε»! Τελείται και πάλιν η Θεία Λειτουργία, και μάλιστα Πατριαρχική, του Θεού επιφυλάξαντος εις την ημετέραν Μετριότητα την μεγάλην συγκίνησιν και χαράν, την οποίαν μόνον εις τα όνειρά της είδε μακρά σειρά εκ των αοιδίμων σεβασμίων προκατόχων μας Οικουμενικών Πατριαρχών! «Ίδετε, λαοί και θαυμάσατε! Το όρος γαρ το άγιον και εμφανέστατον Θεού», το Ποντιακόν Θεομητοροσκέπαστον όρος Μελά, και πάλιν, όπως και κατά τους παλαιούς χρόνους της ανθήσεως εδώ της χριστιανικής ευσεβείας και του Μοναχισμού, «εφ’ ύπερθεν αίρεται, ουρανός επίγειος, εν επουρανίω, και αφθάρτω χθονί οικιζόμενος»! (Δ ᾠδὴ Α Κανόνος). Ηνώθη και πάλιν, μετά από εννέα περίπου δεκαετίας, η αγιοτόκος και αγιοτρόφος γη του Πόντου με τον ουρανόν! Άγγελοι και Αρχάγγελοι, Όσιοι και Μάρτυρες και Ιεράρχαι, πνεύματα δικαίων τετελειωμένα, ψυχαί ευσεβώς κεκοιμημένων πατέρων μας αναρίθμητοι, συμπροσεύχονται σήμερον μαζί μας, άδοντες εν ευφροσύνη εξαίσιον ύμνον προς την Αρχοντοδέσποιναν του Πόντου, της Σουμελά την Παναγίαν! Πανηγυρίζουν με έξαλλον χαράν οι Άγιοι Κτήτορες της Μονής Βαρνάβας και Σωφρόνιος, ο Όσιος Χριστοφόρος, οι γείτονες Τίμιος Πρόδρομος του Βαζελώνος, Άγιος Γεώργιος Περιστερεώτας από το Πυργί και Άγιος Ευγένιος της Τραπεζούντος! Σκιρτούν από αγαλλίασιν αι μακάριαι ψυχαί των αοιδίμων Μεγάλων Κομνηνών, Ιωάννου του Β , Αλεξίων Β καὶ Γ , Βασιλείου και Μανουήλ του Γ , ως και των Σκαρλάτου, Στεφάνου και Ιωάννου Υψηλάντου, των μακαριστών Ηγεμόνων των Παραδουναβίων Χωρών, και συμψάλλουν μαζί μας «ωδήν την εξόδιον» εις την Θεομήτορα! Μαζί των, πιστεύομεν ότι θα αισθάνωνται χαράν και ικανοποίησιν και αι ψυχαί των Οθωμανών Σουλτάνων Βαγιαζήτ του Β , Σελήμ του Α καὶ του Β , Μουράτ του Γ , Ιμπραήμ του Α , Μεχμέτ του Δ , Σουλεϊμάν του Β , Μουσταφά του Β καὶ Αχμέτ του Γ , οι οποίοι επίσης ηγάπησαν, υπεστήριξαν, ενίσχυσαν ποικιλοτρόπως και ετίμησαν την Μονήν και τους Μοναχούς αυτής, διότι κάποιο θαύμα τους είχε κάμει η Παναγία, κάποιαν ευεργεσίαν της είχον δεχθή και αυτοί! Έγινε, λοιπόν, και πάλιν η Παναγία Σουμελά κοινόν σημείον αναφοράς όλων μας, και μαζί μας σήμερα, εκτός από τα πλήθη των εξ Ελλάδος, Ρωσσίας, Ουκρανίας και άλλων χωρών προσκυνητών, ευρίσκονται εδώ τόσον ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Ποντόλσκ κ. Τύχων, κομιστής της προς την Μονήν μας μεγάλης ευλαβείας των Ρώσσων αδελφών μας, όσον και ο προτελευταίος ηγούμενος της εν Βερμίω αναδενδράδος της Σουμελά Ιερώτατος Μητροπολίτης Δράμας κ. Παύλος, εντεύθεν έλκων την καταγωγήν, ως και οι συμπροσευχόμενοι Ιερώτατοι Μητροπολίται Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως κ. Βαρνάβας και Μεσσηνίας κ. Χρυσόστομος, των οποίων την παρουσίαν, ως και των Εξοχωτάτων κυρίων Βουλευτών εξ Ελλάδος και εκ Ρωσσίας και πάντων των λοιπών προσελθόντων προσκυνητών, χαιρετίζομεν με πολλήν αγάπην και εγκαρδιότητα. Χαιρετίζομεν επίσης με πολλήν τιμήν την παρουσίαν των εκπροσώπων της εντίμου Τουρκικής Κυβερνήσεως και των τοπικών αρχών. Διαβεβαιούμεθα και αυτούς και όλον τον επιτόπιον πληθυσμόν ότι οι Χριστιανοί συνερρεύσαμεν εδώ σήμερον ως άγγελοι ειρήνης και φιλίας, με τα καλλίτερα δι’ αυτούς αισθήματα. Η Παναγία, άλλωστε, μας ενώνει όλους, εάν λάβωμεν υπ’ όψιν ότι πάρα πολλά θαύματα και θεραπείας ποικίλων ασθενειών έκανε αδιακρίτως η Σουμελιώτισσα και εις Χριστιανούς και εις Μουσουλμάνους, και εις Ρωμηούς, και εις Τούρκους! και εις Ρώσσους, και εις Γεωργιανούς, και εις Ρουμάνους! Είναι δροσοπηγή θείων χαρίτων η πανύμνητος Θεοτόκος και ξεδιψά αδιακρίτως όλους τους προστρέχοντας εις αυτήν! Αλλά και το Κοράνιον την τιμά ως Προφήτιδα και της αφιερώνει σελίδας ολοκλήρους με ωραίους λόγους ευλαβείας και με αρκετά στοιχεία από τον βίον της, γνωστά εις ημάς από την ιεράν Παράδοσιν της Εκκλησίας.

Όταν προ ετών εις την Αδελαΐδα της Αυστραλίας κάποιοι κατεσκεύασαν μίαν βλάσφημον εικόνα δια να εμπαίξουν την Παναγίαν, πρώτος ο μουσουλμάνος θρησκευτικός λειτουργός της πόλεως έσπευσε, μαζί με τον εκεί Επίσκοπόν μας (Αριανζού Ιωσήφ), να διαμαρτυρηθή εντόνως δια την ενέργειαν εκείνην και να απαιτήση σεβασμόν προς την πάνσεπτον Παρθένον Μαρίαν.

Ας είναι η Παναγία η Σουμελιώτισσα, η Αθηνιώτισσα Παναγία, η Παναγία του Ευαγγελιστού Λουκά, η Κυρία του Πόντου, εγγυήτρια καλλιτέρων ημερών δια τους δύο λαούς, οι οποίοι συναντώνται σήμερον εις το εδώ εορτάζον πανίερον σέβασμά της! «Εκεί ατέν προσκύναναν Χριστιανοί και Τούρκοι». Το προσκύνημά μας αυτό ας είναι μία επί πλέον γέφυρα επικοινωνίας και εμπιστοσύνης ανάμεσα εις τους δύο λαούς.

Αδελφοί και τέκνα εν Κυρίω, παιδιά της Παναγίας, σεις όλοι που συρρεύσατε σήμερα «σου Μελά», σ’ αὐτὸ το μέγα μοναστήρι που «έχτισαν καλόγεροι, λαός και βασιλιάδες»!

Σήμερα ζούμε ένα κορυφαίο θρησκευτικό και ιστορικό γεγονός. Σήμερα σταματούν «τα δάκρε τη Παναΐας» καθώς υποδέχεται εδώ πολυάριθμα τα παιδιά της «εκ δυσμών, και βορρά, και θαλάσσης, και εώας» (Ωδή η Κανόνος του Αγίου Πάσχα).

Σήμερα ο Πόντος γίνεται πραγματικά Εύξεινος καθώς δέχεται καραβάνια ολόκληρα προσκυνητών που γεμίζουν τους δρόμους και τα δρομάκια και τες ανωφέρειες και τες πλαγιές των βουνών που οδηγούν στον ιερό βράχο όπου η Παναγία η Σουμελιώτισσα θρονιασμένη εκεί ψηλά - εδώ ψηλά, στάζει το ιερό δάκρυ γύρω από προσευχές και λιβανωτά - όπως έγραφε ο νοσταλγός προ 90 ακριβώς ετών.

Όλα αυτά τα 88 χρόνια η ακοίμητος κανδήλα της μνήμης και της ευλαβείας προς την Σουμελιώτισσα έκαιε και εφώτιζε και καθοδηγούσε την πορεία όλων των Ποντίων, όλων των Ρωμηών, όλων των Ορθοδόξων, που έλεγαν στην προσευχή τους: «Σουμελά μας Παναγία, την εικόνα σου εγώ, τη σεπτή και την αγία, έρθα για να προσκυνώ».

Χρόνια πολλά, αδελφοί, τέκνα εν Κυρίω και λοιποί παριστάμενοι! Άξιον το προσκύνημά μας! Επιστρέφοντες εις τα ίδια ας κρατήσουμε σαν αναμμένη πασχαλινή λαμπάδα την ακαταίσχυντη Θεομητορική ελπίδα του Σουμελιώτικου Δεκαπενταυγούστου, ν’ ανθήση πλουσίως μέσα μας και «να φέρη κι άλλο»! Αμήν.