Ο ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΓΙΑ ΤΑ ΕΚΑΤΟΝΤΑΧΡΟΝΑ ΤΗΣ ΚΟΙΜΗΣΗΣ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

Ο ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΓΙΑ ΤΑ ΕΚΑΤΟΝΤΑΧΡΟΝΑ ΤΗΣ ΚΟΙΜΗΣΗΣ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

Του Παναγιώτη Τελεβάντου

============

Εκπλήσσει λίαν ευχάριστα η αγάπη του Παναγιότατου για την ποίηση και τα Νεοελληνικά Γράμματα και η εν γένει εις βάθος γνώση των φιλολογικών κειμένων που τα αναλύουν.

Ο χαιρετισμός του στην εκδήλωση, που έγινε στην Κωνσταντινούπολη για τα εκατοντάχρονα από την κοίμηση του Παπαδιάμαντη το 2011, δείχνει ότι ο Παναγιότατος γνωρίζει το σφυγμό του μεγάλου Σκιαθίτη λογοτέχνη, ο οποίος - όπως πολύ ορθά τονίζει - εκφράζει το ανόθευτο ορθόδοξο ήθος των ανθρώπων της εποχής του - όπως τους γνώρισε στη Σκιάθο και αλλού.

Οπως και παλιν πολύ ορθά ο Παναγιότατος επισημαίνει αν και πεζογράφος - κατά το πλείστον - ο Παπαδιαμάντης τα πεζά του είναι γεμάτα από ποιητικό πάθος και λυρική δύναμη.

Ιδιαιτέρως συγκινητική είναι η επισήμανση του Παναγιότατου ότι ο αείμνηστος κορυφαίος λογοτέχνης έτρεφε βαθύτατη αγάπη και απέραντο θαυμασμό προς το θεσμό του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Παραθέτουμε στη συνέχεια αποσπάσματα του χαιρετισμού του Παναγιότατου που μας έδωσε την αφορμή για τη σύνταξη του πιο πάνω σχολίου.

*****

Ο ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ

============

Με πολλήν χαράν ευρισκόμεθα και πάλιν εις την φιλόξενον αυτήν αίθουσαν του Ζωγραφείου, ενός εκ των ιστορικών εκπαιδευτηρίων της Πόλεώς μας, δια να χαιρετίσωμεν το συνέδριον το οποίον ωργανώθη και πραγματοποιείται υπό την αιγίδα του Οικουμενικού ημών Πατριαρχείου με την συμμετοχήν πολλών και διακεκριμένων επιστημόνων και ομιλητών, τους οποίους και καλωσορίζομεν μετά πολλής αγάπης και τιμής εις την Πόλιν μας.

Αφορμήν δια την οργάνωσιν του συνεδρίου αποτελεί η αφιέρωσις του διαρρεύσαντος έτους 2011 εις την μεγάλην μορφήν των νεοελληνικών γραμμάτων, εις τον Σκιαθίτην πεζογράφον Αλέξανδρον Παπαδιαμάντην, με την ευκαιρίαν της συμπληρώσεως εκατόν ετών από του θανάτου αυτού, αλλά και η μεγάλη απήχησις του έργου του, το οποίον αγγίζει τας εσωτέρας χορδάς της ψυχής του ανθρώπου και ιδιαιτέρως των Ελλήνων.

Και δεν θα ήτο δυνατόν να μη συμβαίνη τούτο, εφ᾽ όσον ο ίδιος ο Παπαδιαμάντης, ο ίδιος ο κυρ-Αλέξανδρος, όπως συχνάκις αποκαλείται μέχρι της σήμερον από τους φίλους και τους θαυμαστάς του έργου του, υπήρξε μία ευαίσθητος και ποιητική φύσις, η οποία συνεκινείτο από την γνησιότητα των απλών και ταπεινών ανθρώπων, από το κάλλος των παραδόσεων και των εθίμων του Γένους ημών, από την ωραιότητα και την μαγείαν της φύσεως, και εξέφραζε την αγάπην και συγκίνησίν του αυτήν γλαφυρώς και ρεαλιστικώς δια των διηγημάτων και πεζογραφημάτων του, μεταφέρων τοιουτοτρόπως και εις ημάς εικόνας και βιώματα της εποχής του.

Ως και άλλοτε έχομεν δηλώσει, παιδιόθεν αγαπούσαμε την ποίησιν, και ως μαθητής ησχολούμεθα με την ανθολόγησιν έργων αυτής, διότι η γνησία ποίησις αποτελεί αίνον προς τον ποιητήν του σύμπαντος κόσμου Θεόν και έκφρασιν των αποκρύφων της ανθρωπίνης ψυχής και υποστάσεως.

Αν και ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης υπήρξε κατ᾽ εξοχήν πεζογράφος, δεν διέφερε πολύ από ποιητήν χάρις «εις την μαγείαν των λέξεων και των φράσεων» τας οποίας χρησιμοποιεί, ως ευστόχως παρατηρεί ένας εκ των μελετητών του έργου του.

Δεν είναι, άλλωστε, τυχαίον ότι δύο εκ των μεγαλυτέρων νεοελλήνων ποιητών τον θαυμάζουν και τον εγκωμιάζουν: ο εις εξ αυτών είναι ο Κωνσταντίνος Καβάφης, ο οποίος τον εχαρακτήρισεν ως «την κορυφήν των κορυφών», και ο έτερος είναι ο Οδυσσεύς Ελύτης, ο οποίος τον αναφέρει εις την ποιητικήν σύνθεσίν του «Άξιόν εστι» ομού μετά του ποιητού Διονυσίου Σολωμού, προτρέπων: «όπου και να σας βρίσκει το κακό, αδελφοί, … μνημονεύετε Διονύσιο Σολωμό και μνημονεύετε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη».

Εις τον Σκιαθίτην πεζογράφον ο Ελύτης αφιέρωσε και ένα δοκίμιον υπό τον τίτλον «Η μαγεία του Παπαδιαμάντη», εις το οποίον μεταξύ άλλων παρατηρεί: «Η ποιητική νοημοσύνη του Παπαδιαμάντη διατρέχει τις σελίδες του, συνεγείρει και μαγνητίζει τις λέξεις, τις υποχρεώνει να συναντηθούν σε μία φράση όπως ο αέρας τα λουλούδια σ᾽ έναν αγρό», και τονίζει την καθαρότητα, την λιτότητα, την ευγένεια, το ήθος της γραφής του και το φως της ψυχής του.

Πάντα ταύτα ελκύουν τους αναγνώστας και μελετητάς του έργου του Παπαδιαμάντη και αποδεικνύουν ότι όντως ανήκει εις την χορείαν των μεγάλων δημιουργών της νέας ελληνικής λογοτεχνίας, διότι τα πεζογραφήματά του δεν μαγεύουν μόνον την καρδίαν μας, αλλά γοητεύουν το πνεύμα μας, ηρεμούν την ψυχήν μας, διδάσκουν την ακρίβειαν της ελληνικής γλώσσης, ποιούν ήθος και μας κάνουν κοινωνούς της ζωής των ανθρώπων της εποχής του, οι οποίοι παρά τας δυσκόλους συνθήκας τας οποίας αντιμετώπιζον, έζων ευτυχείς εν τη ολιγαρκεία και απλότητι αυτών.

Ο σύνδεσμoς του Παπαδιαμάντη με την Κωνσταντινούπολιν ανάγεται εις τα πρώτα έτη της λογοτεχνικής του δραστηριότητος, από της δημοσιεύσεως τουτέστι κατά το έτος 1879 του ιστορικού μυθιστορήματός του «Η μετανάστις» εις την εφημερίδα «Νεολόγος» της Πόλεώς μας, την οποίαν ηγάπα και δια την οποίαν γράφει εις κείμενόν του δια την επέτειον της εννεακοσιετηρίδος της Μονής Μεγίστης Λαύρας του Αγίου Όρους, ότι ενταύθα, εις την Κωνσταντινούπολιν, δηλαδή, «ζη και θάλλει η ιερά παράδοσις του μεσαιωνικού Ελληνισμού» και «έχει την κοιτίδα» της «μία υψηλή ποίησις, η ποίησις η χριστιανική, ήτις δεν έπαυσε ποτέ να εμπνέη και να παρηγορή τους θιασώτας αυτής εν τω ανθρωπίνω βίω».

ΠΗΓΗ:

Εκκλησιαστικό Πρακτορείο Ειδήσεων “Ρομφαία”