ΠΩΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΤΗΚΕ ΣΥΝΟΔΙΚΑ Η ΝΕΟΒΑΡΛΑΑΜΙΚΗ "ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ";

Ο ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ ΙΕΡΟΘΕΟΣ ΑΠΑΝΤΑ

ΣΤΟΝ ΚΑΚΟΔΟΞΟ ΚΛΗΡΙΚΟ π. ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΘΕΡΜΟ

=========

Γ΄ΜΕΡΟΣ

ΠΩΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΤΗΚΕ ΣΥΝΟΔΙΚΑ

Η ΝΕΟΒΑΡΛΑΑΜΙΚΗ “ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ”;

______________

Ως μέλος της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου έπρεπε να εκφέρω άποψη για το θέμα των μεταφράσεων της θείας Λειτουργίας, που τέθηκε ύστερα από αναφορές που έγιναν, και για την μετάφραση και για την δημιουργία νέων λειτουργικών ευχών με προσθήκη ομηρικών εκφράσεων.

Αφού έγινε ειδική εισήγηση από Συνοδικό Μητροπολίτη ακολούθησε συζήτηση στην οποία, όπως είχα καθήκον, έλαβα μια συγκεκριμένη θέση, με θεολογικά επιχειρήματα, γιατί σε όλα τα θέματα πρέπει να θεολογούμε. Η Ιερά Σύνοδος έλαβε ομοφώνως μια συγκεκριμένη θέση, που είναι γνωστή, και την απόφαση αυτή έπρεπε να στηρίξω στην συνέντευξη με τους δημοσιογράφους, ως εκπρόσωπος Τύπου.

Σύμφωνα με αυτήν η Ιερά Σύνοδος «εμμένει στην παράδοση του γλωσσικού ιδιώματος του παραδεδομένου τρόπου τελέσεως της θείας Λειτουργίας και των Ιερών Μυστηρίων» και συγχρόνως συνιστά «ο Αρχιερεύς που ενδεχομένως έχει έναν ειδικό λόγο αναγνώσεως κάποιων κειμένων σε μετάφραση, θα πρέπει να λαμβάνει άδεια από την Διαρκή Ιερά Σύνοδο» και το θέμα θα έλθη στην Ιεραρχία, όταν και εάν ωριμάση.

Οι θέσεις που έλαβα πάνω στο θέμα αυτό κατεγράφησαν σε κείμενο το οποίο κατατέθηκε και στα Πρακτικά της Συνόδου, και λόγω της διαστάσεως, που έλαβε το θέμα, θεώρησα καλό να το δημοσιοποιήσω. Ο,τι έχει σχέση με την θεία Λειτουργία είναι κοινό κτήμα όλης της Εκκλησίας και γι’ αυτό είναι σοβαρό θέμα.

Στην συνέχεια εγράφησαν αντίθετες απόψεις, με το αιτιολογικό ότι, σύμφωνα με την απόφαση της Ιεράς Συνόδου έπρεπε να γίνη γόνιμος δημόσιος διάλογος. Είναι αλήθεια ότι πολλές από τις απόψεις διατυπώθηκαν με ευπρέπεια και σεβασμό, όπως άρμοζε, στο μεγάλο αυτό ζήτημα.

Επεκτείνοντας τις σκέψεις μου, χωρίς να αναφερθώ σε συγκεκριμένα πρόσωπα, δημοσίευσα ένα άλλο ευρύτερο κείμενο με τίτλο «Σεβασμός στην θεία Λειτουργία», στο οποίο αναφέρθηκα στην αξία της λειτουργικής γλώσσης, στην διαφορά μεταξύ των όρων "μετάφραση και ερμηνεία", στις μεταφραστικές αλλοιώσεις, στις ευχές της θείας Λειτουργίας, στο θεολογικό πρόβλημα που δημιουργείται με την ταύτιση της μετοχής στην θεία Λειτουργία και της λογικής κατανόησης της λειτουργικής γλώσσας, στην μεταφραστική κίνηση κατά την Τουρκοκρατία και την λειτουργική γλώσσα κατά τον Γέροντα Σωφρόνιο.

Αυτό το κείμενο και ιδιαίτερα μια θέση μου, που αναφερόταν στις ευχές που απευθύνει ο λειτουργός στον Θεό, έδωσαν αφορμή στον Καθηγητή κ. Πέτρο Βασιλειάδη και στον π. Βασίλειο Θερμό να απαντήσουν και να εκφράσουν τις απόψεις τους, που ήταν γνωστές από πολύ καιρό.

Ο πρώτος ήταν πιο ευπρεπής στην απάντησή του, αντίθετα με τον δεύτερο. Και οι δύο ανέφεραν το όνομά μου, κάνοντας διάφορες αντίθετες προεκτάσεις, ιδιαιτέρως ο π. Βασίλειος Θερμός προέβη σε ανεπίτρεπτους χαρακτηρισμούς με «σεβασμό»! Ο μεν πρώτος έκανε λόγο για τον σακραμενταλισμό, ο δε δεύτερος προχώρησε ακόμη περισσότερο για να ισχυρισθή ότι δήθεν παρασύρθηκα από κάποιες προτεσταντικές απόψεις του π. Ιωάννου Ρωμανίδη, και ότι υποτιμώ τα Μυστήρια του Βαπτίσματος και του Χρίσματος. Φάνηκε σαν να έλαβε αφορμή για να εκφράση δημοσίως αυτά που σκεπτόταν από καιρό.

Το βασικό των κειμένων αυτών είναι ότι υποτιμάται η διαχρονική παράδοση της Εκκλησίας, κυρίως η ησυχαστική, που είναι η βασική προϋπόθεση για την μέθεξη της Χάριτος των Μυστηρίων.

Φαίνεται, λοιπόν, καλά ότι η λεγομένη λειτουργική αναγέννηση, για την οποία τα τελευταία χρόνια έχουν γραφή πολλά, στηριζόταν –όχι από όλους– στην λεγομένη «ιερωσύνη των πιστών», την «ιερωσύνη της κοινότητος», στην παραγνώριση της Χάριτος της ειδικής ιερωσύνης, κυρίως, γινόταν λόγος για το «βασίλειον ιεράτευμα», χωρίς να δίνεται η πρέπουσα ορθόδοξη ερμηνεία στο θέμα αυτό.

Με άλλα λόγια φάνηκε καθαρά ότι το πρόβλημα στην βάση του είναι ο αντιησυχασμός, αφού μερικοί μοντέρνοι θεολόγοι δεν δέχονται την διδασκαλία των Πατέρων περί καθάρσεως, φωτισμού και θεώσεως.

Κατόπιν τούτου απάντησα με το άρθρο «Βασίλειον ιεράτευμα και ιερωσύνη», αναλύοντας, όσον είναι δυνατόν, συντομώτερα το σοβαρό αυτό θέμα, ότι δηλαδή το Βασίλειο Ιεράτευμα συνδέεται με την πνευματική ιερωσύνη που εκφράζεται κυρίως με την βίωση της μυστηριακής και νηπτικής παραδόσεως.

Τα επί μέρους κεφάλαια αναφέρονταν στην Αγία Γραφή και Παράδοση, στο «Ιεράτευμα άγιον»-«βασίλειον ιεράτευμα»-«βασιλεία του Θεού», στην Πνευματική και μυστηριακή Ιερωσύνη, την ησυχαστική παράδοση ως την ευαγγελική ζωή, και την έκπληξη του π. Ιωάννου Ρωμανίδη για το θεολογικό «μικρόβιο».

Η συζήτηση, λοιπόν, «κτύπησε κέντρο», αφού ο ησυχασμός βρίσκεται στον αντίποδα του δυτικού σχολαστικισμού και ηθικισμού. Ξέρουμε δε καλά από την διδασκαλία των Πατέρων μας ότι η Ορθοδοξία είναι ασκητική-ησυχαστική και όχι στοχαστική, συναισθηματική και ηθικιστική.

ΠΗΓΗ:

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΕΙΔΗΣΕΩΝ “ΡΟΜΦΑΙΑ”