ΦΡΑΓΚΟΧΟΡΩΔΙΕΣ, ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

ΦΡΑΓΚΟΧΟΡΩΔΙΕΣ, ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Του θεολόγου κ. Ανδρέα Κυριακού

=====

Είναι απολύτως σίγουρο πως οι φραγκοχορωδίες, που υφίστανται στη Ρωσία, στην Αρχιεπισκοπή Αμερικής κτλ. δεν έχουν σχέση με την ορθόδοξη λατρευτική παράδοση.

Την ορθόδοξη αυτή παράδοση τη βλέπουν στη σύγχρονη Ρωσία μουσειακά. Όμως από πού κληρονόμησαν αυτή την κακή κι αντορθόδοξη κληρονομιά; Για να βρούμε την απάντηση πρέπει να βρούμε το σημείο της αφετηρίας, που δεν είναι άλλο από το έτος 1654, όταν η Ουκρανία ενώθηκε το Μοσχοβίτικο βασίλειο, δηλαδή το Ρωσικό κράτος. Τότε Ουκρανοί μουσικοί πήγαιναν στη Μόσχα. Μαζί τους μετάφεραν και το χορωδιακό τρόπο ψαλσίματος, που είχαν παραλάβει από τους αιρετικούς Ουνίτες της Χώρας (περιοχή Λβίβ). Αυτοί με τη σειρά τους, το είχαν δανειστεί από τον Παπισμό, του οποίου απέβησαν από το 1596 και μετά πιστοί οπαδοί και κράκτες σ’ ολόκληρη την ανατολική Ευρώπη. Ώστε είναι λάθος η πεποίθηση ότι οι Ουνίτες έχουν το βυζαντινο τυπικό σε όλα ενώ στην πίστη είναι Παπικοί. Είναι γνωστό από ανέκαθεν ότι στην Ορθόδοξη παράδοση δεν υπάρχει χορωδία, που είναι κρυμμένη στο γυναικωνίτη, αλλά υπάρχουν οι δύο χοροί των ψαλτών, που βρίσκονται στο σολέα, σαν δεξιός κι αριστερός χορός. 

Όπως αναφέρει ο Ρώσος σχολιαστής Ιωάννης φον Γκάρντνερ, οι χοροί, που αντιπροσωπεύουν τους πιστούς, είναι δίπλα στον ιερέα, σε αντίθεση με τη χορωδία, που έχει σκοπό την ψυχαγωγία του εκκλησιάσματος. Η χορωδία, σε αντίθεση με τους χορούς των ψαλτών, που βρίσκονται στο σολέα και όλοι τους παρατηρούν, κρύβεται στο γυναικωνίτη. Εκεί, παρατηρεί ο Ι. φον Γκάρντνερ, τα μέλη της χορωδίας μπορούν άνετα να κρυφοκουβεντιάζουν μεταξύ τους. Κατά τη διάρκεια των αναγνωσμάτων κάποιος μπορεί άνετα να καπνίζει από το ανοικτό παράθυρο, όπως πρόσεξε ο Ι. φον Γκαρντνέρ σε κάποια επίσκεψή του στη Ρωσία ή ακόμη μπορεί να πιεί κι αναψυκτικό… 

Αυτή η απομάκρυνση από το ανατολικό τμήμα του ναού δημιουργεί το αίσθημα της απόστασης από τη θεία λατρεία. Από την άλλη ο σχολιαστής βλέπει προσπάθεια εισαγωγής μουσικών οργάνων στη Ρωσία, πράγμα καταδικαστέο γιατί εισάγει, αντί της «λογικής λατρείας», τον αόριστο και συναισθηματικό τρόπο λατρείας, που συνεπάγεται η χρήση των μουσικών οργάνων. Ο Ι. φον Γκάρντνερ βλέπει σαν θεραπεία των προβλημάτων που έφερε στη Ρωσική Εκκλησία η χρήση των φραγκοχορωδιών τη μετακίνησή τους στο σολέα. Όλ’ αυτά είναι ημίμετρα, χωρίς κανένα νόημα. Το δέον είναι να επανέλθουν οι Ρώσοι, κι όλοι όσοι τους μιμούνται, εδώ και τώρα, στον παραδοσιακό τρόπο ψαλσίματος. Οι Ρώσοι πήραν από την Κωνσταντινούπολη στα 988 μ.Χ. μαζί με το δόγμα και τη μουσική.