Α. ΤΣΑΚΙΡΟΓΛΟΥ, ΕΣΧΑΤΗ ΩΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΑΝΤΙΟΙΚΟΥΜΕΝΙΣΤΩΝ

 

 ΕΣΧΑΤΗ ΩΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΑΝΤΙΟΙΚΟΥΜΕΝΙΣΤΩΝ

Τοῦ κ. Ἀδαμάντιου Τσακίρογλου

Ζ΄

=====

(Το όλο έγγραφο δημοσιεύει ο αρχιμανδρίτης Βησσαρίων ηγούμενος της μονής Γρηγορίου στη μελέτη του ''Οι Αγώνες του Αγίου όρους κατά της Διεθνοποιήσεως αυτού'', Χρονικά της Χαλκιδικής 6, 1963, σελ. 179- 180). Η εφαρμογή των όρων αυτών κατέλυε τον αρχαίο τρόπο διοίκησης της Αθωνικής Πολιτείας και άφηνε το Άγιο Όρος στην απόλυτη κυριαρχία των Ρώσων, ενώ η κατακερμάτιση της ιδιοκτησίας θα έφερνε τη διάλυση του μοναχισμού στον Άθω. 

Μετά την αντίδραση των άλλων κρατών το ζήτημα του Αγίου Όρους παραπέμφθηκε σε πρεσβευτική διάσκεψη των Μεγάλων Δυνάμεων (Γερμανία, Αυστροουγγαρία, Γαλλία, Μ. Βρετανία, Ιταλία και Ρωσία). Στη διάσκεψη του Βουκουρεστίου (Αύγουστος 1913) δεν λύνεται οριστικά το θέμα. Ωστόσο, το Άγιο Όρος περιήλθε κατά κάποιον τρόπο σε ελληνική κυριαρχία…

Με αυτό τον τρόπο το Άγιο Όρος παραχωρήθηκε σιωπηρά στην Ελλάδα. Καθώς όμως δεν γινόταν ρητή και ονομαστική αναφορά σ' αυτό, δημιουργήθηκαν προβλήματα όπως θα δούμε στη συνέχεια. Στο Βουκουρέστι, δόθηκε μεγάλη μάχη για την Καβάλα που, πέρα από όλα τ’ άλλα, έχει και λόγω του λιμανιού της, τεράστια σημασία. Οι Βούλγαροι, με τη συνδρομή των Ρώσων, επιδίωξαν να δοθεί σ’ αυτούς η Καβάλα. Τελικά μετά από σκληρές διαπραγματεύσεις η Καβάλα δόθηκε στην Ελλάδα. 

Αυτό έκανε τους πανσλαβιστικούς κύκλους, να ασχοληθούν με μεγαλύτερη θέρμη με το Άγιο Όρος. Χαρακτηριστικό είναι το δημοσίευμα της εφημερίδας «Ρουσκάγια Σνάμια» («Ρωσική Σημαία»), της 12/10/1913: «Η Ρωσία υπολόγιζεν να αποκτήσει ίδιον (δικό της) λιμένα εις Καβάλαν παραχωρημένην εις Βουλγαρίαν. Μετά την υπό των Ελλήνων κατάκτησιν αυτής, είδε εαυτήν και πάλι εν τη ανάγκη να σκεφθεί περί βάσεων εν Μεσογείω, τοιαύτη δε δεν υπολείπεται άλλη πλην του όρμου Καρυών (Δάφνης) εις τους πρόποδες του Αγίου Όρους. Προς κατάληψιν αυτής εχρειάζετο αφορμή, ταύτη δε εδημιουργήθη δια της αιτήσεως ενός Μοναστηρίου του Άθω (ενν. της Μονής του Αγίου Παντελεήμονος), ζητήσαντος την προστασίαν της Ρωσίας». 

Την αίτηση αυτή, υπέβαλλαν 20 Ρώσοι κελιώτες μοναχοί που συνέταξαν ένα υπόμνημα προς την Πρεσβευτική Συνδιάσκεψη (12 Μαΐου 1913). Οι άλλες Μεγάλες Δυνάμεις (εκτός της Ρωσίας), δεν πήραν επίσημα μέρος στις διαπραγματεύσεις, αλλά κινήθηκαν παρασκηνιακά. Αλλά και η ρωσική κυβέρνηση μετά την υπογραφή της Συνθήκης του Βουκουρεστίου άρχισε να δείχνει πιο διαλλακτική, καθώς έβλεπε ότι τα άλλα βαλκανικά κράτη, έστω και σιωπηρά, αναγνώριζαν την ελληνική κυριαρχία στον Άθω, προσπάθησε να διαπραγματευθεί διμερώς με την Ελλάδα, θέλοντας να επιβληθεί στο Άγιο Όρος ένα είδος ελληνορωσικής συγκυριαρχίας.

(Συνεχίζεται)