ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΑ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΙΣ ΤΟ ΜΑΤΘ. 5,19 B΄

ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΑ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ

ΕΙΣ ΤΟ ΜΑΤΘ. 5,19

"Ὅς οὖν ἐάν λύσῃ μίαν τῶν ἐντολῶν τούτων τῶν ἐλαχίστων"

Β'

Του π. Θεόδωρου Ζήση

=====

1. Ἡ συνήθης ἑρμηνεία ἐγείρει ἐρωτήματα

Τό πρῶτο μέρος τοῦ στίχου κάθε φορά πού τόν ἄκουγα, χωρίς πατερική βοήθεια στήν ἑρμηνεία, μοῦ δημιουργοῦσε ἐρωτηματικά καί ἐπιφυλάξεις, ἡ πρόχειρη δέ καταφυγή στίς νεοελληνικές μεταφράσεις, οἱ ἐκπονητές τῶν ὁποίων ὑποτίθεται ὅτι βασανίζουν τήν ἑρμηνεία, δέν μοῦ ἔλυνε τά ἐρωτηματικά καί τίς ἐπιφυλάξεις. Τί λέγει λοιπόν τό πρῶτο μέρος τοῦ χωρίου καί ποῦ μπορεῖ νά σκοντάψει ὁ ἐρευνητικός νοῦς, ὅταν μάλιστα ἡ εὔκολη καί ἀβασάνιστη ἑρμηνεία ἔχει ἀρνητικές καθυσυχαστικές συνέπειες γιά τήν μή αὐστηρή τήρηση ὅλων τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ; Μᾶς λέγει λοιπόν ὁ Χριστός ὅτι ὅποιος παραβεῖ, ὅποιος καταργήσει, καί μία μόνο ἀπό τίς ἐλάχιστες, τίς μικρές ἐντολές καί διδάξει στούς ἀνθρώπους νά κάνουν τό ἴδιο, θά ὀνομασθεῖ ἐλάχιστος στήν βασιλεία τῶν οὐρανῶν: «Ὅς οὖν ἐάν λύσῃ μίαν τῶν ἐντολῶν τούτων τῶν ἐλαχίστων καί διδάξει οὕτω τούς ἀνθρώπους, ἐλάχιστος κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν».

Δηλαδή μέ βάση τήν ἁπλή, ἀβασάνιστη γραμματική ἑρμηνεία, συμπεραίνουμε ὅτι ὅποιος παραβαίνει καί καταργεῖ τίς μικρές ἐντολές καί διδάσκει καί στούς ἄλλους νά τίς παραβαίνουν, δέν θά ὑποστεῖ κάποια τιμωρία, δέν θά ἔχει συνέπειες στό αἰώνιο μέλλον του, δέν θά χάσει τήν βασιλεία τῶν οὐρανῶν· ἁπλῶς δέν θά ἔχει μεγάλη καί σπουδαία θέση ἐκεῖ ἀλλά μικρή, δέν θά εἶναι μέγας, ἀλλά ἐλάχιστος: «Ἐλάχιστος κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν». Μποροῦμε ἔτσι οἱ πιστοί νά κρίνουμε μόνοι μας ποιές ἐντολές εἶναι μικρές ἤ μεγάλες, νά ἀθετοῦμε ὄχι μόνον τίς πραγματικά μικρές, ἀλλά καί τίς θεωρούμενες ἀπό ἐμᾶς μικρές, καί νά εἰσάγεται ἔτσι ἕνας ἠθικός ὑποκειμενισμός καί σχετικισμός, πού καταργεῖ τόν ἀπόλυτο χαρακτήρα τοῦ Εὐαγγελίου. Τούς περισσοτέρους δέν τούς συγκρατεῖ ἀπό τό κακό τό ὅτι δέν θά εἶναι σπουδαῖοι καί μεγάλοι, ἀλλά ὁ φόβος τῆς τιμωρίας καί τῆς κολάσεως. Ἄς εἴμαστε μικροί καί ἐλάχιστοι στήν βασιλεία τῶν οὐρανῶν, ἄς ἔχουμε ἔστω καί τήν τελευταία θέση στόν παράδεισο, μία μικρή γωνίτσα, ἀρκεῖ νά μή κολασθοῦμε.

Μία τέτοια ἑρμηνεία ὅμως καταλύει τόν ἀπόλυτο χαρακτήρα τοῦ Εὐαγγελίου, τό ὁποῖο ἀπαιτεῖ τήρηση ὅλων τῶν ἐντολῶν, καί τῶν μικρῶν καί ἐλαχίστων. Στήν ἴδια συνάφεια ὁ Χριστός ἐδίδαξε ὅτι δέν ἦλθε νά καταλύσει τόν νόμο τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ἀλλά νά τόν συμπληρώσει καί ὅτι οὔτε ἕνα γιώτα ἤ ἕνα κόμμα δέν θά καταργηθεῖ ἀπό τόν νόμο, μέχρις ὅτου ὁλοκληρωθεῖ τό σωτηριῶδες σχέδιο τοῦ Θεοῦ[2]. 

Ἀποστέλλοντας τούς μαθητάς στό κήρυγμα, τούς εἶπε νά μαθητεύσουν πάντα τά ἔθνη, νά τούς βαπτίζουν εἰς τό ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος καί νά τούς διδάσκουν νά τηροῦν ὅλα ὅσα τούς ἐδίδαξε, χωρίς διάκριση μικρῶν καί μεγάλων: «Διδάσκοντες αὐτούς τηρεῖν πάντα ὅσα ἐνετειλάμην ὑμῖν»[3]. Ὁ Μέγας Βασίλειος σχολιάζοντας αὐτήν τήν ἐντολή τοῦ Χριστοῦ πρός τούς μαθητάς λέγει ὅτι δέν τούς εἶπε «τά μέν τηρεῖν, τῶν δέ ἀμελεῖν, ἀλλά τηρεῖν πάντα ὅσα ἐνετειλάμην ὑμῖν». Ὁ ἴδιος Ἅγιος Πατήρ λέγει ὅτι οἱ ἐντολές εἶναι ἕνα ἀδιαίρετο σύνολο, ἀκολουθοῦν ἡ μία τήν ἄλλη, συνδέονται ἡ μία μέ τήν ἄλλη· ἄν καταργήσεις τήν μία, καταργοῦνται καί οἱ ἄλλες: «Πᾶσαι γάρ ἀλλήλων ἔχονται κατά τόν ὑγιῆ τοῦ λόγου σκοπόν, ὡς ἐν τῇ λύσει τῆς μιᾶς καί τάς λοιπάς ἐξ ἀνάγκης συγκαταλύεσθαι»[4]. 

Τά ἴδια διδάσκει καί ὁ Ἅγιος Ἰωάννης Χρυσόστομος, ἐπικαλούμενος καί τό παράδειγμα τοῦ βασιλικοῦ νομίσματος. Ὅπως, λέγει, στά βασιλικά νομίσματα, ἄν περικόψει κανείς μικρό μέρος τῆς μορφῆς τοῦ βασιλέως, ἀχρηστεύει ὅλο τό νόμισμα, τό καθιστᾶ κίβδηλο, ἔτσι καί στά τῆς ὑγιοῦς πίστεως· ὅποιος ἀνατρέψει καί τό πιό μικρό στοιχεῖο, καταστρέφει τό πᾶν, προχωρώντας ἀπό τήν ἀρχή στά χειρότερα: «Καθάπερ γάρ ἐν τοῖς βασιλικοῖς νομίσμασιν, ὁ μικρόν τοῦ χαρακτῆρος περικόψας, ὅλον τό νόμισμα κίβδηλον εἰργάσατο· οὕτω καί ὁ τῆς ὑγιοῦς πίστεως καί τό βραχύτατον ἀνατρέψας, τῷ παντί λυμαίνεται ἐπί τά χείρονα προϊών ἀπό τῆς ἀρχῆς»[5]. 

Χίλια χρόνια ἀργότερα, ὁ Ἅγιος Γρηγόριος Παλαμᾶς, ἐπιβεβαιώνοντας τήν διά τῶν αἰώνων συμφωνία τῶν Πατέρων, λέγει ὅτι εἰς τά τῆς πίστεως τό παραμικρό δέν εἶναι μικρό, καί τά μικρά ἑπομένως εἶναι μεγάλα: «Οὐ μικρόν ἐν τοῖς περί Θεοῦ τό παραμικρόν»[6].

(Συνεχίζεται)