ΣΕ ΘΕΜΑΤΑ ΟΡΘΟΔΟΞΗΣ ΑΚΡΙΒΕΙΑΣ ΕΙΝΑΙ ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΗ Η ΠΑΡΑΒΙΑΣΗ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΤΗΣ ΟΜΟΦΩΝΙΑΣ

ΣΕ ΘΕΜΑΤΑ ΟΡΘΟΔΟΞΗΣ ΑΚΡΙΒΕΙΑΣ ΕΙΝΑΙ ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΗ Η ΠΑΡΑΒΙΑΣΗ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΤΗΣ ΟΜΟΦΩΝΙΑΣ

(Σχολιασμός σε κείμενο του π. Βασιλείου Ι. Καλιακμάνη)

Του Β. Χαραλάμπους, θεολόγου

=====

Στο κείμενο του π. Βασιλείου Ι. Καλιακμάνη, Καθηγητή του Τμήματος Θεολογίας Α.Π.Θ., που τιτλοφορείται ‘‘Το πρόγραμμα και η μεθοδολογία των εργασιών της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου’’ (amen.gr), από ομιλία που πραγματοποιήθηκε στη Μονή Βλατάδων στο πλαίσιο της Ημερίδος για την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο, μεταξύ άλλων αναφέρει τα εξής: ‘’Ωστόσο, έμμεσα φάνηκε να αμφισφητείται η αρχή της ομοφωνίας από τον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου, ο οποίος διευκρίνισε, ότι σύμφωνα με την ορθόδοξη πατερική παράδοση οι αποφάσεις λαμβάνονται κατά πλειοψηφία. Γι’ αυτό προφανώς και η Εκκλησία της Κύπρου εφήρμοσε εσωτερικά την αρχή της πλειοψηφίας, δεσμεύοντας έτσι και τους επισκόπους μέλη της, που δεν συμφώνησαν σε ορισμένα θέματα’’.

Η στάση όμως τούτη αντίκειται στο Άρθρο 3,2 του Κανονισμού Λειτουργίας της Συνόδου, όπου αναφέρει ότι, η έγκριση τροπολογιών εκφράζεται με την αρχή της ομοφωνίας. Η θέση να λαμβάνονται οι αποφάσεις κατά πλειοψηφία, ενθυμίζει αυτό που ανέφερε ο κ. Αριστείδης Πανώτης στο κείμενο του που τιτλοφορείται ‘‘Μετασυνοδικές σκέψεις: Η παραβολή των κακόπιστων Αμπελουργών’’ (amen.gr), ο οποίος μεταξύ άλλων ανέφερε  τα εξής: ‘’…Τότε οφείλει να θεραπεύεται η διαφωνία κατά παρέκκλιση εκ της ομοφωνίας δια της «ψήφου των πλειόνων»’’, και ‘’Ο Γρηγόριος Νανζιανζηνός, με την πικρή συνοδική εμπειρία που είχε, συμβουλεύει η υπέρβαση κάθε αδιεξόδου που υποθάλπει τη συγκρουσιακή ατμόσφαιρα στις Συνόδους πρέπει να γίνεται με τη χρήση «της ψήφου των πλειόνων» (Migne P. G. t.49.B.225)’’. 

Δεν συμβουλεύει όμως κάτι τέτοιο ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, ότι δηλαδή πρέπει ‘’να θεραπεύεται η διαφωνία κατά παρέκκλιση εκ της ομοφωνίας δια της «ψήφου των πλειόνων»’’ για θέματα που σχετίζονται με την Ορθόδοξη ακρίβεια. Η αναφορά αυτή κ. Α. Πανώτη στην ‘’αρχή των πλειόνων’’, αναιρέθηκε εξάλλου και από μεταγενέστερη αναφορά του ιδίου, σε άλλο κείμενό του που ακολούθησε και  που τιτλοφορείται, ‘‘Η προϊστορία της Διορθοδόξου Συνόδου. Προς καταλαλούντες την Αγία Σύνοδο’’ (amen.gr). Στο κείμενο αυτό ανέφερε μεταξύ άλλων τα εξής: ‘’Και τα μεν ζητήματα που απειλούν την ενότητα της επιλύονται με ειλικρίνεια «συλλογικά», τα μεν θεολογικά με «συμφωνία», τα δε κανονικά διοικητικά με την «ψήφο των πλειόνων» και όλα στερεώνονται με αγάπη στη συνείδηση του Λαού του Θεού’’. 

Η επισήμανση του κ. Α. Πανώτη, ‘’τα μεν θεολογικά με «συμφωνία»’’, είναι απολύτως ορθή και ανασκευάζει τόσο την προηγούμενη παρερμηνεία των λόγων του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, όσο και οποιαδήποτε άλλη παρόμοια παρερμηνεία της Πατερικής Παράδοσης. 

Θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθούμε και στο  παράδοξο της υπογραφής με την ένδειξη ‘’αντ’ αυτού’’, στη θέση των τεσσάρων Ιεραρχών που δεν υπέγραψαν το κείμενο της Συνόδου στο Κολυμπάρι της Κρήτης, γεγονός το οποίο δεν μας βρήκε σύμφωνους. Αυτό το παράδοξο θα καταγραφεί στην ιστορία των Συνόδων, με τη λυπηρή μοναδικότητα, τόσο από αυτών που η Εκκλησία μας αποδέχτηκε, όσο και εκείνων που η Εκκλησία μας δεν αποδέχθηκε. Η συνοδική αρχή της ομοφωνίας διαφύλαξε την Ορθόδοξη ακρίβεια. Αλίμονο αν ίσχυε η αρχή της πλειοψηφίας στη Φερράρα-Φλωρεντία.