ΟΣΙΟΣ ΠΑΪΣΙΟΣ Ο ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ (1924-1994) Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ ΖΩΗ Ε΄

 ΟΣΙΟΣ ΠΑΪΣΙΟΣ Ο ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ (1924-1994)

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ ΖΩΗ 

Ε΄

Του Πρωτοπρεσβύτερου Θεόδωρου Ζήση

=====

5. Ἄλλα ἀξιοσημείωτα γεγονότα ἀπὸ τὴν ἀντιαιρετικὴ καὶ ὁμολογητικὴ δράση τοῦ Ὁσίου Παϊσίου.

Ἡ πίστη καὶ ἡ βεβαιότητα τοῦ Ὁσίου Παϊσίου γιὰ τὴν ἀλήθεια τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεως δὲν προέρχονταν ἀπὸ λογικὲς διεργασίες καὶ ἐπιχειρήματα. Ἦσαν ἐμπειρικές, βιωματικές. Τοῦ ἐμφανίσθηκαν πολλὲς φορὲς ὁ ἴδιος ὁ Χριστός, ἡ Παναγία, ἡ Ἁγία Εὐφημία, ὁ ὅσιος Ἀρσένιος ὁ Καππαδόκης, γιὰ νὰ ἐνισχύσουν τὴν πίστη του καὶ νὰ τοῦ δώσουν λύσεις σὲ θεολογικὰ καὶ πνευματικὰ προβλήματα ποὺ τὸν ἀπασχολοῦσαν.

Στὰ νεανικά του χρόνια, σὲ ἡλικία δεκαπέντε ἐτῶν, ἀθεϊστικὰ κηρύγματα καὶ ἡ θεωρία τοῦ Δαρβίνου γιὰ τὴν ἐξέλιξη, ποὺ τοῦ ἀνέπτυξε μεγαλύτερος συγχωριανός του, τὸν ἀνάγκασαν νὰ ζητήσει λύση στὴν προσευχή, μὲ τὴν σκέψη «ἂν ὁ Χριστὸς εἶναι Θεός, θὰ μοῦ παρουσιαστῆ νὰ πιστέψω. Μιὰ σκιά, μιὰ φωνή, κάτι θὰ μοῦ δείξει». Καὶ πράγματι τοῦ παρουσιάσθηκε ὁ ἴδιος ὁ Χριστός, ὁ ὁποῖος τὸν κοίταξε μὲ πολλὴ ἀγάπη καὶ τοῦ εἶπε: «Ἐγώ εἰμι ἡ ἀνάστασις καὶ ἡ ζωή. Ὁ πιστεύων εἰς ἐμὲ κἂν ἀποθάνῃ ζήσεται»11. Οἱ λογισμοὶ ἀμφιβολίας ποὺ εἶχε ὁ δεκαπενταετὴς Ἀρσένιος διαλύθηκαν ἀμέσως καὶ στερεωμένος στὴν πίστη μονολογοῦσε ἀναφερόμενος στὸν ἄθεο συγχωριανό του: «Κώστα, ἅμα θέλης τώρα, ἔλα νὰ συζητήσουμε»12. Καὶ ἐπειδὴ γίνεται λόγος γιὰ ἀθεΐα καὶ ἀθέους ἀξίζει νὰ ἀναφέρουμε τὴν στάση του ἀπέναντι στὸν μεγάλο ἄθεο συγγραφέα Ν. Καζαντζάκη, τὸν ὁποῖο δυστυχῶς, λόγῳ ἀκρίτου τοπικισμοῦ, τιμοῦν πολὺ οἱ συμπατριῶτες του Κρῆτες, ἀκόμη καὶ ἀρχιερεῖς, υἱοθετώντας καὶ ἐνισχύοντας τὶς κατὰ τῆς πίστεως βλασφημίες του, ἀλλὰ καὶ κάποιοι ἄλλοι ἐλευθερόφρονες καὶ «προοδευτικοί» θεολόγοι. Ἦταν ὄντως ταλαντοῦχος συγγραφεὺς ὁ Καζαντζάκης· ἀλλὰ τὸ ταλέντο του τὸ ἔθεσε στὴν ὑπηρεσία ὄχι τοῦ Θεοῦ ἀλλὰ τοῦ Διαβόλου. Ὅταν ἀσκήτευε στὸ Σινᾶ ὁ Ὅσιος Παΐσιος, ἀνέβηκε στὴν κορυφὴ τῆς Ἁγίας Αἰκατερίνης, μὲ δύο Σιναΐτες Πατέρες γιὰ νὰ τελέσουν τὴν Θεία Λειτουργία. Ὅταν κατέβαιναν ἀπὸ τὴν κορυφή, ὁ Ὅσιος διέλαθε γιὰ λίγο τῆς προσοχῆς τῶν ἄλλων πατέρων, ἕνας ἀπὸ τοὺς ὁποίους μάλιστα ἦταν Κρητικός, καὶ μὲ ἕνα κοπίδι ποὺ εἶχε φέρει μαζί του πῆγε στὸ βράχο ποὺ εἶχε γράψει τὸ ὄνομά του ὁ Καζαντζάκης καὶ ἔσβησε τὸ ὄνομα τοῦ δεδηλωμένου ἀθέου. Θεωροῦσε ἀταίριαστο σ᾽ ἐκεῖνο τὸν ἅγιο τόπο οἱ προσκυνητὲς νὰ βλέπουν τὸ ὄνομα ἑνὸς βλασφήμου, τὸ «βδέλυγμα τῆς ἀθεΐας ἐν τόπῳ ἁγίῳ». Ὅπως παρατηρεῖ ὁ βιογράφος του ἱερομόναχος Ἰσαάκ «ὁ π. Παΐσιος ἀποστρεφόταν τόν Καζαντζάκη, λόγῳ τῆς ἀθεΐας καὶ τῶν βλασφημιῶν του καὶ δὲν ἤθελε οὔτε νὰ βλέπῃ οὔτε νὰ ἀκούει τὸ ὄνομά του»13. Εἶναι παραδειγματικὴ καὶ διδακτικὴ ἡ συμπεριφορὰ τοῦ Ὁσίου Παϊσίου, ἀλλὰ καὶ ἡ φωτισμένη ἐπιχειρηματολογία του, στὴν περίπτωση ποὺ κατέβηκε ὁ ἴδιος στὴ Θεσσαλονίκη (1988) καὶ πρωτοστάτησε σὲ διαδήλωση μπροστὰ σὲ αἴθουσα κινηματογράφου γιὰ νὰ ματαιωθεῖ, ὅπως καὶ ἔγινε, ἡ προβολὴ τῆς βλάσφημης ταινίας τοῦ Σκορτσέζε «Ὁ τελευταῖος πειρασμός», ποὺ βασιζόταν στὸ ὁμώνυμο ἔργο τοῦ Καζαντζάκη. Διηγεῖται σχετικὰ ὁ βιογράφος του: «Πέρα ἀπὸ τὶς μεμονωμένες ἀντιδράσεις τοῦ εὐσεβοῦς ἑλληνικοῦ λαοῦ, ἀποφασίσθηκε ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία συντονισμένη διαμαρτυρία, στὶς 6-7 Νοεμβρίου (ν.ἡ.) τοῦ ἰδίου ἔτους (1988). Ζητήθηκε και ἡ συμμετοχὴ τοῦ Ἁγίου Ὄρους.

Ὅμως ἀρκετοὶ ἀντέδρασαν ἀρνητικά. Δὲν θεωροῦσαν καὶ τόσο πνευματικὸ νὰ ἀσχολοῦνται μὲ τέτοια θέματα λέγοντας ὅτι ἡ περιφρόνησή τους πρὸς τὸ ἔργο γίνεται αἰτία νὰ προβληθῇ λιγώτερο.

Ὁ Γέροντας εἶχε τελείως ἀντίθετη ἄποψη: “Στὴν περίοδο τῆς εἰκονομαχίας”, ἔλεγε “δέκα Χριστιανοὶ ὑπερασπίστηκαν δυναμικὰ τὴν εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ στὴν Χρυσῆ Πύλη καὶ μαρτύρησαν γι᾽ αὐτήν. Τώρα ποὺ βλασφημεῖται τὸ πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ δὲν πρέπει νὰ ἀδιαφοροῦμε. Ἂν ζούσαμε τότε ἐμεῖς οἱ “διακριτικοί” καὶ “γνωστικοί” θὰ λέγαμε στοὺς δέκα μάρτυρες: “Ἔτσι δὲν ἐνεργεῖτε πνευματικά· περιφρονεῖστε τὸν Σπαθάριο ποὺ ἀνεβαίνει νὰ γκρεμίσει τὴν εἰκόνα, καὶ ὅταν ἀλλάξη ἡ κατάσταση, θὰ βάλουμε στὴ θέση της ἄλλη εἰκόνα, καὶ μάλιστα πιὸ βυζαντινή. Αὐτὸ εἶναι τὸ φοβερό! Τὴν πτώση μας, τὴν δειλία, τὸ βόλεμά μας τὸ παρουσιάζομε σὰν κάτι ἀνώτερο!”.

Τὴν διαμαρτυρία γιὰ τὴν βλάσφημη ταινία τὴν θεωροῦσε ὁμολογία πίστεως, γι᾽ αὐτὸ ἔσπευσε νὰ συμπαρασταθῆ στὴν ἀγωνιζομένη Ἐκκλησία. Ἐκτὸς ἀπὸ τὶς ἰδιαίτερες προτροπές του, ὑπέγραψε μαζὺ μὲ ἄλλους πατέρες δήλωση πρὸς τὴν Ἱ. Μ. Κουτλουμουσίου, ἐκφράζοντας τὴν ἐπιθυμία του νὰ συμμετάσχη στὴν ἔξοδο τῶν Ἁγιορειτῶν στὴν Θεσσαλονίκη γιὰ τὴν σχετικὴ ἐκδήλωση διαμαρτυρίας. Μὲ τὴν στάση του βοήθησε, ὥστε ἡ Ἱερὰ Κοινότης νὰ ἀποφασίση τὴν ἐπίσημη καὶ πολυάριθμη συμμετοχὴ τοῦ Ἁγίου Ὄρους. Ἡ παρουσία τοῦ Πρωτεπιστάτου, τῶν περισσοτέρων ἀντιπροσώπων ἡγουμένων καὶ ἑκατὸ Ἁγιορειτῶν ἔφεραν ἐνθουσιασμό καὶ συγκίνηση στὸ συγκεντρωμένο πλῆθος. Ἰδιαίτερη αἴσθηση προκάλεσε ἡ παρουσία τοῦ Γέροντα. Καθ᾽ ὅλην τὴν διάρκεια τῆς ἐκδηλώσεως στεκόταν ὄρθιος παρὰ τὰ σοβαρὰ προβλήματα τῆς ὑγείας του. Στὸ τέλος κινδύνευσε νὰ συνθλιβῆ ἀπὸ τὶς ἐκδηλώσεις εὐλαβείας τοῦ πλήθους.

Ἀκόμη ἔλαβαν μέρος μοναχοὶ καὶ μοναχὲς ἀπὸ μοναστήρια τοῦ κόσμου καὶ πλῆθος λαοῦ. Ἡ συντονισμένη ἐνέργεια καὶ οἱ προσευχὲς ὅλων καὶ τοῦ Γέροντα ἔφεραν ἀγαθὰ ἀποτελέσματα. Ἡ Πολιτεία ἀπαγόρευσε τὴν προβολὴ τοῦ βλάσφημου ἔργου. Ἔτσι ἀποσοβήθηκε ὁ “τελευταῖος πειρασμός”. Εἴθε νὰ ἦταν ὁ τελευταῖος»14.

Πολλὰ μᾶς διδάσκει καὶ πρὸς πολλὲς κατευθύνσεις ἡ ἐπιτυχὴς προσπάθεια τοῦ Ὁσίου Παϊσίου νὰ ἐπαναφέρει στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία πολλοὺς συμπατριῶτες του στὴν Κόνιτσα, οἱ ὁποῖοι εἶχαν παρασυρθῆ ἀπὸ τοὺς αἱρετικοὺς Εὐαγγελικοὺς καὶ προσχώρησαν στὴν αἵρεσή τους, ἐνῶ ζοῦσαν ἀκόμη στὰ Φάρασα τῆς Καππαδοκίας. Κατὰ τὸ τριετὲς διάστημα τῆς παραμονῆς του στὴν Ἱερὰ Μονὴ Στομίου (1958-1961) μὲ κείμενα, συναντήσεις, διδαχὲς κατόρθωσε νὰ τοὺς ἐπαναφέρει ὅλους στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, μέχρι σημείου νὰ θεωρεῖ ὁ βιογράφος του, στηριζόμενος βέβαια σὲ ἐκτιμήσεις τοῦ Ὁσίου, ὅτι ἡ μετάβασή του στὴν Κόνιτσα κατὰ θεία παρακίνηση εἶχε βέβαια ὡς στόχο τὴν ἀνακαίνιση τοῦ Μοναστηριοῦ καὶ τὴν πνευματικὴ ἐνίσχυση τῶν συμπατριωτῶν του, κυρίως ὅμως ἀπέβλεπε στὸ νὰ παρεμποδίσει τὴν ἐξάπλωση τῆς αἱρέσεως τῶν Προτεσταντῶν Εὐαγγελικῶν15.

Τί νὰ πεῖ κανεὶς γιὰ τὰ σημερινὰ πνευματικά μας χάλια, ὅταν σὲ ἀνώτατο ἐκκλησιαστικὸ ἐπίπεδο συμμετέχουμε στὸ παμπροτεσταντικὸ «Παγκόσμιο Συμβούλιο Ἐκκλησιῶν», καλύτερα, Αἱρέσεων, τὶς ὁποῖες τώρα ἀναγνωρίζουμε ὡς κανονικὲς ἐκκλησίες μὲ ἔγκυρα μυστήρια, βάσει τῆς «βαπτισματικῆς θεολογίας» τοῦ μητροπολίτου Περγάμου τὴν ὁποία ἀποδέχεται πλήρως καὶ ὁ πατριάρχης Βαρθολομαῖος; Ὅταν ἐπιτρέψαμε τὴν προτεσταντικὴ «Βιβλικὴ Ἑταιρεία» νὰ συνεργάζεται μὲ τὴν «Ἀποστολικὴ Διακονία» τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ἱδρύοντας θυγατρική «Ἑλληνικὴ Βιβλικὴ Ἑταιρεία»; Ὅταν πολλοὶ Ἀρχιερεῖς ἐπιτρέπουν νὰ διανέμεται μετάφραση τῆς Καινῆς Διαθήκης, τῆς Βιβλικῆς Ἑταιρείας, καὶ μαζὺ μὲ αὐτὴν προτεσταντικὸ προπαγανδιστικὸ ὑλικό; Ὅταν νέοι ἀρχιερεῖς ἀναλαμβάνοντες τὰ καθήκοντά τους στὶς ἐπαρχίες τους, ἀντὶ νὰ φροντίσουν νὰ ἐκδιώξουν αὐτὲς τὶς αἱρετικὲς παρασυναγωγές, τὶς ἐπισκέπτονται ἰσχυριζόμενοι ὅτι τίποτε δὲν μᾶς χωρίζει καὶ ὅτι θὰ συνεργαστοῦν μαζί τους; Ὅταν, τὸ χειρότερο, στοὺς χώρους τῆς Διασπορᾶς πολλοὶ Προτεστάντες ζητοῦν νὰ γίνουν Ὀρθόδοξοι, καὶ οἱ δικοί μας ἐπίσκοποι τοὺς ἀποτρέπουν μὲ τὸ ἐπιχείρημα ὅτι τὸ ἴδιο εἴμαστε, δὲν μᾶς χωρίζει τίποτε, καὶ ἐκεῖ ποὺ εἶσθε θὰ σωθεῖτε; Ὅταν ὑπάρχει αὐτὴ ἡ μίξη, τὸ μπέρδεμα, ὁ συγκρητισμός, τότε τὸ παράδειγμα τοῦ Ὁσίου Παϊσίου, ἀφήνει κάποιες ἐλπίδες καὶ ὁδηγεῖ στὴν διαπίστωση ὅτι ἡ παρουσία του στοὺς δύσκολους αὐτοὺς καιροὺς εἶναι «σημεῖο» σημάδι ὅτι ὁ Θεὸς δὲν μᾶς ἐγκατέλειψε.

Στὴ συνάφεια αὐτὴ θὰ μπορούσαμε νὰ ἀναφέρουμε καὶ ἄλλα περιστατικά, στὰ ὁποῖα ὁ Ὅσιος Παΐσιος βοήθησε ἀνθρώπους νὰ ἀπεμπλακοῦν ἀπὸ τὰ δίχτυα ἄλλων θρησκειῶν, τοῦ Ἰνδουϊσμοῦ, τοῦ Βουδισμοῦ, τοῦ Ἰσλάμ, ποὺ περιγράφονται ἀπὸ τὸν βιογράφο του. Μὲ συμπάθεια εἶδε στὴν Ναζαρὲτ καὶ ἕνα Ἑβραῖο κρυπτοχριστιανό, ποὺ ἔβγαλε μὲ εὐλάβεια τὸ σκουφάκι του καὶ πῆγε καὶ ἤπιε ἀπὸ τὸ ἁγίασμα τῆς Παναγίας, ἐνῶ πρόσεχε νὰ μὴ γίνει ἀντιληπτὸς ἀπὸ τὸν κόσμο. Προορατικὰ δὲ εἶπε τὰ ἑξῆς: «Ὑπάρχουν πολλοὶ κρυπτοχριστιανοὶ Ἑβραῖοι ποὺ φοβοῦνται νὰ ἐκδηλωθοῦν, διότι διώκονται καὶ ἀργότερα θὰ βαπτισθοῦν περισσότεροι καὶ αὐτοὶ θὰ εἶναι οἱ καλύτεροι φίλοι μας»16.

Ἰδιαίτερη ἀναφορὰ μὲ κάποιες λεπτομέρειες κάνει ὁ βιογράφος στὴν περίπτωση τοῦ Γιωργάκη ἀπὸ τὸ Θιβέτ, τὸν ὁποῖο ἀπὸ τὴν ἡλικία τῶν τριῶν ἐτῶν τὸν ἔβαλαν οἱ γονεῖς του σὲ βουδιστικὸ μοναστήρι στὸ Θιβέτ. Σὲ ἡλικία 16-17 χρόνων, ἀφοῦ προχώρησε πολὺ στὴν Γιόγκα, ἔγινε τέλειος μάγος καὶ μποροῦσε νὰ καλεῖ ὅποιον δαίμονα ἤθελε, ἦλθε καὶ στὸ Ἅγιο Ὄρος γιὰ νὰ κάνει ἐπίδειξη τῶν δυνάμεών του, ἀλλὰ ὅπως συνέβη μὲ παλαιοὺς μάγους ὁ Γέροντας Παΐσιος ἀχρήστευσε τὶς σατανικές του δυνάμεις καὶ ἔδειξε τὴν δύναμη τοῦ Θεοῦ, ὁπότε συγκλονισμένος ὁ νεαρὸς θέλησε νὰ γίνει μοναχός. Ὁ βιογράφος ἱερομόναχος Ἰσαὰκ μετὰ τὴν διήγηση τῶν ὅσων συνέβησαν μὲ τὸν νεαρὸ μάγο ἐπιλέγει: «Ὁ Γέροντας χρησιμοποιοῦσε τὴν περίπτωση τοῦ Γιωργάκη γιὰ νὰ ἀποδείξει πόσο μεγάλη εἶναι ἡ πλάνη αὐτῶν ποὺ νομίζουν ὅτι ὅλες οἱ θρησκεῖες εἶναι ἴδιες, ὅλες τὸν ἴδιο Θεὸ πιστεύουν, καὶ ὅτι δὲν διαφέρουν οἱ Θιβετιανοὶ μοναχοὶ ἀπὸ τοὺς Ὀρθοδόξους»17.

Τί ἄλλο νὰ κάνουμε καὶ νὰ ποῦμε μετὰ ἀπὸ ὅλα αὐτὰ ἐμεῖς; Νὰ γεμίσουμε σελίδες μὲ δηλώσεις πατριαρχῶν, ἐπισκόπων, θεολόγων ποὺ μοιράζουν μάλιστα τώρα καὶ τὸ «ἱερό» Κοράνιο ὡς δῶρο, καὶ ἰσχυρίζονται ὅτι καὶ οἱ ἄλλες θρησκεῖες εἶναι ὁδοὶ σωτηρίας; Τὸ ἐπράξαμε ἤδη αὐτὸ ἐδῶ καὶ πολλὰ χρόνια μὲ εἰδικό βιβλίο μας18. Τὸ βέβαιο πάντως εἶναι ὅτι βρίσκονται σὲ πλάνη, ὅπως λέγει ὁ Ὅσιος Παΐσιος, καὶ εὐχόμαστε πρὸ τοῦ τέλους τῆς ζωῆς τους νὰ τὸ ἀντιληφθοῦν.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

11. Ἰω. 11, 25.

12. Ἱερομονάχου Ισαακ, Βίος Γέροντος Παϊσίου τοῦ Ἁγιορείτου, Ἅγιον Ὄρος 2004, σελ. 50-51.

13. Ἱερομονάχου Ισαακ, Αὐτόθι, 173.

14. Αὐτόθι, 304-305.

15. Αὐτόθι, 137. 153.

16. Αὐτόθι, 292.

17. Αὐτόθι, 236.

18. Πρωτοπρεσβυτέρου Θεοδωρου Ζηση, Διαθρησκειακὲς Συναντήσεις. Ἄρνηση τοῦ Εὐαγγελίου καὶ τῶν Ἁγίων Μαρτύρων, Θεσσαλονίκη 2003.

(Συνεχίζεται)