ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΣΙΑ, ΧΡ. ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗ, ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΥΜΝΟΛΟΓΙΑΣ

ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΣΙΑ

_______

Χριστόδουλου Βασιλειάδη, Σημειώσεις Υμνολογίας, Eκδ. «Αγία Ταϊσία», Λευκωσία 2016, σσ. 36.

Του θεολόγου κ. Ανδρέα Κυριακού

=====

Το μετά χείρας βιβλίο αποτελεί εύχρηστο εγχειρίδιο για τους φοιτητές του συγγραφεα, ο οποίος, συν τοις άλλοις, είναι και Καθηγητής στη Θεολογική Σχολή των «Αγίων Μεθοδίου και Κυρίλλου» του Πανεπιστημίου του Βελίκο Τάρνοβο της Βουλγαρίας (Δικαιόχρηση με κολλέγιο ΚΑΣΑ). 

Kαταπιάνεται με το δυσχερές, λόγω όγκου, αντικείμενο του, την Υμνολογία, με επάρκεια διότι τυγχάνει γνωστόν ότι είναι εγκρατής της εκκλησιαστικής μουσικής, όπως και της ευρωπαϊκής. Με όλα τα πιο πάνω ο κ. Βασιλειάδης μας εισάγει στο μυστικό κόσμο της Ορθοδόξου Υμνολογίας. Λέξεις όπως τροπάριο, στιχηρό, απολυτίκιο, κοντάκιο, ευλογητάριο, κάθισμα κ.τ.ό. αναλύονται, χωρίς ο συγγραφέας να πλατυάζει και να κουράζει τον αναγνώστη. Θα χαρακτήριζα το ύφος απλό κι εύληπτο, ώστε ο ψάλτης, και όχι μόνο, να μπορεί, όχι μόνο να ψάλλει τα πιο πάνω, αλλά να γνωρίζει επαρκώς κι επακριβώς την έννοια των εκκλησιαστικών αυτών όρων κι όλης γενικώς της εκκλησιαστικής ορολογίας, που είναι διάσπαρτη στα βιβλία που στολίζουν το ψαλτήρι, όπως η Παρακλητική, τα Μηναία, το Τριώδιο, το Πεντηκοστάριο κτλ. Αν ο ψάλτης κι ο ιερουργός, ο φοιτητής, αλλά και γενικότερα ο πιστός δεν κατέχει τους όρους αυτούς ή τους προσπερνά απαξιωτικά, τελικά η όλη υπόθεση θα θυμίζει ακούσματα από το μιναρέ, που ούτε αυτός που τα εκφωνεί και ξεκουφαίνει τους πάντες αντιλαμβάνεται το νόημά τους, μήτε οι ακούοντες γνωρίζουν περί τινος πρόκειται, αφού εκφωνούνται στην παντελώς ακατάληπτη γι’ αυτούς και ξένη προς τα ακούσματά τους αραβική γλώσσα του 7ου μ.Χ. αιώνος. 

Ο μουσικολόγος κ. Βασιλειάδης δεν περιορίζεται στην ιστορική ανάλυση των όρων και τη σημασία τους, αλλά προχωρά και στην παρουσίασή τους στη λειτουργική χρήση, πράγμα πολύ ευεργετικό για τους ψάλτες, αλλά και τους ιερείς. Η λειτουργική ζωή απαιτεί, επιπρόσθετα και δαψιλή γνώση του Τυπικού. Για να αντιληφθεί ο αναγνώστης τη μεθοδολογία του βιβλίου παραθέτω ένα δείγμα γραφής του κ. Βασιλειάδη. «Στιχηρά Αναστάσιμα: Ονομάζονται τα τροπάρια  του εσπερινού του Σαββάτου, καθώς και του όρθρου των Κυριακών στους οκτώ  ήχους. Αυτά βρίσκονται στο εκκλησιαστικό βιβλίο που ονομάζεται Παρακλητική ή Οκτώηχος. Ονομάζονται έτσι γιατί αναφέρονται στην Ανάσταση του Κυρίου». 

Στην αρχή του βιβλίου παρατίθεται εκτενής βιβλιογραφία, τόσο ελληνική όσο και ξενόγλωσση. Δεν μπορώ παρά να σχολιάσω ευμενώς κι επαινετικά το γεγονός ότι ο συγγραφέας επιμένει, σε μια εποχή πτώσεων κι εκπτώσεων, να χρησιμοποιεί το παραδοσιακό σύστημα γραφής κι όχι το άχαρο μονοτονικό σύστημα, που δυστυχώς έχει εισχωρήσει επικίνδυνα και στον εκκλησιαστικό χώρο. Κλείνοντας εισηγούμαι, σε μελλοντική έκδοση να προσεχθεί περισσότερο το εξώφυλλο (το οπισθόφυλλο είναι τέλειο), αλλά και οι διαστάσεις του βιβλίου να περιοριστούν.