ΣΧΟΛΙΟ ΓΙΑ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΙΚΟ ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ κ. ΓΡΑΜΜΕΝΟΥ ΚΑΡΑΝΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗ

ΣΧΟΛΙΟ ΓΙΑ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΙΚΟ ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ κ. ΓΡΑΜΜΕΝΟΥ ΚΑΡΑΝΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΤΙΣ ΗΠΑ

Του Παναγιώτη Τελεβάντου

==========

Διαβάσαμε στη Romfea.gr ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο του κ. Γραμμένου Καράνου, Επίκουρου Καθηγητή της Βυζαντινής Μουσικής της Θεολογικής Σχολής του Τιμίου Σταυρού Βοστώνης, που επιγράφεται: “Ο καλός σπόρος της ευλογημένης Ψαλτικής Τέχνης έχει αρχίσει να ριζώνει και να καρποφορεί και στις Ηνωμένες Πολιτείες.”

“Τάδε έφη, καταχειροκροτούμενος, ο δεκάχρονος μαθητής της Αρχιεπισκοπικής Σχολής Βυζαντινής Μουσικής Νέας Υόρκης Μανώλης Λαμπράκης στην πρόσφατη συναυλία της Αρχιεπισκοπικής Βυζαντινής Χορωδίας της Αρχιεπισκοπής Αμερικής στην Αγία Ειρήνη Κωνσταντινουπόλεως. Οι εξελίξεις των τελευταίων χρόνων τον δικαιώνουν απόλυτα.

Υπό την εμπνευσμένη καθοδήγηση του Σεβασμιωτάτου Αρχιεπισκόπου Αμερικής κ. Δημητρίου, η Βυζαντινή Μουσική έχει αρχίσει να κερδίζει τις καρδιές των Αμερικανών, Ορθοδόξων και μη. Στη Θεολογική Σχολή Τιμίου Σταυρού Βοστώνης, όπου στο παρελθόν δίδαξαν μεγάλοι δάσκαλοι της Ψαλτικής Τέχνης, όπως ο αείμνηστος Σάββας Σάββας και ο φημισμένος πρωτοψάλτης Φώτιος Κετσετζής, θεσπίστηκε πριν από μερικούς μήνες πρόγραμμα πλήρους ιεροψαλτικής κατάρτισης, αντίστοιχο του προγράμματος των ωδείων και των σχολών Βυζαντινής Μουσικής στην Ελλάδα, που οδηγεί στην απόκτηση πτυχίου.

Στη Νέα Υόρκη αλλά και σε άλλες πόλεις έχουν ιδρυθεί χοροί ψαλτών υψηλής καλλιτεχνικής στάθμης με παρουσιάσεις σε φημισμένους χώρους συναυλιών, πανεπιστήμια, μουσεία κ.ά. Σχολές Βυζαντινής Μουσικής αναφύονται σταδιακά σε όλη την αμερικανική επικράτεια.

Διοργανώνονται μουσικολογικά συνέδρια, μελοποιούνται τα μεταφρασμένα στα αγγλικά λειτουργικά κείμενα σύμφωνα με τους κανόνες της ψαλτικής μελοποιίας, γίνονται διαλέξεις σε αμερικανικά ωδεία και τμήματα μουσικών σπουδών ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων.

Σε όλα αυτά έρχεται να προστεθεί το πρώτο Φεστιβάλ Βυζαντινής Μουσικής Βοστώνης στις εγκαταστάσεις του Ελληνικού Κολλεγίου και της Θεολογικής Σχολής Τιμίου Σταυρού, ακαδημαϊκού και πνευματικού κέντρου της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αμερικής.

Το φεστιβάλ, που τελεί υπό την αιγίδα του Κέντρου Βυζαντινής Τέχνης και Πολιτισμού “Μαίρη Τζαχάρη” και του New York Life Center for the Study of Hellenism in Pontus and Asia Minor, θα ανοίξει στις 24 Φεβρουαρίου με διάλεξη του μουσικολόγου Εμμανουήλ Γιαννόπουλου, Επίκουρου Καθηγητή της Ανωτάτης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Βελλάς Ιωαννίνων, με τίτλο “Η Αύρα της Ορθόδοξης Λειτουργικής Μουσικής Πνέει Πάνω απ' το Αιγαίο”. Τη διάλεξη θα ακολουθήσει συναυλία της Αρχιεπισκοπικής Βυζαντινής Χορωδίας της Αρχιεπισκοπής Αμερικής υπό τη διεύθυνση του Δημητρίου Κεχαγιά με μέλη από την υμνολογία του Τριωδίου.

Στις 25 Φεβρουαρίου ο Κυριάκος Καλαϊτζίδης, μουσικολόγος και δεξιοτέχνης στο ούτι, θα δώσει διάλεξη με τίτλο “Η Σχέση της Βυζαντινής Μουσικής Κληρονομιάς με τις Μουσικές Παραδόσεις της Ανατολικής Μεσογείου”.

Θα ακολουθήσει συναυλία του διεθνούς φήμης μουσικού σχήματος “Εν Χορδαίς” υπό τη διεύθυνση του Κυριάκου Καλαϊτζίδη και με τη συνοδεία του Βυζαντινού Χορού της Θεολογικής Σχολής Τιμίου Σταυρού “Άγιος Ρωμανός ο Μελωδός”.

Μεταξύ άλλων, το πρόγραμμα θα περιλαμβάνει ένα από τα πρώτα δημοτικά τραγούδια που παραδόθηκαν με βυζαντινή σημειογραφία, κοσμικές συνθέσεις του κορυφαίου μεταβυζαντινού μελοποιού Πέτρου του Πελοποννησίου και κωνσταντινουπολίτικα τραγούδια από την προϊστορία του ρεμπέτικου.

Ένας από τους στόχους του φεστιβάλ είναι να καταδείξει τον συνδετικό ιστό που ενώνει τις διάφορες μουσικές παραδόσεις της Ανατολικής Μεσογείου, μεταξύ των οποίων περίβλεπτη θέση κατέχει η ελληνική Ψαλτική Τέχνη.

Η τέχνη αυτή, που ο Στρατής Μυριβήλης αποκάλεσε κάποτε “ψηφίδα από το θαυμάσιο ψηφιδωτό της εθνικής μας ψυχής”, πλέον κατανύσσει, συγκινεί, γοητεύει και μελετάται όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και πέρα απ' τον Ατλαντικό.

Και είναι κι αυτό μία απόδειξη της διαχρονικής δημιουργικότητας του ελληνικού πνεύματος και της ζωντάνιας των πάντα επίκαιρων εκκλησιαστικών τεχνών.”

Ανέλπιστα ευχάριστες και λίαν αποκαλυπτικές οι πληροφορίες που μας δίνει ο κ. Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Τιμίου Σταυρού της Βοστώνης κ. Καράνος για την αγάπη και το ζήλο που καλλιεργείται για τη Βυζαντινή μουσική στην Αρχιεπισκοπή Αμερικής με πρωτοβουλία μάλιστα του Σεβασμιότατου Αρχιεπισκόπου μας.

Πράγματι εντυπωσιακά όσα γίνονται και μάλιστα με τον αθόρυβο αλλά αποτελεσματικό τρόπο που εργάζονται ο Αρχιεπίσκοπος Δημήτριος και οι συνεργάτες του.

Οσοι παρακολουθούμε το έργο του Αρχιεπισκόπου Δημητρίου ξαφνιαζόμαστε ευχάριστα γι' αυτού του είδους τις ειδήσεις, αλλά κατά βάθος δεν παραξενευόμαστε. 

Γνωρίζουμε ότι ο Σεβ. Αμερικής κ. Δημήτριος δεν είναι ούτε δημοσιοσχετίτης, ούτε κούφος ιεράρχης για να στηρίζεται σε επικοινωνισμούς, φανταχτερές πολυαρχιερατικές στολές, βεγγαλικά και φιέστες. 

Είναι όντως αξιόλογος ιεράρχης και σπουδαίος θεολόγος, με εκκλησιαστικό φρόνημα, που προσπαθεί να επιτελεί ευσυνείδητα και αθόρυβα πάντοτε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το καθήκον του.

Απομένει όμως η αγάπη αυτή προς τη Βυζαντινή μουσική που καλλιεργείται με τόσο ζήλο στην Αρχιεπισκοπή Αμερικής να αποκτήσει εκκλησιαστικό χαρακτήρα.

Με αυτό εννοώ ότι δεν είναι δυνατόν να περιοριστεί η καλλιέργειά της με την έννοια που καλλιεργείται η αγάπη προς το δημοτικό ή το ρεμπέτικο τραγούδι.

Η Βυζαντινή μουσική εκφράζει απόλυτα το λειτουργικό ήθος της Ορθοδοξίας όπως ακριβώς το εκφράζει και η Βυζαντική εικονογραφία.

Οπως, λοιπόν, στις ναούς μας συστηματικά προσπαθούμε να βάζουμε Βυζαντινές εικόνες έτσι ΑΚΡΙΒΩΣ οφείλουμε να ψάλλουμε Βυζαντινά και όχι Φράγκικα.

Δεν περιοριζόμαστε μόνον να κάνουμε εκθέσεις Βυζαντινής αγιογραφίας. 

Δεν είναι έτσι;

Επομένως βάσει ποιας λογικής ή θεολογικής και ποιμαντικής συνέπειας περιοριζόμαστε στη σύσταση χορωδιών Βυζαντινής μουσικής, χωρίς να εισάγουμε παράλληλα τη Βυζαντινή μουσική στη λατρεία της Εκκλησίας μας για να αντικαταστήσουμε τις φραγκοχορωδίες;

Για ποιο λόγο ορθοδοξούμε με την Ομολογία της πίστης μας, αλλά υμνούμε τον Χριστό, την Υπεραγία Θεοτόκο και τους Αγίους Του με τις φραγκοχορωδίες;

Γιατί καταργήσαμε -και πολύ ορθά πράξαμε- τις γλυκερές παραστάσεις των ιερών προσώπων που εξέφραζε η Αναγεννησιακή τέχνη με Βυζαντινές αγιογραφίες, ενώ θεωρούμε ότι δεν υπάρχει πρόβλημα όταν ψάλλουμε φράγκικα και όχι βυζαντινά;

Παρακαλούμε θερμά τον Σεβ. Αρχιεπίσκοπό μας να μεριμνήσει προσωπικά ώστε -τουλάχιστον- στον καθεδρικό ναό της Αγίας Τριάδας στο Μανχάταν να ψάλλει Βυζαντινή και όχι φράγκικη χορωδία. 

Γνωρίζουμε ότι, εξαιτίας του ιδιότυπου καθεστώτος του καθεδρικού ναού -που εισήγαγε ο μ. Αρχιεπίσκοπος Ιάκωβος-, αυτό δεν εξαρτάται αποκλειστικά από τον Σεβασμιότατο. Ο εφημέριος του καθεδρικού όμως είναι καλοπροαίρετος άνθρωπος, όπως είναι και πολλά από τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου που γνώρισα.

Δεν νομίζω ότι θα θελήσουν να ανακόψουν μια κατά Θεόν προσπάθεια στην κοινότητά τους. 

Ας ληφθεί μάλιστα υπόψη ότι ο καθεδρικός ναός της Αγίας Τριάδας στο Μανχάταν διαθέτει εξαίρετους Βυζαντινούς ψάλτες.

Δυστυχώς όμως είναι παροπλισμένοι στη Θεία Λειτουργία για να ψάλλει η φραγκοχορωδία της οποίας ορισμένα μέλη δεν είναι καν Ορθόδοξοι χριστιανοί!

Ευχαριστούμε θερμά τον  Καθηγητή κ. Καράνο για το λίαν ενημερωτικό άρθρο του, που μας δίνει μια πολύ θετική -άγνωστη στον γράφοντα πιστεύω και στους πλείστους- όψη του έργου που επιτελεί η Θεολογική Σχολή του Τιμίου Σταυρού στη Βοστώνη.

Ο κ. Καθηγητής μας δείχνει έμμεσα με το άρθρο του ότι δεν είναι ορθό ορισμένοι από μας -ο γράφων οπωσδήποτε- να βλέπουμε εξ ολοκλήρου αρνητικά το έργο που επιτελεί η Σχολή εξαιτίας των μεταπατερικών και οικουμενιστικών αντιλήψεων του π. Εμμανουήλ Κλάψη.

Συγχαίρουμε θερμά και υικά τον Σεβασμιότατο και τους συνεργάτες του, για τον ζήλο που δείχνουν για την καλλιέργεια της Βυζαντινής μουσικής και αναμένουμε οπωσδήποτε να καταργηθεί η φραγκοχορωδία -τουλάχιστον σε πρώτη φάση- στον καθεδρικό ναό της Αγίας Τριάδας, αλλά και στην Αγία Αικατερίνη Αστορίας, όπου βρίσκεται η καρδιά της Ομογένειας με τους περισσότερους πρώτης γενεάς ομογενείς.