Ο ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ, Ο ΚΑΡΛ ΜΠΑΡΘ ΚΑΙ Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

Ο ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ, Ο ΚΑΡΛ ΜΠΑΡΘ ΚΑΙ Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

Του Παναγιώτη Τελεβάντου

========

H εγκύκλιος του Σεβασμιότατου Αρχιεπισκόπου Αμερικής κ. Δημητρίου για τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, εδράζεται σε πολύ στερεό ορθόδοξο θεολογικό υπόβαθρο. 

Ο λόγος; 

Οχι μόνον επειδή ο συντάκτης της είναι ιεράρχης με μεγάλη θεολογική παιδεία, αλλά προπαντός επειδή ο Σεβασμιότατος θεολογεί εκκλησιαστικά. 

Ετσι το μυστήριο της Ενανθρωπήσεως του Λόγου, με τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, το ερμηνεύει με την Υμνολογία της Εκκλησίας μας.

Ο ορθόδοξος πιστός βιώνει την αγάπη του Θεού προς τον άνθρωπο στο μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας  “εν τη κλάσει του άρτου”, με την προσευχή, με την υπακοή στις εντολές, με τη λατρεία της Εκκλησίας, με τα μυστήρια, με τη νηστεία, με το κήρυγμα, με τη μελέτη του Ευαγγελίου, με το βίο και με τα συγγράμματα των Αγίων, ώστε - του Θεού συνεργούντος - αποκτά “Θεοτόκο ψυχή” μέσα στην οποία ο Ασαρκος σαρκούται και το μυστήριο - κατά το δυνατόν τοις ανθρώποις - διά της χάριτος τελεσιουργείται.

Συγκρίνετε το περιεχόμενο της όντως βαθιά θεολογικής και όντως ορθόδοξης εγκυκλίου του Σεβασμιότατου με το γνωστό Προτεσταντικό τραγουδάκι:

“Jesus loves me—this I know,

For the Bible tells me so;”

που ο Καρλ Μπαρθ - ο κορυφαίος εκπρόσωπος της “Προτεσταντικής ορθοδοξίας” - προσοχή της Προτεσταντικής “ορθοδοξίας” - θεωρούσε ως επιτομή της θεολογικής του ενασχόλησης!!!

Πόσο στενή - μα την αλήθεια - και χωρίς εκκλησιαστικό περιεχόμενο θεώρηση της αγάπης του Θεού.!

Τι ωραία που είναι η ορθόδοξη πίστη μας! 

Πόσο αντορθόδοξη στην ουσία της είναι η θεώρηση ότι η "sola scriptura" και η "sola fides" από μόνες τους οδηγούν στην κατανόηση της αγάπης του Θεού, όπως διδάσκει αυτό το τραγουδάκι! 

Δεν είναι αυτός, άλλωστε, ο λόγος που ενθουσίαζε αυτό το τραγούδι τον Καρλ Μπαρθ;

Διότι συμπυκνώνει τις συντεταγμένες της προτεσταντικής σωτηριολογίας!

Θα μου πείτε: 

Τι σε έπιασε τώρα και μας ταλαιπωρείς με τις πλάνες του Καρλ Μπαρθ την Κυριακή της Ορθοδοξίας;

Παίζω, όπως τον Ρέμπραντ με τις φωτοσκιάσεις, πατέρες και αδελφοί, για να δείξω το θεολογικό βάθος της εγκυκλίου του Σεβασμιότατου.

Την Κυριακή της Ορθοδοξίας δεν εκφωνούνται μόνον “τα αιώνια αυτών η μνήμη” των πρόμαχων της Ορθοδοξίας, αλλά και τα αναθέματα κατά των αιρετικών.

Με αυτή - και μόνον - την έννοια η αναφορά στον Καρλ Μπαρθ και στους άλλους Προτεστάντες ή στους Εικονομάχους ή στους Νεστοριανούς ή στους Παπικούς έχει οποιαδήποτε βαρύτητα.

Βεβαίως στη θεολογία των αιρετικών υπάρχουν σπέρματα αληθείας. 

Αν μπορούμε να ανιχνεύσουμε ακόμη και στο έργο ειδωλολατρών ή και αθέων σπέρματα αληθείας, πόσο μάλλον σε αιρετικούς υπάρχουν σπέρματα αληθείας; 

Στα θέματα όμως της πίστεως η εντολή του Κυρίου είναι σαφέστατη: Πρέπει να μην αλλάξουμε "ιώτα έν" ή "κεραία μία" των εντολών Του.

Παραθέτουμε στη συνέχεια αποσπάσματα της όντως θεολογικής και ορθόδοξης Εγκυκλίου του Σεβ. Αμερικής κ. Δημήτριου για τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, που μας έδωσε την αφορμή για τη σύνταξη του πιο πάνω σχολίου:

“Σέ αὐτή τήν εὐλογημένη καί λαμπρή Ἑορτή τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου καί Ἀειπαρθένου Μαρίας οἱ καρδιές μας πλημμυρίζουν ἀπό χαρά καί κατάπληξη βλέποντας τήν ἀπέραντη ἀγάπη καί θεία σοφία τοῦ Κυρίου μας. Τόν προσκυνοῦμε μέ χαρά διότι διά τοῦ Εὐαγγελισμοῦ καί τῆς Σαρκώσεως τοῦ Θεοῦ Λόγου ἡ σωτηρία ἀνέτειλε στόν κόσμο. Μένουμε ἔκπληκτοι καθώς βλέπουμε τήν φανέρωση τῆς χάριτός Του μέ τρόπο πού ξεπερνάει τήν ἀνθρώπινη κατανόηση.

Αὐτή ἡ κατάπληξη ἐνώπιον τῶν ἐνεργειῶν τοῦ Θεοῦ ἐκφράσθηκε ἀπό τήν Θεοτόκο. Στήν ἀπάντησή της στήν εἴδηση τοῦ Ἀρχαγγέλου Γαβριήλ, ἰδού συλλήψῃ ἐν γαστρί καί τέξῃ υἱόν καί καλέσεις τό ὄνομα αὐτοῦ Ἰησοῦν, ρώτησε, πῶς ἔσται μοι τοῦτο, ἐπεί ἄνδρα οὐ γινώσκω; (Λουκ. 1:31-34). Αὐτή ἡ ἐρώτηση δέν ἦταν ἔκφραση ἀμφιβολίας ἐκ μέρους τῆς Παρθένου Μαρίας, ἀλλά δέους γιά τό θεῖο σχέδιο τοῦ Παντοκράτορος Θεοῦ. Στούς ὕμνους τῶν Μεγάλων Ἑσπερινῶν ἐπαναλαμβάνουμε τήν ἐρώτησή της πρός τόν Ἀρχάγγελο Γαβριήλ: Πῶς φθέγγῃ ῥήματα ὑπὲρ ἄνθρωπον... πῶς γενήσομαι, λέγε μοι χωρίον εὐρύχωρον, καὶ τόπος ἁγιάσματος, τοῦ τοῖς Χερουβὶμ ἐπιβαίνοντος;

Ἡ ἀπορία τῆς Θεοτόκου σχετικά μέ τό μεγάλο μυστήριο τῆς Σαρκώσεως τοῦ Κυρίου μας ἐπιβεβαιώνει τήν ἀντίδρασή μας ὅταν προσεγγίζουμε τό ἀκατάληπτο τοῦ Θεοῦ. Βεβαίως, ἡ σοφία τοῦ Θεοῦ εἶναι πέραν τῆς ἀνθρωπίνης κατανοήσεως, ἀλλά μᾶς ἔχει δοθεῖ κάποια περιωρισμένη έστω εἰκόνα μέσα ἀπό τήν ἀποκάλυψη τῆς χάριτός Του.

Ἀκολουθώντας τό παράδειγμα τῆς Παρθένου Μαρίας, ἡ ἀπάντησή μας στήν σοφία καί ἀποκάλυψη τοῦ Θεοῦ θά πρέπει νά φανερώνει ἐπίσης τήν πίστη καί ἀφοσίωσή μας. Καθώς ἐκείνη ἀναλογιζόταν πῶς ὁ πᾶσιν ἀχώρητος, καὶ πᾶσιν ἀθεώρητος, πῶς οὗτος δυνήσεται Παρθένου, μήτραν οἰκῆσαι, ἣν αὐτὸς ἔπλασε; (Ὕμνος τοῦ Ὄρθρου), ἐξέφραζε ταυτοχρόνως τήν πίστη της στήν δύναμη τοῦ Θεοῦ καί τήν ἀφοσίωσή της στό θεῖο θέλημά Του γιά τήν ζωή της. Στήν ἀπάντησή της στήν διαβεβαίωση τοῦ Γαβριήλ, ὅτι οὐκ ἀδυνατήσει παρά τῷ Θεῷ πᾶν ῥῆμα, ἀνεφώνησε γένοιτό μοι κατά τό ῥῆμά σου (Λουκ. 1: 37-38).

Σ' αὐτή τήν Ἑορτή τοῦ Εὐαγγελισμοῦ, καλούμεθα νά ἀποδεχθοῦμε τό ἀκατάληπτο τοῦ μυστηρίου τοῦ Θεοῦ. Καθώς ἑορτάζουμε αὐτή τήν Ἑορτή, ἀντιμετωπίζουμε μέ δέος τήν μεγάλη καί ἔνδοξη ἀποκάλυψη τῆς δυνάμεως καί χάριτος τοῦ Θεοῦ, καί καθώς ἑνούμεθα μέ τόν Σαρκωθέντα Κύριό μας, ἐπιβεβαιώνουμε τήν πίστη μας σέ Ἐκεῖνον καί τήν δέσμευσή μας νά πράττουμε τό θέλημά Του. Τιμοῦμε τό ὡραῖο παράδειγμα τῆς Θεοτόκου καί διαπνεόμενοι ἀπό δέος γιά αὐτά πού ἔκανε ὁ Θεός γιά μᾶς, Τόν ἐμπιστευόμεθα ὅτι θά ἐκπληρώσῃ τά πάντα καί θά μᾶς ὁδηγήσῃ στήν αἰώνια σωτηρία.

Στήν Ἑορτή αὐτή τιμοῦμε καί τήν Ἑλληνική Ἡμέρα Ἐθνικῆς Ἀνεξαρτησίας, ἐνθυμούμενοι τόν ἀγῶνα τῶν προγόνων μας καί ἀπολαμβάνοντας τήν ἐλευθερία μας. Καθώς ἀνακαλοῦμε τήν σημαντική ἱστορική σχέση τῶν δύο ἑορτῶν, ἄς θυμηθοῦμε πῶς ἡ πίστη στόν Θεό, ἡ ἀφοσίωση στό θέλημά Του καί τό δέος γιά τήν μεγάλη δύναμη καί σοφία Του ἐνέπνευσαν τούς προγόνους μας νά ἀγωνισθοῦν γιά τήν ἐλευθερία, τήν δικαιοσύνη, τήν ἀνθρώπινη ἀξιοπρέπεια καί τήν ζωή. Βεβαίως, αὐτοί ὑπῆρξαν διακαεῖς πόθοι πολλῶν γενεῶν οἱ ὁποῖες ὑπέφεραν ὑπό κατοχή καί καταπίεση. Ἀλλά τό 1821, οἱ εὐλογίες τῆς ἐλευθερίας ἄρχισαν νά γίνονται πραγματικότητα γιά τούς Ἕλληνες. Καθώς τιμοῦμε τήν θυσία των αὐτή τήν ἡμέρα, εἴθε νά ἐπιβεβαιώνουμε τήν δύναμη τῆς πίστεως στόν Θεό καί νά ἀνανεώνουμε τήν δέσμευσή μας στό νά προσφέρουμε μαρτυρία τοῦ καθοδηγητικοῦ καί ἐμπνευσμένου ρόλου τῆς πίστεώς μας μέσα στήν Ἑλληνική κληρονομιά μας.

Εἴθε, ἐπίσης, νά ἐκφράζουμε τήν εὐγνωμοσύνη μας στόν Θεό γιά τήν εὐλογημένη μαρτυρία τῆς Θεοτόκου, ἡ ὁποία διά τοῦ Εὐαγγελισμοῦ μᾶς ὑποδεικνύει πῶς νά ἀποδεχόμεθα τήν ἄφατη σοφία καί δύναμη τοῦ Θεοῦ. Ἄς συνδεθοῦμε μαζί της, καί μαζί μέ τούς Ἁγίους καί τίς οὐράνιες δυνάμεις πού ἐκφράζουν τό δέος τους γιά Ἐκεῖνον. Ἄς ἀπαντήσουμε στήν ἀποκάλυψη τῆς σωτηριώδους χάριτός Του μέ τήν πίστη στίς ὑποσχέσεις Του καί μέ τήν ἀφοσίωση στό θέλημά Του καί στό ἔργο τῆς Βασιλείας Του."