Ο κ. Γ. ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ ΜΑΣ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΕΙ ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΟ ΠΟΙΗΤΗ

Ο κ. Γ. ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ ΜΑΣ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΕΙ ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΟ ΠΟΙΗΤΗ

Του Παναγιώτη Τελεβάντου

====================

Διάβασα στο ιστολόγιο “Ακτίνες” το ακόλουθο κείμενο για την παρουσίαση του ποιητή Γιώργου Σαραντάρη στις Βρυξέλλες από τον κ. Γιώργο Παπαθανασόπουλο:

“Η Βελγική Εταιρεία Νεοελληνικών Σπουδών διοργανώνει εκδήλωση στις Βρυξέλλες για τον σημαντικό ποιητή και στοχαστή της γενιάς του '30 Γιώργο Σαραντάρη. Η εκδήλωση θα διεξαχθεί την Πέμπτη 29 Νοεμβρίου 2012 στις 7 μ.μ. στο Αμφιθέατρο του Ινστιτούτου Marie Haps ( rue d' Arlon 14, Αarlenstraat- 1050 Bruxelles) και ομιλητής θα είναι ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Γιώργος Ν. Παπαθανασόπουλος, συγγραφέας του βιβλίου "Γιώργος Σαραντάρης: Ο άνθρωπος, ο ποιητής ο διανοούμενος". Θα ακολουθήσει συζήτηση και δεξίωση.

Ο Γιώργος Σαραντάρης είναι μια από τις φωτεινότερες φυσιογνωμίες στα ελληνικά γράμματα. Τηρουμένων των αναλογιών μπορεί να θεωρηθεί "ο Μότσαρτ της ποίησης και της φιλοσοφίας στην Ελλάδα", κι αυτό γιατί αν και θυσιάστηκε στον ελληνο-ιταλικό πόλεμο, σε ηλικία μόλις 33 ετών, άφησε ένα ογκωδέστατο και πολύ σημαντικό έργο. Θυσιάστηκε γιατί αν και ισχνός, με μεγάλη μυωπία και φιλάσθενος απεστάλη στα βουνά της Πίνδου και στην πρώτη γραμμή του μετώπου, όπου δεν άντεξε τις κακουχίες και έσβησε το κερί του τόσο νωρίς. Ο Ελύτης χαρακτήρισε έγκλημα της αθηναϊκής γραφειοκρατίας τον θάνατο του μεγάλου λογοτέχνη και στοχαστή.

Από τα 33 του χρόνια ο Σαραντάρης έζησε μόνο τα οκτώ στην Ελλάδα, όπου μόνος του - αυτοδίδακτος - έμαθε τα ελληνικά και μπόρεσε να εκφράσει το ποιητικό του ταλέντο και τον φιλοσοφικό στοχασμό του στη μητρική του γλώσσα. Έως τα 23 του έζησε στην Ιταλία, όπου πήγε σε ιταλικό σχολείο και σπούδασε στα Πανεπιστήμια της Μπολόνια και της Ματσεράτα. Ελληνικό σχολείο δεν υπήρχε στα μέρη που έζησε και όσα ελληνικά γνώριζε ήταν από τους Έλληνες (από το Λεωνίδιο της Κυνουρίας) γονείς του. Τα ελάχιστα αυτά χρόνια ήσαν όμως εξαιρετικά παραγωγικά. Από το 1933 έως το 1941 παρουσίασε πέντε εξαιρετικές ποιητικές συλλογές, τρία βαθυστόχαστα φιλοσοφικά δοκίμια, άρθρα, μεταφράσεις ευρωπαίων ποιητών, βιβλιοκρισίες και εκατοντάδες σελίδες σκέψεων, που είναι δημοσιευμένες σε δύο ογκώδεις τόμους της Βικελαίας Βιβλιοθήκης Ηρακλείου, όπου βρίσκεται και το Αρχείο του.

Ο Σαραντάρης αποτελεί πρότυπο ήθους ανθρώπου, έκαμε τομή στην ελληνική ποίηση και ήταν ο πρώτος που έγραψε ελληνοκεντρική υπαρξιακή φιλοσοφία. Όμως δεν είναι γνωστός παρά μόνο στους ειδήμονες, αν και ποιητές συνομήλικοι του, όπως ο Οδυσσέας Ελύτης, αναγνώρισαν την ποιότητα του. 

Συγκεκριμένα ο Νομπελίστας ποιητής έγραψε στα "Ανοιχτά χαρτιά":

" Δεν έχω γνωρίσει, θα' θελα να το διακηρύξω, μορφή πνευματικού ανθρώπου αγνότερη από τη δική του….Η παρουσία του την εποχή εκείνη (σημ. του '30) ήταν καίρια…Οι μέρες του ήταν γεμάτες εργασία. Ήταν οι πέτρες που χρησιμοποιούσε για να χτίσει την ηθική του προσωπικότητα - και αυτό είναι που του έδωσε το μεγάλο θάρρος να καταγγείλει την παρακμή και να αποτείνει προς τον θεοποιημένο Καβάφη το αγέρωχο ερώτημα "αγάπησες ποτέ σου μια Ρωξάνη;" σ' ένα ποίημα βαρύ από νόημα, που κανείς, απ΄ όσο ξέρω, ίσαμε σήμερα δεν αξιώθηκε να σχολιάσει". Και ο Ελύτης σημειώνει πιο κάτω ότι οι κριτικοί της λογοτεχνίας δεν τον κατάλαβαν: "Με όραμα την Ορθοδοξία και την "άλλη χαρά" το ασήμι αυτό που οι αγροίκοι της κριτικής μας το πήρανε για μπακίρι προσδοκούσε τα πάντα από τους νέους, που τους αλίευε γύρω από τις πανεπιστημιακές σχολές και τους ενθουσίαζε και ονειρευότανε να τους αντιπαρατάξει στητούς και περήφανους στην Ευρώπη". Μέτρο των κριτικών και των ομοτέχνων του που τον αγνόησαν και τον αγνοούν είναι η ευτελής ψυχή τους. Όποιον τους υπερβαίνει, όποιον ξεχωρίζει και τους δείχνει μικρούς, θνησιμαίους, τον περιφρονούν, τον αγνοούν…”

Είναι σημαντικό ότι ο Σαραντάρης παρουσιάζεται στην καρδιά της Δύσης, αυτός που, ακολουθώντας τον Ντοστογιέφσκι και τον Ζαμπέλιο, κριτικά την αντιμετωπίζει. Μακάρι να είναι η αρχή ευρύτερης γνώσης του έργου και της προσωπικότητας του σημαντικού αυτού Έλληνα και Χριστιανού ποιητή και στοχαστή και να του αναγνωριστεί η θέση που του αξίζει στο πάνθεον της ευρωπαϊκής κουλτούρας.”

Μου έκαναν εντύπωση αυτά που έγραψε ο κ. Παπαθανασόπουλος ιδιαίτερα η σύγκριση με τον Καβάφη, η διαβεβαίωση ότι η κριτική του ματιά ήταν επηρεασμένη από τον Ντοστογιέφσκι, η μεγάλη εκτίμηση του Ελύτη προς το έργο και το πρόσωπο του Σαραντάρη και η ορθόδοξη του θεώρηση και η εμνευσμένη κριτική του στάση απέναντι στη Δύση. 

Γι’ αυτό και ανέτρεξα στο διαδίχτυο για να διαβάσω όποια ποιήματα του Σαραντάρη θα μπορούσα να βρω.

βρήκα ευτυχώς αρκετά και διαπίστωσα αμέσως ότι ο κ. Παπαθανασόπουλος έχει δίκαιο. 

Ομολογώ ότι εντυπωσιάστηκα βαθιά. 

Πρόκειται για σπουδαίο ποιητή. Κρίμα που είναι τόσο λίγο γνωστός στους περισσότερους από μας.

Τόσο σύγχρονος και τόσο αυθεντικός. Τόσο πηγαίος και τόσο επίκαιρος. Τόσο γνήσιος και τόσο πρωτότυπος.

Οσοι δεν είναι εξοικειωμένοι με το έργο του θα χαρούν να γνωρίσουν ένα μεγάλο λογοτέχνη.