ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΣΙΑ, ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ ΠΑΡΗ, ΤΟ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟ ΑΣΜΑ-ΠΑΤΕΡΙΚΑΙ ΘΕΣΕΙΣ

ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΣΙΑ

___________

Νεκτάριου Πάρη, Αρχιμανδρίτη του Οικουμενικού Θρόνου, Αναπληρωτή Καθηγητή ΠΑΜΑΚ, Το Εκκλησιαστικό Άσμα-Πατερικές θέσεις, έκδ. Κ. και Μ. Αντ. Σταμούλη, Θεσσαλονίκη 2018, σσ. 233.

Του θεολόγου κ. Ανδρέα Κυριακού

=====

Ο μελετητής των περιεχομένων του μετά χείρας  πονήματος του Πανοσιολογιώτατου αντιλαμβάνεται με την πρώτη το εύρος, αλλά και το βάθος των γνώσεων του συγγραφέα στον παρόντα τομέα. Όπως είναι φανερό εξετάζει με επιστημονική επάρκεια και διαχρονικά το αναπόσπαστο αυτό μέρος της χριστιανικής λατρείας εκ των απαρχών άχρι του νυν. Σταχυολογώντας μερικές από τις θέσεις του βιβλίου στεκόμαστε στο πολυσυζητημένο θέμα της χρήσεως μουσικών οργάνων στη λατρεία. 

Ο συγγραφέας σημειώνει τα πιο κάτω: 

“Επιτρέπουν οι Πατέρες τη χρήση ενός μόνο μουσικού οργάνου, του ανθρωπίνου σώματος. Στη θέση των μουσικών οργάνων προτείνονται συμβολικά όργανα. Έτσι ψαλτήριο είναι  η ανθρώπινη γλώσσα, ενώ κιθάρα το στόμα που κρούεται από το Άγιο Πνεύμα ως πλήκτρο. Κύμβαλο είναι τα κρουόμενα χείλη και πλήκτρο όχι οποιονδήποτε μουσικό όργανο αλλά η γλώσσα κάθε πιστού και μάλιστα όταν λέει όσα αρμόζουν με το χριστιανικό ήθος”. 

Στην εκκλησία προσευχόμαστε. Δεν πάμε για να απολαύσουμε μουσική. Τα άψυχα όργανα δεν προσεύχονται. Αναφορικά με τη συμμετοχή των γυναικών στην ψαλμωδία μαθαίνουμε ότι ο αιρεσιάρχης Παύλος ο Σαμοσατεύς “αναθέτει την ψαλμωδία των ύμνων του σε γυναικείους χορούς, πράγμα το οποίο δεν μένει απαρατήρητο από τη Σύνοδο της Αντιόχειας που συνήλθε το 268  για να καταδικάσει τις κακοδοξίες του”. 

Αυτό, μας πληροφορεί ο συγγραφέας, πράττουν και τον 4^ο αιώνα οι αιρετικοί Βαρδασάνης και Αφθόνιος. 

Σημειώνει δε ενδεικτικά: “Στην πράξη η Εκκλησία γνώρισε τη γυναίκα ως μέλος της λατρευτικής συνάξεως, μόνο ως συνυπηχούσα και υποψάλλουσα, ουδέποτε ως ψάλτρια και προεξάρχουσα της ψαλμωδίας, εκτός μεμονωμένων ειδικών περιστάσεων. Πολύ νωρίς διακρίθηκε στην αρχαία Εκκλησία η τάξη των ψαλτών”. 

Μας ξένισε, όμως, μια θέση του Καθηγητή του ΑΠΘ κ. Θεόδωρου Γιάγκου σχετικά με το θέμα αυτό. Ο κύριος Καθηγητής επιμένει ότι στο corpus των ιερών κανόνων δεν υπάρχει έμμεση ή άμεση απαγόρευση για την ψαλμωδία των γυναικών. 

Τονίζει μάλιστα ότι ο Ο΄(70^ος) κανόνας της Στ΄ Οικουμενικής Συνόδου ουδεμία σχέση έχει με την ψαλμωδία των γυναικών. Αν είναι, όμως, έτσι τα πράγματα γιατί ο Κανόνας αυτός σημειώνει επί λέξει: «Μη εξέστω ταις γυναιξίν εν τώ καιρώ της θείας λειτουργίας λαλείν, αλλά κατά την φωνήν  Παύλου του αποστόλου σιγάτωσαν»; 

Για ποιο λόγο ο Λγ΄ (33^ος) κανόνας της ίδιας Οικουμενικής Συνόδου αναφέρει ότι ο μη χειροθετημένος ψάλτης ή αναγνωστης αφορίζεται; 

Η Εκκκλησία χειροθετεί ψαλτριες ή αναγνώστριες; Τα πραγματα είναι απλά: Ότι κι αν ειπώθηκε από οιονδήποτε τον τελικό λόγο στην Εκκλησία τον έχει η Οικουμενική Σύνοδος που αποτελεί το αλάθητο στόμα της Εκκλησίας και της οποίας το κύρος είναι διαχρονικό κι αδιαπραγμάτευτο. Το να τρέχει κάποιος ασθμαίνων πίσω από το άρμα του εκκοσμικευμένου φεμινισμού δεν ωφελεί. Αυτά, ως απάντηση, στον ελλογιμώτατο κ. Θ. Γιάγκου. 

Περαίνοντας το λόγο σημειώνουμε ότι το παρόν βιβλίο περιέχει πολυτιμότατα στοιχεία για το ζήτημα του Εκκλησιαστικού Άσματος κι ο μουσικολογιώτατος συγγραφέας αξίζει κάθε έπαινο για την θετική του συμβολή στην γνωριμία με την καθ’ ημάς μουσική παράδοση.