ΣΧΟΛΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΚΙΕΒΟΥ ΚΑΙ ΠΑΣΗΣ ΟΥΚΡΑΝΙΑΣ ΕΠΙΦΑΝΙΟΥ ΣΤΑ ΔΙΠΤΥΧΑ ΤΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

ΣΧΟΛΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΚΙΕΒΟΥ ΚΑΙ ΠΑΣΗΣ ΟΥΚΡΑΝΙΑΣ ΕΠΙΦΑΝΙΟΥ ΣΤΑ ΔΙΠΤΥΧΑ ΤΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

Του Παναγιώτη Τελεβάντου

=====

Με την μνημόνευση του Μακαριώτατου Κιέβου και πάσης Ουκρανίας κ. Επιφάνιου, ως Προκαθημένου της Αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Ουκρανίας, από τον Μακαριώτατο Πατριάρχη Αλεξανδρείας κ. Θεόδωρο, δημιουργούνται νέα δεδομένα για το Ουκρανικό.

Μία Εκκλησία που βρίσκεται σε πλήρη ευχαριστιακή κοινωνία με το Οικουμενικό Πατριαρχείο, το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας και την Εκκλησία της Ελλάδος είναι εντελώς αστήρικτο θεολογικά να χαρακτηρίζεται -από ορισμένους- Σχισματική.

Ας ξεκαθαρίσουμε τα αυτονόητα που -για πολλούς- δυστυχώς δεν είναι αυτονόητα.

Ποιος είναι Σχισματικός; 

Αυτός που δεν βρίσκεται σε ευχαριστιακή κοινωνία έστω και μία Ορθόδοξη Εκκλησία.

Διευκρινίζω -παρενθετικά- ότι εδώ μιλούμε για Σχίσμα και όχι για Αποτείχιση.

Η Αποτείχιση είναι κανονικό μέτρο και ευλογημένο και άξιο κάθε επαίνου αρκεί να γίνεται όταν 

1.) ο οικείος επίσκοπος, 

2.) κηρύσσει γυμνή τη κεφαλή,

3.) κατεγνωσμένη αίρεση,

4.) επ’ εκκλησίαις.

Αυτά για την ευλογημένη -όταν συντρέχουν οι προυποθέσεις- Αποτείχιση.

Σχίσμα, όμως, δεν επιτρέπεται να γίνει ποτέ και για κανένα λόγο.

Επομένως, αφού η Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ουκρανίας βρίσκεται σε πλήρη κοινωνία με το Οικουμενικό Πατριαρχείο, το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας και την Εκκλησία της Ελλάδος συμπεραίνεται ότι δεν είναι Σχισματική Εκκλησία.

Φυσικά και μόνον η κοινωνία που είχε η Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ουκρανίας εξαρχής με το Οικουμενικό Πατριαρχείο δεν επέτρεπε τον χαρακτηρισμό της ως Σχισματική, αλλά τώρα, που τρείς Αυτοκέφαλες Ορθόδοξες Εκκλησίες βρίσκονται σε πλήρη κοινωνια μαζί της, ο χαρακτηρισμός της Αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Ουκρανίας ως Σχισματικής είναι εντελώς άστοχος.

Πολλοί αρθρογράφοι και σχολιογράφοι που αναφέρονται στο Ουκρανικό, δεν κατανοούν δύο βασικά πράγματα:

1.) Ότι το υποστατό δεν σημαίνει κατ’ ανάγκην ότι είναι και κανονικό, και

2.) Ότι η ευχαριστιακή κοινωνία μιας Εκκλησίας με άλλη ή με άλλες Ορθόδοξες Εκκλησίες είναι καθοριστικής σημασίας για την αναγνώρισή της.

Ας αναφέρω δύο παραδείγματα του τι σημαίνει ότι το υποστατό δεν σημαίνει κατ’ ανάγκην και κανονικό.

1.) Η χειροτονία κληρικού ως πρεσβυτέρου πριν τα τριάντα του χρόνια απαγορεύεται αυστηρά από τους Ιερούς Κανόνες.

Αυτό, όμως, καθόλου δεν σημαίνει ότι η χειροτονία του είναι ανυπόστατη.

2.) Η μετάθεση επισκόπου σε άλλη Μητρόπολη απαγορεύεται με τις πιο αυστηρές κυρώσεις από τους Ιερούς Κανόνες

Αυτό, όμως, καθόλου δεν σημαίνει ότι είναι ανυπόστατη η αρχιερωσύνη του ή ότι δεν είναι ο οικείος Ιεράρχης στην Μητρόπολη στην οποία μετατέθηκε.

Αφού μιλούμε για σχίσματα, η αλήθεια είναι ότι η μόνη Ορθόδοξη Εκκλησία που προχώρησε σε Σχίσμα με το Οικουμενικό Πατριαρχείο και την Εκκλησία της Ελλάδος, είναι το Πατριαρχείο Ρωσσίας και το ίδιο θα πράξει με το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας, σύμφωνα με τις δηλώσεις του π. Νικολάου Μπαλασώφ, Αντιπροέδρου του ΤΕΕΣ.

Τα νέα δεδομένα που δημιουργούνται, με την ένταξη του Μακαριώτατου Κιέβου κ. Επιφάνιου στα Δίπτυχα της Εκκλησίας της Αλεξανδρείας, είναι προφανώς καταλυτικά.

Απομένει να φανεί αν και άλλες Ορθόδοξες Εκκλησίες ακολουθήσουν το παράδειγμα του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας και της Εκκλησίας της Ελλάδος, ή αν θα συνεχίσουν να τηρούν στάση ουδετερότητας ή αναμονής ή ανοιχτής υποστήριξης του Πατριαρχείου της Ρωσσίας.