ΕΝ ΑΝΑΜΟΝΗ ΤΗΣ ΕΟΡΤΗΣ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ, ΑΣ ΕΝΤΡΥΦΗΣΟΜΕ ΣΤΗΝ ΥΜΝΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΧΙ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ π. ΙΩΣΗΦ ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΝΟΥ ΠΟΥ ΑΠΟΦΘΕΓΓΕΤΑΙ ΧΩΡΙΣ ΚΑΜΙΑ ΠΑΤΕΡΙΚΗ ΒΑΣΗ

ΕΝ ΑΝΑΜΟΝΗ ΤΗΣ ΕΟΡΤΗΣ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ, ΑΣ ΕΝΤΡΥΦΗΣΟΜΕ ΣΤΗΝ ΥΜΝΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΧΙ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ π. ΙΩΣΗΦ ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΝΟΥ ΠΟΥ ΑΠΟΦΘΕΓΓΕΤΑΙ ΧΩΡΙΣ ΚΑΜΙΑ ΠΑΤΕΡΙΚΗ ΒΑΣΗ

«Πρέπει να θέτωμεν φυλακήν τω στόματι ημών, όταν ομιλούμεν περί των μυστηρίων του Χριστού» (Άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς)

Του θεολόγου κ. Β. Χαραλάμπους

=====

Εν αναμονή των Χριστουγέννων, ας εντρυφήσομε στο θεολογικό και σωτηριολογικό μήνυμα της Γεννήσεως του Χριστού, όχι «μεταίροντες όρια», να προβαίνομε σε περιγραφές που δεν έλκουν την καταγωγή τους σε πατερική βάση, όπως τούτο έχει συμβεί με τον π. Ιωσήφ Βατοπαιδινό. 

Βίντεο το οποίο κυκλοφορεί στο διαδίκτυο, το οποίοτιτλοφορείται «Γέροντας Ιωσήφ Βατοπαιδινός Η γέννηση του Χριστού» ή «Ιησούς Χριστός Σωτήρας μέρος 1ο Ιωσήφ Βατοπαιδινός» στα πλαίσια της Εκπομπής «Επίσκεψη στο Αρχονταρίκι του Άθω», του Καναλιού 4Ε αναφέρεται με την εξής περιγραφή για τη Γέννηση του Χριστού «…Τότε βρήκαν μια μικρή σπηλιά κάπου εκεί δίπλα, που ήταν για τα ζώα μέσα και μπήκαν σ’ αυτήν μέσα κι όταν εκυείτο στο σπήλαιον καθήμενη εκεί, ήρθεν η ώρα του τοκετού, χωρίς να αισθανθεί, χωρίς να καταλάβει τίποτε, αυτομάτως όπως εκαθόταν βλέπει…στην αγκαλιά της το βρέφος χωρίς να αισθανθεί τους τρόπους του τοκετού, διότι το αειπάρθενον δεν θα ήταν ύστερα. Όπως εκάθητο εκεί μέσα, αυτομάτως βρίσκεται στην αγκαλιά της το βρέφος και επειδή ήξερε αυτή, το περίμενε, είχε μαζί μερικά κουρελάκια, τα σπάργανα και το τύλιξε…». Προσωπικά έγινα αυτήκοος μάρτυς των λόγων τούτων του π. Ιωσήφ Βατοπαιδινού πριν πολλά  χρόνια, σε ομιλία του που έγινε στο Συνοδικό του Μοναστηριού.

Ουδείς των παρευρισκομένων θεολόγων διόρθωσε, ουδείς ανασκεύασε, όταν έφυγε ο π. Ιωσήφ Βατοπαιδινός. Έκτοτε προσπάθησα πολλές φορές να ανασκευάσω σε φίλους την περιγραφή τούτη, ματαίως όμως, γιατί καθ’ ολοκληρίαν ελάμβαναν ως ορθούς τους λόγους του. Δυστυχώς προς τούτο συνεργούσε και η μη ύπαρξη μέχρι τότε, κάποιου αποδεικτικού ντοκουμέντου, ότι όντως τα είχε πει ο π. Ιωσήφ Βατοπαιδινός.

Να θεωρήσομε ως κριτήριο ορθότητας της αστήρικτης αυτής θέσης, αυτό που είπε π. Ιωσήφ Βατοπαιδινός «συνιστών εαυτόν» ότι του δόθηκε όλη η Πατερική θεολογία; Όπως λέγει ο Απόστολος Πάυλος «Ου γαρ ο εαυτόν συνιστών, εκείνος εστί δόκιμος, αλλ’ ον ο Κύριος συνίστησιν» Β΄ Κορ. 10,18.

Η περιγραφή «εκεί που καθόταν η Παναγία στο σπήλαιον, βρέθηκε ο Χριστός στην αγκαλιά της» είναι ανοίκεια στη γλώσσα των Πατέρων της Εκκλησίας μας και χωρίς καμιά προηγούμενη Πατερική βάση.

Ας αρκεσθούμε στον πλούτο, τόσο των Πατερικών  Λόγων, όσο και της Υμνολογίας της Εκκλησίας μας. («Μυστήριον ξένον ορώ και παράδοξον», «Σήμερον ο ων τίκτεται», «Η Παρθένος σήμερον, τον προαιώνιον Λόγον, εν σπηλαίω έρχεται αποτεκείν απορρήτως», «ότι ετέχθη ημίν σήμερον Σωτήρ»). 

Αρκεί η περιγραφή του Ευαγγελιστού Λουκά, «Εγένετο δε εν τω είναι αυτούς εκεί, επλήσθησαν αι ημέραι του τεκείν αυτήν και έτεκεν τον υιόν αυτής τον πρωτότοκον και εσπαργάνωσεν αυτόν και ανέκλινεν αυτόν εν τη φάτνη, διότι ουκ ην αυτοίς τόπος εν τω καταλύματι».

Χαρακτηριστικά είναι τα λόγια του Μητροπολίτου Αθανασίου Γέφτιτς, τα οποία μπορούμε να τα δανειστούμε για το αναφερόμενον θέμα, «από τον πνευματικόν πατέρα μου (Άγιο Ιουστίνο Πόποβιτς) παρέλαβον ότι πρέπει να θέτωμεν φυλακήν τω στόματι ημών όταν ομιλούμεν περί των μυστηρίων του Χριστού». 

Το «τείχισόν μου τας φρένας Σωτήρ μου», από τον Οίκον της εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, ας είναι η ικεσία μας, όταν θα αναφερόμαστε σε τέτοια θέματα. Επίσης το του Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού «μη μεταίροντες όρια αιώνια, μηδέ υπερβαίνοντες την θείαν Παράδοσιν…», ας είναι κανών ακριβείας για τόσον σοβαρά θέματα, διά να μπορέσομε αληθώς να ψάλλομε, «σώσον με θεολογούντα σε».

Εις την Εσπερινή Ακολουθία της Εορτής της κατά Σάρκα Γεννήσεως του Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού, ψάλλομε στα Στιχηρά Ιδιόμελα «Η γαρ απαράλλακτος εικών του Πατρός, ο χαρακτήρ της αϊδιότητος αυτού, μορφήν δούλου λαμβάνει, εξ απειρογάμου Μητρός προελθών, ου τροπήν υπομείνας.»

«Ο σαρκωθείς εκ Πνεύματος Αγίου, και εκ της αειπαρθένου Μαρίας ενανθρωπήσας, φως ημίν έλαμψας, Χριστέ ο Θεός, τη ση παρουσία».

«Μέγα και παράδοξον θαύμα τετέλεσται σήμερον». Το «Μέγα και παράδοξον θαύμα» ότι ο «Θεός εφανερώθη εν σαρκί» και όχι οι περιγραφικές αναφορές του π. Ιωσήφ Βατοπαιδινού και χωρίς καμιά προηγούμενη Πατερική βάση. 

«Τι θαυμάζεις Μαριάμ; τι εκθαμβείσαι το εν σοι; Ότι άχρονον Υιόν, χρόνω εγέννησα φησί, του τικτομένου την σύλληψιν μη διδαχθείσα».

Εις την Εσπερινή Ακολουθία της Εορτής της Συνάξεως της Υπεραγίας Θεοτόκου, ψάλλομε  στα Στιχηρά Ιδιόμελα «Παράδοξον Μυστήριον, οικονομείται σήμερον· καινοτομούνται φύσεις, και Θεός άνθρωπος γίνεται».

Θα δανειστώ ακόμα μια αναφορά του Μητροπολίτου Αθανασίου Γέφτιτς, για το θαυμασμό Σέρβου φοιτητού όταν εισήλθε στο Ναό της Μονής της Χώρας και αντίκρυσε την τοιχογραφία «Η Χώρα του Αχωρήτου», «Μα αυτοί (εννοώντας του Βυζαντινούς) είναι φτασμένοι». Ο θαυμασμός του φοιτητού κατέδειξε και την αντίληψη του θεολογικού μεγαλείου. Ας αρκεσθούμε στο θεολογικό και σωτηριολογικό μήνυμα της Εορτής και ας αφήσομε τα αστήρικτα περιγραφικά του συνιστώντος εαυτόν, π. Ιωσήφ Βατοπαιδινού.

Αν τα πιο πάνω προσκρούουν στις αντίθετες γνώμες των «ιδιοτελώς κειμένων», ας συμβουλευτούν εγκρίτους Δογματολόγους και είμαι σίγουρος, ότι η απάντηση θα είναι, ότι πρέπει να αποφεύγονται περιγραφές, χωρίς καμιά Πατερική βάση. Ας αρκεσθούμε στον πλούτο, τόσο των Πατερικών Λόγων, όσον και της Υμνολογίας της Εκκλησίας μας και ας αποφύγομε περιγραφές που δεν έχουν καμιά Πατερική βάση. Θα επαναλάβω τα σοφά λόγια του Αγίου Ιουστίνου Πόποβιτς «Πρέπει να θέτωμεν φυλακήν τω στόματι ημών, όταν ομιλούμεν περί των μυστηρίων του Χριστού».